२७२ .
अज्ञान जनाचे देव नानापरी । त्यांची संख्या करी कोण आतां ॥१॥
कोण आतां देव पावेल तयांसी । जन्ममरणाची चुकवीता ॥२॥
चुकविला देव पाहतां दिसेना । निश्चयो असेना एके ठायी ॥३॥
एके ठायी भाव एके ठायी देव । चुकला उपाव सार्थकाचा ॥४॥
सार्थकाचा देव तरीच सांपडे । जरी कांही घडे संतसेवा ॥५॥
संतसेवा भावे करितां तरले । जन उद्धरले नेणो किती ॥६॥
नेणो किती जन साधूचे संगती । आपुले प्रचीती मुक्त जाले ॥७॥
मुक्त जाले ज्ञाने विचारे पाहतां ॥ स्वरुपी राहातां निरंतर ॥८॥
निरंतर देव फुटेना तुटेना । चळेना ढळेना कदाकाळी ॥९॥
कदाकाळी देव रचेना खचेना । येईना जाईना निरंजन ॥१०॥
निरंजन देव पहातां दिसेना । परी तो नासेना कल्पकोटी ॥११॥
कल्पकोटि गेले देवासी नेणतां । यातना भोगितां जन्मोजन्मी ॥१२॥
जन्मोजन्मी देव जवळी चुकला । प्राणी भांबावला मायाजाळी ॥१३॥
मायाजाळे कांही उमजत नाही । देव ठायी ठायी कल्पनेचे ॥१४॥
कल्पनेचे देव कल्पांती नासती । ऐसे वेदश्रुति बोलतसे ॥१५॥
बोलतसे श्रुति दृश्य नाशिवंत । जाणिजे शाश्वत परब्रह्म ॥१६॥
परब्रह्म आहे सर्वत्र व्यापक । तेंचि पाहे एक गुरुमुखे ॥१७॥
गुरुमुखे ब्रह्मविचार पहावा । निश्चयो रहावा निर्गुणाचा ॥१८॥
निर्गुणाचा ध्यास निर्गुण करील । मग उद्धरील आपणासी ॥१९॥
आपणासी पाहे जो कोणी शोधोनी । तो जन्मापासूनी मुक्त जाला ॥२०॥
मुक्त जाला देहसंबंध सोडीतां । निर्गुण धुंडितां निर्गुणचि ॥२१॥
निर्गुणचि स्वये जो कोणी जाहला । तोचि एक भला समाधानी ॥२२॥
समाधानी साधु जोडतां संकट । मिथ्या खटपट जेथे तेथे ॥२३॥
जेथे नाही माया तो मायेवेगळा । ऐसा तो विरळा ॥२४॥
संतजन तोचि जो स्वये देवचि । तेथे ये मायेची वार्ता नाही ॥२५॥
वार्ता नाही ऐसे सज्ञान जाणती । अज्ञान नेणती कांही केल्या ॥२६॥
कांही केल्या पापी पुण्य आचरेना । संसार सरेना दुःखमूळ ॥२७॥
दुःखमूळ जन्म ज्ञाने निरसावा । विवेके पहावा सारासार ॥२८॥
सार निराकार असार आकार । निराकारे पार पाविजेतो ॥२९॥
पाविजेतो परी अर्थी विवरावे । विवेके विरावे सस्वरुपी ॥३०॥
सस्वरुपी ज्ञाते जे कोणी विराले । स्वरुपचि जाले आत्मबोधे ॥३१॥
आत्मबोध स्थिति बाणलीसे जया । मग तया माया आतळेना ॥३२॥
आतळेना माया ममता अंतरी । नित्य निरंतरी निरंतर ॥३३॥
निरंतर असे परी तो न दिसे । गुप्त जाला भासे भास मात्र ॥३४॥
भासमात्र देह तया ज्ञानियांचा । अंतरी सुखाचा सुखमूर्ति ॥३५॥
सुखमूर्ति सुखदुःखाविरहित । बोलियेलो हेत कळावया ॥३६॥
कळावया हेतु शब्दे निःशब्दाची । लक्षे अलक्षाची सोय लागे ॥३७॥
सोय लागे तेथे लक्ष ना अलक्ष । देह पूर्व पक्ष बोलियेला ॥३८॥
बोलियेला शब्द अनुर्वाच्य वाचे । जाणती मुक्तीचे वांटेकरी ॥३९॥
वांटेकरी जाले अवस्थे वेगळे । श्रुतीसी नाकळे पार ज्यांचा ॥४०॥
पार ज्यांचा नाही अपार विदेही । देहातीत पाही समाधान ॥४१॥
समाधान राहे निःसंग रहातां । संग पाहो जातां कासावीस ॥४२॥
कासावीस जाले संगाचेनि गुणे । निःसंगचि होणे सर्वकाळ ॥४३॥
सर्वकाळ संग सोडावा आपुला । मीपणाच्या बोला लागो नये ॥४४॥
लागो नये कदा मना मागे मागे । कल्पनेच्या बोला लागो नये ॥४५॥
समाधान राहे संताचे संगती । वस्तूची प्रचीती वस्तुरुप ॥४६॥
वस्तुरुप जाला जो कोणी साधक । धन्य तोचि एक लोकांमध्ये ॥४७॥
लोकांमध्ये परलोकचि साधावा । भगवंत शोधावा नानापरी ॥४८॥
नानापरी सांगे रामीरामदास । भाविके विश्वास सोडूं नये ॥४९॥