संस्कृत सूची|पूजा विधीः|अथ ऋग्वेदीयब्रह्मकर्मसमुच्चयः|व्रतोदयानादिमिश्रप्रकरणम्| अथाग्न्युत्तारणसूक्तम् व्रतोदयानादिमिश्रप्रकरणम् अथव्रतोध्यापनहोम: अथशुक्लैकादशीव्रतोध्यापनम् अथकृष्णैकादश्युध्यापनम् अथहरितालिकाव्रतम् अथपरशुरामजयंतीव्रतम् अथसंकष्टचतुर्थीव्रतम् अथशुक्लचतुर्थ्यांविनायकव्रतम् अथऋषिपंचमीव्रतम् अथोपांगललिताव्रतम् अथमुक्ताभरणसप्तमीव्रतम् अथजन्माष्टमीव्रतम् अथरामनवमीव्रतम् अथरामनामलेखनव्रतम् अथादुःखनवमीव्रतम् अथगोपद्मव्रतम् अथश्रवणद्वादशीव्रतम् अथप्रदोषव्रतम् अथानंतचतुर्दशीव्रतम् अथवैकुंठचतुर्दशीव्रतम् अथशिवरात्रिव्रतम् अथवटसावित्रीव्रतम् अथकोजागरव्रतम् अथसोमवत्यमावास्याव्रतम् अथपिठोरिव्रतम् अथसूर्यव्रतम् अथाशादित्यव्रतम् अथसोमवारव्रतम् अथशिवमुष्टिव्रतम् अथमंगलागौरीव्रतम् अथभौमवारव्रतम् अथशनैश्वरव्रतम् अथशिवलक्षपूजाव्रतम् अथविष्णुलक्षपूजाव्रतम् अथलक्षप्रदक्षिणाव्रतम् अथलक्षवर्तिव्रतम् अथरुद्रलक्षवर्तिव्रतम् अथकदलीव्रतोध्यापनम् अथकर्कटीव्रतम् अथकूष्मांडीव्रतम् अथकूष्मांडाष्टकफलदानम् अथदशहराव्रतविधि: अथ दशहरास्त्रोत्रंस्कांदे अथमलमासव्रतम् अथदशहराव्रतविधि: अथ दशहरास्त्रोत्रंस्कांदे अथमलमासव्रतम् अथदशहराव्रतविधि: अथार्धोदयव्रतम् अथसमुद्रस्नानविधि: अथपार्थिवलिंगोध्यापनम् अथपार्थिवशिवपूजा अथप्रबोधोत्सवतुलसीविवाहौ अथतुलसीविवाह: अश्वत्थोध्यापनंशौनकीयम् अश्वत्थोपनयनम् अथाश्वत्थविवाह: अथयूप्रकार: अश्वत्थोध्यापनंबौधायनीयं (पंचकुंडी) अथवटोध्यापनम् अथवास्तुशांतिप्रयोग: अथवास्तुमंडलदेवता: अथगृहप्रवेश अथपंचकुंडीमंडपप्रकार: अथसंकल्प:ऋत्विग्वरणंच अथमंडपपूजाचंडेश्वरोक्ता अथशांतिहोम: देवहस्तेकंकणबंधनेजलाधिवासेचवासुदेवीप्रतिष्ठाप्रयोगेविशेष: पंचकुंडीपक्षेऽन्वाधानादि अथपंचकुंडीहोममंत्रद्वारपालजपक्रम: अथ प्रासाददेवस्थिरप्रतिष्ठाप्रयोग: अथ जलाधिवास: अथाग्न्युत्तारणसूक्तम् अथ प्रासाददेवस्थिरप्रतिष्ठाप्रयोग: अथ जलाधिवास: अथाग्न्युत्तारणसूक्तम् प्रासादादिवास्तुप्रकार: