मराठी मुख्य सूची|मराठी साहित्य|अनुवादीत साहित्य|धर्मसिंधु|तृतीय परिच्छेद : पूर्वार्ध ४|
कात्यायनांचा वैश्वदेवप्रयोग.

धर्मसिंधु - कात्यायनांचा वैश्वदेवप्रयोग.

हिंदूंचे ऐहिक, धार्मिक, नैतिक अशा विषयात नियंत्रण करावे आणि त्यांना इह-परलोकी सुखाची प्राप्ती व्हावी ह्याच अत्यंत उदात्त हेतूने प्रेरित होउन श्री. काशीनाथशास्त्री उपाध्याय यांनी ’धर्मसिंधु’ हा ग्रंथ रचला आहे.

This 'Dharmasindhu' grantha was written by Pt. Kashinathashastree Upadhyay, in the year 1790-91.


त्यामध्यें साग्निक असतील त्यांनीं श्राद्धाचे दिवशीं त्याच पाकानें अगोदर वैश्वदेव करावा. इतरांनीं मागाहून करावा. गृह्याग्नीमधून कोलीत घेऊन तें स्वयंपाकगृहांत नेऊन त्याच्यावर पाक करावा. स्वयंपाकगृहांतील निखारे गृह्याग्नीमध्यें न्यावे. पाकांतील अन्न घेऊन तें घृतयुक्त करावें. पूर्वीप्रमाणें "आत्मसंस्कारार्थमन्नसंस्कारार्थं वेश्वदेवाख्यं कर्म करिष्ये" अस संकल्प करावा; अथवा "देवभूतपितृमनुष्यान् वैश्वदेवान्नेन यक्ष्ये" असा संकल्प करावा. गृह्याग्नीवर कलशोदकानें पर्युक्षण करुन हस्तानें अग्नीमध्यें आहुति द्याव्या. त्या अशा--"ब्रह्मणे स्वाहा इदं ब्रह्मणे नमम प्रजापतये० गृह्याभ्य० कश्यपाय० अनुमतये०" याप्रमाणें देवयज्ञ सांगितला. नंतर कलशाचे समीप उत्तरेकडे जाणार्‍या तीन आहुति द्याव्या. त्या अशा--"पर्जन्याय नमः स्वाहा इदं पर्जन्याय नमम अद्‌भ्योन० पृथिव्यैन०" द्वारशाखांचे ठिकाणीं पूर्वेकडे जाणार्‍या दोन आहुति द्याव्या. त्या अशा ---"धात्रे० विधात्रे०" उदकानें चतुष्कोण मंडल करुन त्यावर पूर्वेकडे ’वायवे०’ दक्षिणेकडे ’वायवे०" पश्चिमेकडे ’वायवे०’ उत्तरेकडे ’वायवे०’ अशा आहुति द्याव्या. पूर्वादि दिशांपासून वायुबलीच्या पूर्वेस अथवा उत्तरेस "प्राच्यौ दिशे० दक्षिणस्यै दिशे० प्रतीच्यै दिशे० उदीच्चै दिशे०" आहुति द्याव्या. मध्यभागीं पूर्वेकडे जाणार्‍या "ब्रह्मणे० अन्तरिक्षाय० सूर्याय०" अशा आहुति द्याव्या. यांच्या उत्तरेस "विश्वभ्यो देवेभ्यो० विश्वेभ्यो० भूतेभ्यो०" अशा आहुति द्याव्या. यांच्या उत्तरेस "उषसे० भूतानांच पतये०" अशा आहुति द्याव्या. याप्रमानें भूतयज्ञ सांगितला. नंतर प्राचीनावीती करुन ब्रह्मादि तीन आहुतींच्या दक्षिणेस पितृतीर्थानें "पितृभ्यः स्वधा नमः इदं पितृभ्यो नमम" अशी आहुति द्यावी. याप्रमानें पितृयज्ञ सांगितला.

N/A

References : N/A
Last Updated : June 25, 2008

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP