पार्श्वबकासन *

(चित्र क्र. ४१२)
पार्श्व म्हणजे कूस किंवा बाजू. बक म्हणजे बगळा किंवा पाण्यातून चालणारा पक्षी. या आसनात पाय एका बाजूला वळलेले असतात.

पध्दती
१. सालंब शीर्षासन २ (चित्र क्र. १९२) करा.
२. श्वास सोडा आणि पोट व छाती यांना मांडया भिडतील अशा तर्‍हेने गुडघे वाकवा.
३. दोन्ही मांडया आणि पावले जुळवून ठेवा. वाकवलेले पाय आणि धड मुरडून उजवीकडे न्या. डावी मांडी उजव्या दंडाच्या मागच्या बाजूवर, शक्य तितकी बगलेजवळ टेका. (चित्र क्र. ४११) काही वेळा दीर्घ श्वसन करा आणि तोल सांभाळा.
४. श्वास सोडून डोके जमिनीवरुन उचला. छाती व पोट यांमधील पडद्याच्या (श्वासपटलाच्या) आसपासचे स्नायू आवळून धरा. हात सरळ ताठ करा. हातांच्या पंज्यांवर शरीराचा भार द्या. (चित्र क्र.४१२) या स्थितीत समतोल श्वसन करीत काही सेकंद राहा. वरवर पाहाता मोकळ्या दिसणार्‍या हाताला आता अधिक ताण जाणवेल.
५. कोपरे वाकवा. डोके जमिनीवर टेका. (चित्र क्र.४११) आणि पुन्हा सालंब शीर्षासन २ मध्ये जा.
६. त्यानंतर गुडघे वाकवा. आणि वाकविलेले पाय तिरपे डावीकडे न्या. उजवी मांडी डाव्या दंडाच्या मागच्या बाजूवर शक्य तितकी बगलेपाशी टेका. श्वास सोडा. डोके जमिनीपासून वर उचला. स्थिती क्र. ४ प्रमाणे शरीर तोलून धरा.
७. डोके जमिनीवर टेकल्यावर पुन्हा एकदा सालंब शीर्षासन २ मध्ये जा.  त्यानंतर पाय जमिनीवर आणून विसावा घ्या किंवा ऊर्ध्वधनुरासनामध्ये (चित्र क्र.४८६) येऊन ताडासनात (चित्र क्र.१) उभे राहा. विपरीत चक्रासन (चित्र क्र.४८८ ते ४९९) उत्तम रीतीने येऊ लागले म्हणजे ऊर्ध्व धनुरासनानंतर हे केल्यामुळे शरीराला स्वस्थता देणारा व्यायाम घडतो.

परिणाम
या आसनामुळे दंड मजबूत बनतात. हे आसन नियमितपणे केल्यामुळे पोटाचे दोन्ही बाजूंकडील स्नायू विकसित होतात. आणि आतडयांची शक्ती वाढते.