अथकुंडसंस्कारादि अथदेवस्थापनदिनकृत्यं अथप्राणप्रतिष्ठा षोडशतत्त्वन्यासास्तध्दोमश्चमुख्यकुंडप्रधानहोमोत्तरंवासुदेव्यामुक्त:सयथा अथचलार्चाप्रयोग: अथएकाध्वरचलप्रतिष्ठा अथजीर्णोध्दारेअघोरहोम: अथप्रासादप्रतिमयोर्जीणोध्दार: अथजीर्णप्रतिमापिंडिकाप्रतिष्ठाविधि: अथप्रोक्षणविधि: अथवापीकूपतडागाध्युत्सर्ग: अथकूपतडागादौमृतदोषशांति: अथकाम्यवृषोत्सर्ग: अथरुद्रपध्दति: अथरुद्रजपादौन्यासविधि: अथरुद्रस्यऋषिदैवतच्छंदांसि अथमंडपकुंडस्थंडिलादिप्रमाणं अथरुद्रप्रयोग: अथरुद्रयंत्रंस्कांदोक्तम् अथहविर्द्रव्याणांनियम: अथरुद्रहोमेद्रव्यंमंत्रविभागश्च अथतृचाकल्पपध्दति: अथोदकशांतिप्रयोग: अथापामार्जनम् अथशीतलाष्टकस्तोत्रम् अथनवचंडीशतचंडीसहस्त्रचंडीप्रयोग: अथगोप्रदानप्रयोग: अथवृषभदानप्रयोग: अथमहिषीदानप्रयोग: अथमेषदाननप्रयोग: अथग्रहणशांति: अथग्रहणेदानादि अथग्रहणेपुरश्चरणविधि: अथगायत्रीपुरश्चरणप्रयोग: अथगणपत्यथर्वशीर्षपुरश्चरणं गणपत्यथर्वशीर्षहवनविधि: अथज्वरशांतिप्रयोग: अथमृत्युंजयजपविधि: अथसर्वरोगनाशकानि अथाच्युतानंतगोविंदनामजप: अथषड्ग्रहादियोगशांति: अथसर्वाद्भुतशांति: अथजनमारशांति: अथदीपपतनशांति: अथपल्लीसरठशांति: अथकाकमैथुनदर्शनादिशांति: प्रपौत्रमुखदर्शनविधि: अथ जलाधिवास:अथशष्टितमाब्देउग्ररथशांति: अथरोगोत्पत्तौनक्षत्रफलं अथसर्वनक्षत्रसाधारण:शांतिप्रयोग: अथद्वादशाब्दोत्तरमवलोकनविधि: अथजीवतोमृतिवार्ताश्रवणेविधानम् अथकृतौर्ध्वदेहिकस्यसंग्रहविधि: व्रतोदयान - अथाग्न्युत्तारणसूक्तम् ऋग्वेदीयब्रह्मकर्मसमुच्चयः Tags : brahmarugvedsanskritॠग्वेदब्रह्मसंस्कृत अथाग्न्युत्तारणसूक्तम् Translation - भाषांतर श्री: ॥ देशकालौस्मृत्वाअस्या:प्रतिमाया:अंगप्रत्यंगसंधिसमुत्पन्नवास्याग्निकुद्दालग्निटंकाग्न्यातपनिरासार्थं अग्न्युत्तारणंकरिष्यइति संकल्प्यअग्नि:सप्तिमितिवर्गेण अग्निपदत्यागेनपठितेनपुन:अग्निपदसहितेनपठितेनैवकमावर्तनंभवति एवंअष्टशतवारमष्टाविंशतिवारंवापठित्वासंततजलधारांकुर्यात् ॥ यथा ॥ अग्नि:सप्तिमितिसप्तरस्यसूक्तस्यसौचिकोवैश्वानरस्त्रिष्टुप् ॥ अग्न्युत्तारणेवि० ॥ ॐ सत्पिंवाजंभरंददातिवीरंश्रुत्यंकर्मनिष्ठां ॥ रोदसीविचरत्समंजन्नारींवीरकुक्षिंपुरंधिं ॥ अप्नस:समिदस्तुभद्रामहीरोदसीआविवेश ॥ एकंचोदयत्समत्सुवृत्राणिदयतेपुरुणि ॥ हत्यंजरत:कर्णमावाभ्ध्योनिरदहुज्जरुथं ॥ अत्रिंघर्मउरुष्यदंतर्नृमेधंप्रजयासृजत्सं ॥ दाद्रविणंवीरपेशाऋषिय:सहस्त्रासनोति ॥ दिविहव्यमाततानधामानिविभृतापुरुत्रा ॥उक्थैऋषयोविह्वयंतेनरोयामनिबाधितास: ॥ वयोअंतरिक्षेपतंत:सहस्त्रापरियातिगोनां ॥विशईळतेमानुषीर्यामनुषोनहुषोविजाता: ॥ गांधर्वीपथ्यामृतस्यगव्यूतिर्घृतआनिषत्ता ॥ब्रह्मऋभवस्ततक्षुर्महामवोचामासुवृक्तिं ॥ प्रावजरितारंयविष्ठमहिद्रविणमायजस्व ॥अग्निपदसहितंसूक्तं ॥ ॐ अग्नि:सप्तिवाजंभरंददात्यग्निर्विरंश्रुत्यंकर्मनिष्ठां ॥ अग्नीरोदसीविचरत्समंजन्नग्निर्नारींवीरकुक्षिंपुरंधिं ॥ अग्नेरप्नस:समिदस्तुभद्राग्निर्महीरोदसीआविवेश ॥ अग्निरेकंचोदयत्समत्स्वग्निर्वृत्राणिदयतेपुरुणि ॥अग्निर्हत्यंजरत:कर्णमावाग्निरभ्ध्योनिरदहज्जरुथं ॥ अग्निरत्रिंघर्मउरुष्यदंतरग्निर्नृमेधंप्रजयासृजत्सं ॥ अग्निर्दाद्रविणंवीरपेशाअग्निऋषिय:सहस्त्रासनोति ॥ अग्निर्दिविहव्यमाततानाग्नेर्धामानिविभृतापुरुत्रा ॥ अग्निमुक्थैऋषयोविव्हयंतेग्निंनरोयामनिबाधितास: ॥ अग्निंवयोअंतरिक्षेपतंतोग्नि:सहस्त्रापरियातिगोनां ॥ अग्निंविशईळतेमानुषीर्याअग्निंमनुषोनहुषोविजाता: ॥ अग्निर्गांधवीपथ्यामृतस्याग्नेर्गव्यूतिर्घृतआनिषत्ता ॥ अग्नयेब्रह्मऋभवस्ततक्षुरग्निंमहामवोचामासुवृक्ति: ॥ अग्नेप्रावजरितारंयविष्ठाग्नेमहिद्रविणमयाजस्व ॥ इति ॥ ततोर्चांम्रुदाद्वादशवारंजलेनचप्रक्षाल्यमंत्रवत्पंचगव्यंकृत्वा ॐ पय:पृथिव्यांपयओषधीषुपयोदिव्यंतरिक्षेपयोधां ॥ पयस्वती:प्रदिश:संतुमह्यं ॥ ॐ आवोराजानं० ॐ आप्यायस्व० ॐ दधिक्राव्णो० ॐ शुक्रमसिज्योतिरसितेजोऽसि ॐ मधुवाता० ॐ आयंगौ: पृ० इतिपंचामृतै:संस्नाप्य ॥ लिंगंचेत् ॐ नमस्तेरुद्र० इत्यष्टाभिऋग्भि:संस्नाप्यघृतेनाभ्यज्योद्वर्तनेनोद्वर्त्य उष्णोदकेनप्रक्षाल्य गंधदत्त्वासपल्लवैश्चतुर्भि:कुंभैरापोहिष्ठेतितिसृभिराकलशेष्वितिचप्रत्येकं समुद्रज्येष्ठाइतिचतुर्भिराकलशेष्वितिचमिलितै:संस्नाप्य ओदुंबरपीठेऽर्चामुपवेश्यपरितोऽष्टदिक्षुसजलकुंभान् संस्थाप्यतेषुगंधपुष्पदूर्वा:प्रक्षिप्य ॥ आध्येसप्तमृद: १ द्वितीयेपुष्करपर्णशमीविकंकताश्मंतकत्वच:पल्लवांश्च २ तृतीयादिषुक्रमेणयवव्रीहितिलमाषकंगुश्यामाकमुद्गाइति सप्तधान्यानि ३ पंचरत्नानि ४ फलपुष्पाणि ५ कुशदूर्वागोरोचना: ६ संपातोदकं ७ सर्वौषधीश्च ८ क्षिप्त्वा क्रमेण ॐ आपोहिष्ठा० ३ ॐ हिरण्यवर्णा: ४ ॐ पवमान:सुवर्जनइत्यनुवाकेनचाभिषिच्यएककुंभेशमीपलाशवटस्वदिरबिल्वाश्वत्थविकंकतपनसाम्रशिरीषोदुंबराणांपल्लवान्कषायांश्चक्षिप्त्वा ॐ अश्वत्थेव० इत्यभिषिच्यपंचरत्नोदकेन ॐ हिरण्यवर्णा:शुचय:पा० ४ इतिसंस्त्राप्य आचमनंदत्त्वा वस्त्रोपवीतादिदीपपर्यंतपूजांतेयपपिष्टदीपानष्टौदध्यात् ॥ तत्रमंत्रा: ॐ हिरण्यगर्भ:समवर्तताग्रेभूतस्यजात:परिरेकआसीत् ॥ सदाधारपृथिवींध्यामुतेमांकस्मैदेवायहविषाविधेम ॥१॥ॐ यआत्मदाबलदायस्यविश्वउपासनेप्रशिषंयस्यदेवा: ॥ यस्छायामृतंयस्यमृत्यु:कस्मै० ॥२॥ॐ य:प्राणतोनिमिषतोमहित्वैकइद्राजाजगतोबभूव ॥ यईशेअस्यद्विपदशतुष्पद:कस्मै० ॥३॥ॐ यस्येमेहिमवंतोमहित्वायस्यसमुद्रंरसयासहाहु: ॥ यस्येमा:प्रदिशोयस्यबाहूकस्मै० ॥४॥ॐ येनध्यौरुग्रापृथिवीचदृह्लायेनस्वम्स्तभितंयेननाक: ॥ योऽअंतरिक्षेरजसोविमान:कस्मै: ॥५॥ॐ यंक्रंदसीअवसातस्तभानेअभ्यैक्षेतांमनसारेजमाने ॥ यत्राधिरसूउदितोविभातिकस्मै० ॥६॥ॐ आपोहयद्वृहतीर्विश्वमायन् गर्भंदधानाजनयंतीरग्निं ॥ ततोदेवानांसमवर्ततासुरेक:कस्मै० ॥७॥ॐ यश्चिदापोमहिनापर्यपश्यदृक्षंदधानाजनयंतीर्यज्ञं ॥ योदेवेष्वधिदेवएकआसीत्कस्मै० ॥८॥ इति ॥तत:सुवर्णशलाकयातैजसपात्रस्थंमधुघृतंचगृहीत्वा ॐ चित्रंदेवाना० ॐ तेजोसिशुक्रमस्यमृतमसिधामनामासिप्रियंदेवानामनाधृष्टंदेवयजनमसि ॐ नमोभगवतेतुभ्यंशिवायहरयेनम: ॥ हिरण्येतसेविष्णोविश्वरुपायतेनम: ॥ इतित्रिभिर्मंत्रैर्दक्षिणंचक्षुर्विलिख्यपुनस्तैरेवमंत्रै:सव्यंचक्षुर्लिखेत् तत:ॐ अंजतित्वाम० इतिमंत्रेणदक्षिणंदेवस्यचक्षुरंजयेत् मंत्रावृत्त्यासव्यं ॥ ततोमध्वाज्यशर्कराभिर्मिलिताभिर्देवस्यदक्षिणंचक्षु: ॐदेवस्यत्वा० मग्नेस्तेजसासूर्यस्यवर्चसेंद्रस्येंद्रियेणानज्मिइतिअंक्त्वामंत्रावृत्त्यासव्यमंक्त्वा पुन: कज्जलेन ॐ देवस्यत्वा० इंद्रस्येंद्रियेणानज्मिइतिमंत्रावृत्त्या दक्षिणसव्येचक्षुषीअंजयेत् लिंगेतु स्वर्णसूच्या गंधेन ॐ नमोभगवतेरुद्रायहिरण्यरेतसेपरायपरमात्मनेविश्वरुपायोमाप्रियायनम: इत्यंक्त्वा अंजंतित्वेत्यादिमंत्रै:पूर्वोक्तवदंजयेत् ॥ नेदंबाणसरिभ्दवलोहजलिंगेषु ॥ ततआदर्शभक्ष्यादिदर्शयेत् ॥ तत:कर्ताचार्यायगामृत्विग्भ्यश्चदक्षिणांदध्यात् ॥अथाचार्य:प्रत्यृचमादौप्रणवंवदन् पुरुषसूक्तेनदेवंस्तुत्वावंशपात्रेपंचवर्णौदनेनदेवस्यनीराजनंकृत्वा ॐ नमोरुद्रायसर्वभूताधिपतयेदीप्तशूलधरायोमादयितायविश्वाधिपतयेरुद्रायवैनमोनम: शिवमगर्हितंकर्मास्तुस्वाहेतिचतुष्पथेदध्यात् ॥ ततोऽन्यंबलिं ॐ भूतेभ्योनमइतिअश्वत्थपर्णेक्षिपेत् ॥ ततोवेध्यांसर्वतोभद्रेनाममंत्रेणदेवानावाहयेत् ॥यथा मध्ये ॐ ब्रह्मणेनम:ब्रह्माणमावाहयामिएवंसर्वत्र पूर्वादिदिक्षु १ ॐ इंद्रायनम: २ॐ अग्नये० ३ ॐ यमाय० ४ ॐ निऋतये० ५ ॐ वरूणाय० ६ ॐ वायवे० ७ ॐ सोमाय० ८ ॐ ईशानाय० ९ ॥ ईशानेंद्राध्यं तराले ॐ अष्टवसुभ्यो० १० रुद्रेभ्यो० १६ ॐ स्कंदवृषाभ्यां० १७ ॥ ब्रह्मेशानाध्यंतरालेष्वष्टसु ॐ दक्षाय० १८ ॐ विष्णवे० १९ ॐ दुर्गायै० २० ॐ स्वधाये० २१ ॐ मृत्युरोगेभ्यो० २२ ॐ समुद्रेभ्यो० २३ ॐ सरिभ्ध्यो० २४ ॐ गणपतये० २५ ॥ मध्येब्रह्माध: ॐ पृथिव्यै० २६ ॐ मेरवे० २७ ॥ मध्यएवस्थाप्यदेवंसुवर्णप्रतिमायांतन्मंत्रेणावाह्यप्रागादिषु ॐ वज्राय २८ ॐ शक्तये २९ ॐ दंडाय ३० ॐ खड्गाय ३१ ॐ पाशाय ३२ ॐ अंकुशाय ३३ ॐ गदायै ३४ ॐ शूलाय ३५ ॥तब्दाह्ये ॐ गौतमं ३६ ॐ भरद्वाजं ३७ ॐ विश्वामित्रं ३८ ॐ कश्यपं ३९ ॐ जमदग्निं ४० ॐ वसिष्ठं ४१ ॐ अत्रिं ४२ ॐ अरुंधतीं ४३ ॥तब्दाह्ये सूर्यं ४४ सोमं ४५ भौमं ४६ बुधं ४७ गुरुं ४८ शुक्रं ४९ शनिं ५० राहूकेतू ५१ ॥ तब्दाह्ये ऐंद्रीं ५२ कौमारीं ५३ ब्राह्मीं ५४ वाराहीं ५५ चामुंडां ५६ वैष्णवीं ५७ माहेश्वरीं ५८ वैनायकीं ५९ इतिदेवतानामभि रावाह्यसंपूज्य अर्चायांदेवंतन्मंत्रेणावाह्य मंडलमध्येअर्चांसुप्रतिष्ठोभवेतिनिवेश्यसंपूज्य पुष्पांजलिंसमर्प्य ॐ नमोमहभ्ध्यौ इति देवंनत्वामंडलादुत्तरत:स्वस्तिकेमंचकंतदुपरिशय्यामुपकल्प्य ॐ उत्तिष्ठब्रह्मणस्पत इतिदेवमुत्थाप्यमंगलघोषै:शय्यायांदेवमारोप्यपुरुषसूक्तेन ॐ अभ्ध्य:संभूत:पृ० इत्युनुवाकेनोत्तरनारायणाख्येनचस्तुत्वादेवेतत्त्वन्यासंकुर्यात् ॥ सयथा-पुरुषात्मनेनम: प्राणात्मने प्रकृतितत्त्वाय बुध्दितत्त्वाय अहंकारतत्त्वाय मनस्तत्त्वाय इतिसर्वांगेषु प्रकृतितत्त्वाय बुध्दितत्त्वाय हृदि शब्दतत्त्वायशिरसि स्पर्शतत्त्वायत्वचि रुपतत्त्वायहृदि रसतत्त्वायमुखे गंधतत्त्वायनासायां श्रोत्रतत्त्वायश्रोत्रयो: त्वक्तत्त्वायत्वचि चक्षुस्तत्त्वायचक्षुषो: जिव्हातत्त्वायजिव्हायां घ्राणतत्त्वायघ्राणे वाक्तत्त्वायवाचि पाणिततत्त्वायहस्तयो: पादतत्त्वायपादयो: पायुतत्त्वायपायौ उपस्थतत्त्वायउपस्थे पृथ्वीतत्त्वायपाददिजानुपर्यंतं अप् तत्त्वायजान्वादिनाभिप० तेजस्तत्त्वायनाभ्यादिहृदयांतं वायुतत्त्वायहृदयादिभूमध्यांतं आकाशतत्त्वायभ्रूमध्यादिशिरोंतं सत्त्वतत्वाय० रजस्तत्त्वाय० तमस्तत्त्वाय० सर्वांगे ॥ तत:पुरुषसूक्तेनषोडशांगन्यास: ॥ तत:सुखशायीभवेतिशय्यायांदेवंस्वापयित्वावस्त्रद्वयेनाच्छाध्यदेवस्यशिरोभागेकलशंसंस्थाप्यतत्रनिद्रामावाहयेत् ॥वासुदेवंनमस्कृत्यनिद्रामावाहयाम्यहं ॥ मोहिनींसर्वभूतानांमनोविभ्रमकारिणीं ॥ एहिसावित्रिमूर्तिस्त्वंचक्षुर्भ्यांज्ञानगोचरे ॥ विशनासापुटेदेविकंठेचोत्कंठिताभवेति ॥ ततस्तांसंपूज्यमंडलशय्ययोरंतरानगंतव्यमितिप्रैषंदत्त्वामंडलदेवताभ्योनाम्नापायसेनबलिदानं ॥ तत:कुंडसंस्कारादिकुर्यात् ॥ प्रसंगान्मध्येप्रासादवास्त्वाध्यावाहनक्रमोलिख्यते ॥ N/A References : N/A Last Updated : August 23, 2023 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP