पंधरा अंगें योगाचीं - १ यम , २ नियम , ३ त्याग , ४ मौन , ५ देश , ६ काल , ७ आसन , ८ मूलबंध , ९ देहाची समता , १० द्दष्टीची स्थिरता , ११ प्राणायाम , १२ प्रत्याहार , १३ धारणा , १४ आत्मध्यान्व १५ समाधि ( अपरोक्षानुभूति )
पंधरा अनर्थ द्रव्या मुळें उद्भवतात - १ चोरी , २ हिंसा , ३ असत्य अथवा फसवाफसवीचा व्यवहार , ४ दंभ , ५ काम , ६ क्रोध , ७ गर्व , ८ मद , ९ भेद , १० , वैर , ११ अविश्वास , १२ , स्पर्धा , १३ स्त्री , १४ द्यूत व १५ मद्यपान .
’ एते पञ्चदशानर्था ह्मर्थमूला मता नृणाम् । ’ ( भाग ११ - २३ - १९ )
एवं ही पंधरा अनर्थ । मूर्ख अथवा पंडित ।
जें अर्थसंग्रह करित । अवश्य हे तेथ उठती ॥ ( ए . भा . २३ - ३ - ३४ )
पंधरा कौरवांचे प्रमुख साह्मकर्ते - १ भगदत्त , २ भूरेश्रवा , ३ शल्य , ४ कृतवर्मा , ५ जयद्र्थ , ६ सुदक्षिण , ७ नील , ८ विन्द व अनुविन्द ९ केकेय , १० बृहद्वल , ११ शकुनि , १२ बाल्हिक , १३ कर्ण , १४ अलम्बुष , ( राक्षस ) व १५ संशप्तकगण , ( म . भा . उद्योग . अ १९ )
पंधरा तत्त्वें स्थूल शरीराचीं - १ ते ५ पंच ज्ञानेंद्रियें , ६ ते १० पंचकर्मेंद्रियें आणि ११ ते १५ पंचविषय हीं मिळून पंधरा तत्त्वांचा स्थूल देह निर्माण झाला आहे .
पंधरा तेजस्वी तारे - तारे व इतर आकाशस्थ ज्योति असंख्य असल्या तरी त्यांत अधिक तेजस्वी असे पंधरी तारे आहेत त्यांचीं नांवें - व्याध , २ अगस्ति , ३ मित्र , ४ अभिजित् , ५ ब्रह्मह्रदय , ६ स्वाती , ७ नील , ८ प्रश्वाअ , ९ अशिर , १० ब्रह्मा , ११ श्रवण , १२ लोहित , १३ रोहिणी , १४ चित्र , व १५ ज्येष्ठा . ( म . ज्ञा . कोअ . २० )
पंधरा प्रकार नमनाचे - १ दंडवत , २ रामराम , ३ मुजरा , ४ सलाम , ५ कुरनिसात , ६ कुरनिस , ७ अभिनंदन , ८ आदेश , ९ जय - गोपाळ , १० जोहार , ११ आशीर्वाद , १२ जय सीताराम , १३ शिरसाष्टांग , १४ नमस्कार व १५ साष्टांग नमस्कार , ( शब्दत्नावली ) आधुनिक - ह्स्तांदोलन हा सोळावा प्रकार होय .
पंधरा प्रतिष्ठा - १ मान , २ कीर्ति , ३ पत , ४ लौकिक , ५ प्रसिद्धि , ६ बहुमानाच्या जागीं स्थापना , ७ देवालयाच्या सन्मानार्थ उभारलेल्या स्मारकाची स्थापना , ८ देवमूतींची यथाविधि स्थापना , ९ वास्तुशांति , १० स्वतःचें घर असणें , ११ देवाचें वर्षासन इत्यादि , १२ सालंकृत कन्यादान , १३ आयुष्यांत स्थिर व स्थायिक होणें , १४ टोपण नांव व सभा वगैरे ठिकाणीं घेऊन जाण्याचा पोषाख आणि १५ एखादी सन्माननीय पदवी . ( म . श . को . )
पंधरा प्रमुख गंधर्व - १ विराध , २ तुंबरु , ३ दनु , ४ चित्ररथ , ५ धृतराष्ट्र , ६ किशोर , ७ हूहू , ८ हाहा , ९ विद्याधर , १० उग्रसेन , ११ विश्वावसु , १२ परावसु , १३ चित्रसेन , १४ गोपाल व १५ बल .
’ चित्रसेनश्च गोपालो बलः ॥ ’ ( ग . ब्रह्म . ९ - ३ )
पंधरा मुख्य प्रकार औषधींचे ( आयुर्वेद )- १ घृत , २ तैल , ३ कषाय , ४ गुटिका , ५ मोदक , ६ पुटपाक , ७ चूर्ण , ८ कल्क , ९ स्वरस , १० लेह ११ अवलेह , १२ यवागू , १३ अरिष्ट , १४ आसव व १५ चूर्णारिष्ट . ( म . ज्ञा . को . वि . ५ )
पंधरा स्थितप्रज्ञाचीं लक्षणें - १ कामनात्याग , २ आत्मसंतुष्ट , ३ दुःखानें उदास होत नाहीं , ४ सुखाची आसक्ति नाहीं , ५ प्रीति , भय व क्रोध यांपासून अलिप्त , ६ ममत्वत्याग , ७ आसक्तिरहित , ८ शुभप्राप्तीचा आनंद नाहीं , ९ अशुभाचा द्वेष नाहीं , १० इंद्रियनिग्रह करून परमेश्वरपरायण < ११ संयमी , १२ प्रसन्नचित्त , १३ भोगासंबंधीं उदासीन , १४ स्वस्वरूपीं स्थिर , १५ कामना , ममता व अहंकार वगैरेंचा त्याग , निरिच्छ्ता , ( भ . गीता . २ - ५५ - ७१ )