त्र्यंग मुखोत्तानासन ***

(चित्र क्र.५८६)
त्र्यंग म्हणजे तीन अवयव किंवा त्यांचे भाग. मुख म्हणजे तोंड किंवा मुख्य, प्रधान किंवा प्रमुख. उत्तान म्हणजे योजनापूर्वक दिलेला किंवा फार मोठा ताण दिला जातो.

पध्दती
१. ताडासनात उभे राहा. (चित्र क्र.१) पाय एक फूट अंतराने रुंदावा. तळहात पुठ्ठयांवर ठेवा.
२. ओटीपोटाचा भाग किंचित पुढे न्या. (चित्र क्र.४८३) श्वास सोडा आणि धड मागच्या बाजूला अशा बेताने वाकवा की शरीराचा भार मांडया व पावले यांवर जाणवेल. (चित्र क्र.४८४)
३. हात डोक्यावर न्या आणि हाताचे पंजे जमिनीवर पडू द्या. (चित्र क्र.४८५) ताबडतोब हात कोपरांशी ताठ करा आणि तळहात जमिनीवर टेका. हे झाले ऊर्ध्व धनुरासन. (चित्र क्र.४८६)
४. टाचा न हालवता पायांचे बोटांकडील अंतर वाढवा, म्हणजे पावले समांतर न राहाता एकमेकांशी कोन करतील.
५. श्वास सोडा. धड जमिनीवर जास्तीत जास्त उंच न्या आणि हात पावलांच्या अधिकाधिक नजीक न्या. डोके व मान शक्य तितकी अधिक मागे ताणा आणि हात पावलांना लावा. (चित्र क्र.५८५) काही वेळा श्वास घ्या. पोट, छाती आणि पाठ यांना अतिशय ताण पडल्यामुळे श्वसन जलद आणि अवघड होईल.
६. दीर्घ उच्छवास सोडून हाताचे पंजे एकामागून एक असे जमिनीवरुन उचला. आणि घोटयांलगत वरच्या नडग्या पकडा. (चित्र क्र.५८६) बोटे आत घ्या आणि शरीर तोलून धरा. ही अखेरची स्थिती. शक्यतेप्रमाणे काही सेकंद या स्थितीत राहून हात एकामागून एक असे जमिनीवर ठेवा. ऊर्ध्व धनुरासन (चित्र क्र.४८६) करुन ताडासन (चित्र क्र.१) करा. या आसनाचा चांगला सराव झाला म्हणजे हात मोकळे करुन ऊर्ध्व धनुरासन न करता थेट ताडासन करता येईल.

परिणाम
या कठीण आसनामुळे पाय मजबूत होतात, आणि कणा व पोटातील अवयव यांना सुदृढता व चैतन्य प्राप्त होते. छाती व खांद्यांचे सांधे पूर्णपणे ताणले जातात आणि ओटीपोटाच्या भागाला रक्ताचा भरपूर पुरवठा होऊन ते निरोगी बनते.