३८० .
कोणकोणास रडावे । एकामागे एके जावे ॥१॥
एक वेळ गेली माता । एक वेळ गेला पिता ॥ध्रु०॥
द्रव्य दारा जाती पुत्र । जिवलगे आणि मित्र ॥२॥
प्राणी संसारासी आला । तितुका मृत्युपंथे गेला ॥३॥
पूर्वज गेले देवापाशी । तेचि गति आपणसी ॥४॥
रामदास म्हणे लोक । करी गेलियाचा शोक ॥५॥
३८१ .
जे जे संसारासी आले । ते ते तितुके एकले ॥१॥
वांया आपुली मानिली । सेखी दुरी दुरावली ॥२॥
सखी सांडुनियां देशी । मृत्यु पावला विदेशी ॥३॥
खाती व्याघ्र आणि लांडगे । तेथे कैची जिवलगे ॥४॥
घरी वाट पाहे राणी । आपण मेला समरंगणी ॥५॥
रामीरामदास म्हणे । अवघी जाणावी पीसुणे ॥६॥
३८२ .
ज्याचे होते तेणे नेले । तेथे तुझे काय गेले ॥१॥
वेगी होई सावधान । करी देवाचे भजन ॥२॥
गति न कळे होणाराची । हे तंव इच्छा भगवंताची ॥३॥
पूर्व संचिताचे फळ । येती दुःखाचे हळाळ ॥४॥
पूर्वी केले जे संचित । तेंचि भोगावे निश्चित ॥५॥
दास म्हणे पूर्वरेखा । प्राप्त न टळे ब्रह्मांदिकां ॥६॥
३८३ .
रात्रंदिवस हे गव्हार । फिरतसे दारोदार ॥१॥
आपुले मन आटोपावे । नाही तरि फजीत पावावे ॥२॥
कल्पनेची भरोवरी । करुं नये तेंचि करी ॥३॥
दास म्हणे ओढाळ । आटोपीना तो चांडाळ ॥४॥
३८४ .
जाले देह हो गलित । आले संसारा लळित ॥१॥
सावधान सावधान । पुढे नाही व्यवधान ॥२॥
आतां मन आटोपावे । आपुल्या निजधामा जावे ॥३॥
राहे देवाच्या स्मरणे । रामीरामदास म्हणे ॥४॥
३८५ .
वय जाले वाताहत । अविचारे केला घात ॥१॥
देव नाही ओळखिला । पुढे विषय देखिला ॥२॥
बाळपणे मूर्खपण । कांही नेणे चि आपण ॥३॥
होतां तारुण्याचा भार । पुढे जाला कामातुर ॥४॥
वृद्धपणी संकोचित । देह जालासे गलित ॥५॥
रामीरामदास म्हणे । देह गेला मूर्खपणे ॥६॥
३८६ .
शतवर्षांची मर्यादा । तितुका व्यर्थ गेला धंदा ॥१॥
देह संसारी गोंविला । नाही देव आठविला ॥२॥
कायावाचामनोभावे । अवघे प्रपंची लावावे ॥३॥
कांतापुत्राची संगति । तेणे मानिली विश्रांती ॥४॥
नीच सेवकाचे परी । सेवा केली जन्मवरी ॥५॥
दास म्हणे विषयगोडी । अंतकाळी कोण सोडी ॥६॥
३८७ .
देहालागी कष्ट केले । परि ते अवघे व्यर्थ गेले ॥१॥
देह देवाचे कारणी । होतां देव होतो ऋणी ॥२॥
पाणी लोभे गुंडाळला । पुढे अंतकाळ आला ॥३॥
जे जे कांही कष्ट केले । ते ते अवघे व्यर्थ गेले ॥४॥
नानापरी सांभाळिली । पुढे काया हे जाळिली ॥५॥
दास म्हणे मूर्खपण । पुढे जन्मासी कारण ॥६॥
३८८ .
अंतकाळ येतां येतां । तेणे न ये चुकवितां ॥१॥
अकस्मात लागे जावे । कांही पुण्य आचरावे ॥२॥
पुण्येविण जाता प्राणी । घडे यमाची जाचणी ॥३॥
रामदास म्हणे जना । कठिण यमाची यातना ॥४॥
३८९ .
कामक्रोधे खवळला । तेणे संनिपात जाला ॥१॥
त्यास औषध करावे । पोटी वैराग्य धरावे ॥२॥
कुपथ्य अवज्ञेचे जाले । मग ते पुढे उफाळले ॥३॥
मर्यादेने निर्बुजले । वारे अभिमान घेतले ॥४॥
दडपणेचा घाम आला । प्राणी उठोनि पळाला ॥५॥
रामदास म्हणे भले । लोक म्हणती पिसाळले ॥६॥