घेरंडासन २ ***

(चित्र क्र.५६४ आणि ५६५)
या आसनात एका बाजूकडील हात व पाय बध्द पद्मासनामध्ये (चित्र क्र.११८) आणि दुसर्‍या बाजूकडील हात व पाय पादांगुष्ठ धनुरासनात (चित्र क्र.५५५) असतात.

पध्दती
१. पाय सरळ समोर पसरुन जमिनीवर बसा. (चित्र क्र.७७) उजवे पाऊल डाव्या मांडीच्या मुळाशी ठेवा आणि सरळ उताणे निजा.
२. आता उजव्या पावलाची स्थिती न बदलता वळून पोटावर या. श्वास सोडा. उजवा हात खांद्यापासून पाठीमागे नेऊन उजव्या हाताने उजव्या पायाचा आंगठा धरा. उजवा हात व पाय आता बध्द पद्मासनामध्ये आहेत. (चित्र क्र.११८) काही श्वास घ्या आणि डोके व छाती जमिनीवरुन वर उचला.
३. श्वास सोडा. डावा गुडघा वाकवा आणि डाव्या हाताने डाव्या पायाचा आंगठा पकडा. डावा हात व खांदा फिरवा आणि आंगठयावरील पकड न सैलावता डावा हात व पाय उचलून पादांगुष्ठ धनुरासनात आणा. (चित्र क्र.५६४ आणि ५६५).
४. या स्थितीत १५ सेकंद राहा. पोट जमिनीवर दाबले गेल्यामुळे श्वसन जलद आणि कठीण होईल.
५. नंतर श्वास सोडा, मान ताणा व डोके मागे झोकून द्या. डावे कोपर व गुडघा वाकवा आणि डावे पाऊल उजव्या खांद्याला लागेल अशा बेताने डावा पाय खाली ओढा. (चित्र क्र. ५६६)
६. या स्थितीत काही सेकंद राहा. पोटावरील दाब व त्याचे आकुंचन यांमुळे श्वसन कष्टाचे होईल.
७. श्वास सोडून स्थिती क्र.३ मध्ये या. (चित्र क्र.५६४)
८. पायावरची पकड सोडा. पाय सरळ ताणून ते पाय, छाती व डोके जमिनीवर आणा आणि थोडा वेळ विसावा घ्या.
९. हे आसन दुसर्‍या बाजूने आधीइतकाच वेळ करा. डावा हात आणि पाय आता बध्द पद्मासनात असेल आणि उजवा हात आणि पाय पादांगुष्ठ धनुरासनात असेल. ‘डावा’ व ‘उजवा’ या शब्दांची उलटापालट करुन वरील सूचनांचे अनुकरण करा.

परिणाम
फार मोठया ताणामुळे मणक्यांना फायदा होतो व सर्व शरीर लवचिक बनते. बेंबीजवळच्या पोटाच्या भागावर भार येतो आणि पोटाच्या महारोहिणीवर दाब पडतो, त्यामुळे त्या भागात रक्ताभिसरण योग्य रीतीने होऊ लागते, आणि पोटातील अवयव निरोगी राहातात. त्यामुळे पचन सुधारते. खांद्याची पाती पूर्णपणे ताणली जातात आणि खांद्यांच्या सांध्यांचा ताठरपणा कमी होतो. या आसनामुळे गुडघे कणखर बनतात आणि गुडघ्याच्या सांध्यांमध्ये संधिवात व वातरोग यांमुळे होणारे दु:ख कमी होते. पावलांवरच्या हाताच्या दाबामुळे पावलांच्या कमानी निर्दोष बनतात. पावलांचा सपाटपणा बरा होतो. या आसनामुळे घोटयांच्या सांध्यांना मजबुती येते. टाचांमधील दु:ख कमी होते. टाचांमध्ये वाढलेल्या हांडांचा त्रास असलेल्या व्यक्तींना लाभ होतो.