मराठी मुख्य सूची|मराठी साहित्य|अनुवादीत साहित्य|धर्मसिंधु|तृतीय परिच्छेद : पूर्वार्ध ४|
हिरण्यकेशीयांचा ब्रह्मयज्ञविधि.

धर्मसिंधु - हिरण्यकेशीयांचा ब्रह्मयज्ञविधि.

हिंदूंचे ऐहिक, धार्मिक, नैतिक अशा विषयात नियंत्रण करावे आणि त्यांना इह-परलोकी सुखाची प्राप्ती व्हावी ह्याच अत्यंत उदात्त हेतूने प्रेरित होउन श्री. काशीनाथशास्त्री उपाध्याय यांनी ’धर्मसिंधु’ हा ग्रंथ रचला आहे.

This 'Dharmasindhu' grantha was written by Pt. Kashinathashastree Upadhyay, in the year 1790-91.


संकल्पापासून तीन वेळां गायत्रीजप करण्यापर्यंत कर्म पूर्वींप्रमाणें करावें. नंतर "इषेत्वोर्जेत्वा०" हा अध्याय अथवा अनुवाक यथाशक्ति पठन करुन ऋचा, साम, षडंगें, इतिहास पुराण इत्यादि पठन करावीं. नंतर "नमो ब्रह्मणे०" ही ऋचा त्रिवार म्हणावी. तर्पणाचा विधि---तैत्तिरीयांना तर्पण हें ब्रह्मयज्ञांगभूत नाहीं; करितां हें ब्रह्मयज्ञानंतर कांहीं वेळानें अथवा ब्रह्मयज्ञाच्या पूर्वींही करावें. याचप्रमाणें कण्व, माध्यंदिन यांचाही निर्णय जाणावा. म्हणून ’देवर्ष्याचार्यपितृतृप्तिद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं देवर्ष्याचार्य पितृतर्पणं करिष्ये’ असा वेगळा संकल्प करावा. पूर्वीं सांगितल्याप्रमाणें एकेक अंजलि देऊन देवतर्पण करावें. तें असें--"ब्रह्माणं तर्पयामि प्रजापतिं तर्प० बृहस्पतिं० अग्निं० वायुं० सूर्यं० चन्द्रमसं० नक्षत्राणि० इन्द्र राजानं० यम राजानं० वरुण राजानं० सोम राजानं० वैश्रवण राजानं० वसून्‌० रुद्रान्‌० आदित्यान्‌० विश्वान्‌ देवान्‌० साध्यान्‌० ऋभून्‌० भृगून्‌० मरुतः० अथर्वण० अङिगरसस्तर्पयामि." नंतर निवीती करुन उत्तराभिमुख होऊन ऋषितर्पण करावें. तें असें---"विश्वामित्रं० जमदग्निं० भारद्वाज० गौतमं० अत्रिं० वसिष्ठं० कश्यपं० अरुन्धतीं० अगस्त्यं० कृष्णद्वैपायनं० जातूकर्ण्यं० तरुक्षं० तृणबिंदुं० वर्मिणं० वरुथिनं० वाजिनं० वाजिश्रवसं० सत्यश्रवसं० सुश्रवसं० सुतश्रवसं० सोमसुष्मायणं० सत्त्ववन्तं० बृहदुक्‍थं० वामदेवं० वाजिरत्‍नं० हर्यज्वायनं० उदमयं० गौतमं० ऋणंजयं० ऋतंजयं० कृतंजयं० धनंजयं० बभ्रुं० त्र्यरुणं० त्रिवर्षं० त्रिधातुं० शिबिं० पराशरं० विष्णुं० रुद्रं० स्कन्दं० काशीश्वरं० ज्वरं० धर्मं० अर्थं० कामं० क्रोधं० वसिष्ठं० इंद्रं० त्वष्टारं० कर्तारं० धर्तारं० धातारं० मृत्युं० सवितारं० सावित्रीं० ऋग्वेदं० यजुर्वेदं० सामवेदं० अथर्ववेदं० इतिहासपुराणं०" यांना प्रत्येकीं दोन दोन अंजली द्यावे. नंतर प्राचीनावीती करुन दक्षिणाभिमुख होऊन आचार्यतर्पण करावें. तें असें---"वैशंपायनं० पिलिंगुं० तित्तिरं० उखं० आत्रेयं० पदकारं० कौण्डियं० वृत्तिकारं० सूत्राकारान्‌० सत्याषाढं० प्रवचनकर्तृन्‌० आचार्यान्‌० ऋषीन्‌० वानप्रस्थान्‌० उर्ध्वरेतसः० एकपत्‍नींस्तर्पयामि." यांना प्रत्येकीं तीन तीन अंजली द्यावे. याप्रमाणें विशेष जाणावा. इतर पितृतर्पण वगैरे पुर्वीं सांगितल्याप्रमाणेंच करावें.

N/A

References : N/A
Last Updated : June 25, 2008

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP