विष्णुपर्व - त्रयोविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः

श्रीकृष्णात् पराजितस्य ज्वरस्य तस्य शरणे गमनम्, तस्मात् वरप्राप्तिः, तस्याज्ञां शिरोधार्यं कृत्वा रणभूमितः अपगमनम्

वैशम्पायन उवाच
मृतमित्यभिविज्ञाय ज्वरं शत्रुनिषूदनः ।
कृष्णो भुजबलाभ्यां तु चिक्षेपाथ महीतले ॥१॥
मुक्तमात्रः स बाहुभ्यां कृष्णदेहं विवेश ह ।
अमुक्त्वा विग्रहं तस्य कृष्णस्याप्रतिमौजसः ॥२॥
स ह्याविष्टस्तथा तेन ज्वरेणाप्रतिमौजसा ।
कृष्णः स्खलन्निव मुहुः क्षितौ गाढं व्यवर्तत ॥३॥
जृम्भते श्वसते चैव वल्गते च पुनः पुनः ।
रोमाञ्चोत्थितगात्रश्च निद्रया चाभिभूयते ॥४॥
ततः स्थैर्यं समालम्ब्य कृष्णः परपुरंजयः ।
विकुर्वति महायोगी जम्भमाणः पुनः पुनः ॥५॥
ज्वराभिभूतमात्मानं विज्ञाय पुरुषोत्तमः ।
सोऽसृजज्ज्वरमन्यं तु पूर्वज्वरविनाशनम् ॥६॥
घोरं वैष्णवमत्युग्रं सर्वप्राणिभयंकरम् ।
संसृष्टवान् स तेजस्वी तं ज्वरं भीमविक्रमम् ॥७॥
ज्वरः कृष्णविसृष्टस्तु गृहीत्वा तं ज्वरं बलात् ।
कृष्णाय हृष्टः प्रायच्छत्तं जग्राह ततो हरिः ॥८॥
ततस्तं परमक्रुद्धो वासुदेवो महाबलः ।
स्वगात्रात् स्वज्वरेणैव निष्कासयत वीर्यवान् ॥९॥
आविध्य भूतले चैनं शतधा कर्तुमुद्यतः ।
व्याघोषत ज्वरस्तत्र भोः परित्रातुमर्हसि ॥१०॥
आविध्यमाने तस्मिंस्तु कृष्णेनामिततेजसा ।
अशरीरा ततो वाणी ह्यन्तरिक्षादभाषत ॥११॥
कृष्ण कृष्ण महाबाहो यदूनां नन्दिवर्धन ।
मा वधीर्ज्वरमेनं तु रक्षणीयस्त्वयानघ ॥१२॥
इत्येवमुक्ते वचने तं मुमोच हरिः स्वयम् ।
भूतभव्यभविष्यस्य जगतः परमो गुरुः ॥१३॥
कृष्णस्य पादयोर्मूर्ध्ना शरणं सोऽगमज्ज्वरः ।
एवं मुक्तो हृषीकेशं ज्वरो वाक्यमथाब्रवीत् ॥१४॥
शृणुष्व मम गोविन्द विज्ञाप्यं यदुनन्दन ।
यो मे मनोरथो देव तं त्वं कुरु महाभुज ॥१५॥
अहमेको ज्वरस्तात नान्यो लोके ज्वरो भवेत् ।
त्वत्प्रसादाद्धि देवेश वरमेनं वृणोम्यहम् ॥१६॥
देव उवाच
एवं भवतु भद्रं ते यथा त्वं ज्वर काङ्क्षसे ।
वरार्थिनां वरो देयो भवांश्च शरणं गतः ॥१७॥
एक एव ज्वरो लोके भवानस्तु यथा पुरा ।
योऽयं मया ज्वरः सृष्टो मय्येवैष प्रलीयताम् ॥१८॥
वैशम्पायन उवाच
एवमुक्ते तु वचने ज्वरं प्रति महायशाः ।
कृष्णः प्रहरतां श्रेष्ठः पुनर्वाक्यमुवाच ह ॥१९॥
वासुदेव उवाच
शृणुष्व ज्वर संदेशं यथा लोके चरिष्यसि ।
सर्वजातिषु विश्रब्धं यथा स्थावरजङ्गमे ॥२०॥
त्रिधा विभज्य चात्मानं मत्प्रियं यदि काङ्क्षसे ।
चतुष्पादान् भजैकेन द्वितीयेन च स्थावरान् ॥२१॥
तृतीयो यश्च ते भागो मानुषेषूपपत्स्यते ।
त्रिधाभूतं वपुः कृत्वा पक्षिषु त्वं भव ज्वर ॥२२॥
चतुर्थो यस्तृतीयस्य भविष्यति स ते धुवम् ।
एकान्तरस्तृतीयस्तु स वै चातुर्थिको ज्वरः ॥२३॥
मानुषेष्वभिभेदेन वस त्वं प्रविभज्य वै ।
जातिष्वथावशेषासु निवस त्वं शृणुष्व मे ॥२४॥
वृक्षेषु कीटरूपेण तथा संकोचपत्रकः ।
पाण्डुपत्रश्च विख्यातः फलेष्वप्तुर्यमेव च ॥२५॥
अपां तु नीलिकां विद्याच्छिखोद्भेदेन बर्हिणाम् ।
पद्मिन्यादौ हिमो भूत्वा पृथिव्यामपि चोषरः ॥२६॥
गैरिकः पर्वतेष्वेव मत्प्रसादाद् भविष्यसि ।
गोष्वपस्मारको भूत्वा खोरकश्च भविष्यसि॥२७॥
एवं त्वं बहुरूपेण भविष्यसि महीतले ।
दर्शनात् स्पर्शनाच्चापि प्राणिनां वधमेष्यसि ॥२८॥
ऋते देवमनुष्याणां नान्यस्त्वा विसहिष्यति ।
वैशम्पायन उवाच
कृष्णस्य वचनं श्रुत्वा ज्वरो हृष्टमना ह्यभूत् ॥२९॥
प्रोवाच वचनं किंचित् प्रणमित्वा कृताञ्जलिः ।
ज्वर उवाच
सर्वजातिप्रभुत्वेन कृतो धन्योऽस्मि माधव ॥३०॥
भूयश्च ते बलः कर्तुमिच्छामि षुरुषर्षभ ।
तदाज्ञापय गोविन्द किं करोमि महाभुज ॥३१॥
अहमसुरकुलप्रमाथिना त्रिपुरहरेण हरेण निर्मितः ।
रणशिरसि विनिर्जितस्त्वया प्रभुरसि देव तवास्मि किंकरः ॥३२॥
धन्योऽस्म्यनुगृहीतोऽस्मि यत् त्वया मत्प्रियं कृतम् ।
आज्ञापय प्रियं किं ते चक्रायुध करोम्यहम् ॥३३॥
वैशम्पायन उवाच
ज्वरस्य वचनं श्रुत्वा वासुदेवोऽब्रवीद् वचः ।
अभिसंधिं शृणुष्वाद्य यत् त्वां वक्ष्यामि निश्चयात्॥३४॥
श्रीभगवानुवाच
महाहवे तव मम च द्वयोरिमं पराक्रमं भुजबलकेवलास्त्रयोः ।
प्रणम्य मामेकमनाः पठेत् तु यः स वै भवेज्ज्वर विगतज्ज्वरो नरः ॥३५॥
त्रिपाद् भस्मप्रहरणस्त्रिशिरा नवलोचनः ।
स मे प्रीतः सुखं दद्यात् सर्वामयपतिर्ज्वरः ॥३६॥
आद्यन्तवन्तः कवयः पुराणाः सूक्ष्मा बृहन्तोऽप्यनुशासितारः ।
सर्वाञ्ज्वरान् घ्नन्तु मयानिरुद्धप्रद्युम्नसंकर्षणवासुदेवाः ॥३७॥
वैशम्पायन उवाच
एवमुक्तस्तु कृष्णेन ज्वरः साक्षान्महान्मना ।
प्रोवाच यदुशार्दूलमेवमेतद् भविष्यति ॥३८॥
वरं लब्ध्वा ज्वरो हृष्टः कृष्णाच्च समयं पुनः ।
प्रणम्य शिरसा कृष्णमपक्रान्तस्ततो रणात् ॥३९॥
इति श्रीमहाभारते खिलभागे हरिवंशे विष्णुपर्वणि ज्वरकृष्णसंवादे त्रयोविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः ॥१२३॥