मराठी मुख्य सूची|मराठी साहित्य|अनुवादीत साहित्य|निर्णयसिंधु|द्वितीय परिच्छेद|
सप्तमीपूजाविधि

द्वितीय परिच्छेद - सप्तमीपूजाविधि

निर्णयसिंधु ग्रंथामध्ये कोणत्या कर्माचा कोणता काल , याचा मुख्यत्वेकरून निर्णय केलेला आहे .


अथसप्तमीपूजाविधिः प्रतिपद्युक्तविधिनाफलसंकीर्तनांतेनवपत्रिकामृन्मयदुर्गापूजाबलिदानानि करिष्य इतिसंकल्प्यपूर्वनिमंत्रितबिल्वसमीपंगत्वासंपूज्य आगच्छसर्वकल्याणीतिपूर्वोक्तमंत्रंपठित्वा बिल्ववृक्षमहाभागसदात्वंशंकरप्रिय गृहीत्वातवशाखांचदेवीपूजांकरोम्यहम् ‍ शाखाछेदोद्भवंदुः खंनचकार्यंत्वयाप्रभो गृहीत्वातवशाखांचपूज्यादुर्गेतिचस्मृतिः उत्तिष्ठपत्रिकेदेविसर्वकल्याणहेतवे पूजांगृहाणसकलामस्माकंवरदाभव मेरुमांदारकैलासहिमवच्छिखरेगिरौ जातः श्रीफलवृक्षत्वमंबिकायाः सदाप्रियः इतिसंप्रार्थ्य् ॐछिंधिफट् ‍ फट् ‍ ॐहुंफट् ‍ स्वाहेतिछित्वासंपूज्य ॐचामुंडेचलचलइतिवाद्यघोषेणदेवींतांचगृहंप्रवेश्य आरोपितासिदुर्गेत्वंमृन्मय्यांश्रीफलेपिच स्थिरानितांतंभूत्वाचगृहेत्वंकामदाभवेति स्थिरीकृत्य रंभादिपत्रिकाः पंचगव्येनपंचामृतेनचस्नापयित्वावस्त्रेणावेष्ट्यस्थापयेत् ‍ ततः पूर्ववत्संकल्पंकृत्वाऽक्षतानादायदेवीमावाहयेत् ‍ तत्रमंत्रः आवाहयाम्यहंदेवींमृन्मय्यांश्रीफलेतथा कैलासशिखराद्देविविंध्याद्रेर्हिमपर्वतात् ‍ आगत्यबिल्वशाखायांचंडिकेकुरुसन्निधिम् ‍ स्थापितासिमयादुर्गेपूजयेत्वांप्रसीदमे आयुरारोग्यमैश्वर्यंदेहिदेविनमोस्तुते दुर्गेदुर्गस्वरुपासिसुरतेजोमयेर्चिते सदानंदकरेदेविप्रसीदममसिद्धये एह्येहिभगवत्यंबशत्रुक्षयजयप्रदे भक्तितः पूजयामित्वांदुर्गेदेविसुरार्चिते पल्लवैश्चफलोपेतैः पुष्पैश्चसुमनोहरैः पल्लवेसंस्थितेदेविपूजयेत्वांप्रसीदमे दुर्गेदेविइहागच्छसान्निध्यमिहकल्पय यज्ञभागान् ‍ गृहाणत्वं योगिनीकोटिभिः सहेति ततोमूलमंत्रेणपाद्यादिगंधांतोपचारैः अमृतोद्भवंचश्रीवृक्षंशंकरस्यसदाप्रियम् ‍ बिल्वपत्रंप्रयच्छामिपवित्रंतेसुरेश्वरीतिबिल्वपत्रम् ‍ ब्रह्मविष्णुशिवादीनांद्रोणपुष्पंसदाप्रियम् ‍ तत्तेदुर्गेप्रयच्छामिसर्वकामार्थसिद्धयइतिद्रोणपुष्पंनिवेद्य धूपादिदक्षिणांतांपूजांमूलेनकृत्वाप्रार्थयेत् ‍ ॐ महिषघ्निमहामायेचामुंडेमुंडमालिनि आयुरारोग्यमैश्वर्यंदेहिदेविनमोस्तुते कुंकुमेनसमालब्धेचंदनेनविलेपिते बिल्वपत्रकृतापीडेदुर्गेहंशरणंगतः रुपंदेहियशोदेहिभगंभगवतिदेहिमे पुत्रान्देहिधनंदेहिसर्वान्कामांश्चदेहिमे सर्वमंगलमांगल्येइतिचसंप्रार्थ्यपत्रिकाः पूजयेत् ‍ कदल्यांब्रह्माणीं दाडिमेरक्तदंतिकाम् ‍ धान्येलक्ष्मीं हरिद्रायांदुर्गां मानेचामुंडाम् ‍ कवौकालिकाम् ‍ बिल्वेशिवां अशोकेशोकरहिताम् ‍ जयंत्यांकार्तिकींचावाह्यसंपूज्यदुर्गायैबलिंदद्यात् ‍ अत्रशस्त्रादिपूजावक्ष्यते ततः स्तुतिंपठेत् ‍ तदुक्तंशिवरहस्ये दुर्गांशिवांशांतिकरींब्रह्माणींब्रह्मणः प्रियाम् ‍ सर्वलोकप्रणेत्रींचप्रणमामिसदाशिवाम् ‍ मंगलांशोभनांशुद्धांनिष्कलांपरमांकलाम् ‍ विश्वेश्वरींविश्वमातांचंडिकांप्रणमाम्यहम् ‍ सर्वदेवमयींदेवींसर्वरोगभयापहाम् ‍ ब्रह्मेशविष्णुनमितांप्रणमामिसदाउमाम् ‍ विंध्यस्थांविंध्यनिलयांदिव्यस्थाननिवासिनीम् ‍ योगिनींयोगमातांचचंडिकांप्रणमाम्यहम् ‍ ईशानमातरंदेवीमीश्वरामीश्वरप्रियाम् ‍ प्रणतोस्मिसदादुर्गांसंसारार्णवतारिणीम् ‍ यइमंपठतेस्तोत्रंशृणुयाद्वापियोनरः समुक्तः सर्वपापैस्तुमोदतेदुर्गयासह ।

आतां सप्तमीपूजाविधि सांगतो - प्रतिपदेस सांगितलेल्या विधीनें संकल्प संकीर्तनाच्या अंतीं " नवपत्रिका मृन्मयदुर्गापूजाबलिदानानि करिष्ये " असा संकल्प करुन पूर्वीं निमंत्रण दिलेल्या बिल्वाच्या समीप जाऊन पूजन करुन . ‘ आगच्छ सर्वकल्याणि ’ हा पूर्वोक्त मंत्र म्हणून - " बिल्ववृक्ष महाभाग सदा त्वं शंकरप्रिय ॥ गृहीत्वा तव शाखां च देवी पूजां करोम्यहं ॥ शाखाच्छेदोद्भवं दुःखं न च कार्यं त्वया प्रभो ॥ गृहीत्वा तव शाखां च पूज्या दुर्गेति च स्मृतिः ॥ उत्तिष्ठ पत्रिके देवि सर्वकल्याणहेतवे ॥ पूजां गृहाण सकलामस्माकं वरदा भव ॥ मेरुमांदारकैलासहिमवच्छिखरे गिरौ ॥ जातः श्रीफलवृक्ष त्वमंबिकायाः सदा प्रियः ॥ " अशी प्रार्थना करुन - " ॐ छिंधि फट् फट् ॐ हुं फट् स्वाहा " या मंत्रानें छेदन करुन पूजन करावें . " ॐ चामुंडे चलचल " या मंत्रानें वाद्यघोषानें देवी व ती शाखा घरांत आणून - " आरोपितासि दुर्गे त्वं मृन्मय्यां श्रीफलेपि च । स्थिरा नितांतं भूत्वा च गृहे त्वं कामदा भव . " या मंत्रानें स्थिर ठेऊन , रंभादिपत्रिकांला पंचगव्यानें व पंचामृतानें स्नान घालून वस्त्रानें वेष्टन करुन स्थापन कराव्या . नंतर पूर्वीप्रमाणें संकल्प करुन अक्षता घेऊन देवीचें आवाहन करावें - त्याचा मंत्र - " आवाहयाम्यहं देवि मृन्मय्यां श्रीफले तथा ॥ कैलासशिखराद्देवि विंध्या द्रेर्हिमपर्वतात् ‍ ॥ आगत्य बिल्वशाखायां चंडिके कुरु संनिधिं ॥ स्थापितासि मया दुर्गे पूजये त्वां प्रसीद मे ॥ आयुरारोग्यमैश्वर्यं देहि देवि नमोस्तु ते ॥ दुर्गे दुर्गस्वरुपासि सुरतेजोमयेऽर्चिते ॥ सदानंदकरे देवि प्रसीद मम सिद्धये ॥ एह्येहि भगवत्यंब शत्रुक्षयजयप्रदे ॥ भक्तितः पूजयामि त्वां दुर्गे देवि सुरार्चिते ॥ पल्लवैश्च फलोपेतैः पुष्पैश्च सुमनोहरैः ॥ पल्लवे संस्थिते देवि पूजये त्वां प्रसीद मे । दुर्गे देवि इहागच्छ सांनिध्यमिह कल्पय ॥ यज्ञभागान् ‍ गृहाण त्वं योगिनीकोटिभिः सह ॥ " नंतर मूलमंत्रानें पाद्यादि गंधापर्यंत उपचारांनीं पूजा करावी . नंतर - " अमृतोद्भवं च श्रीवृक्षं शंकरस्य सदा प्रियं ॥ बिल्वपत्रं प्रयच्छामि पवित्रं ते सुरेश्वरि ’ या मंत्रानें बिल्वपत्र , आणि " ब्रह्मविष्णुशिवादीनां द्रोणपुष्पं सदा प्रियं ॥ तत्ते दुर्गे प्रयच्छामि सर्वकामार्थसिद्धये ॥ " यानें द्रोणपुष्प ( तुंब्याचें पुष्प ) निवेदन करावें . नंतर धूपदीपादि दक्षिणांत पूजा , मूलमंत्रानें करुन प्रार्थना करावी . " ॐ महिषघ्नि महामाये चामुंडे मुंडमालिनि । आयुरारोग्यमैश्वर्यं देहि देवि नमोस्तु ते ॥ कुंकुमेन समालब्धे चंदनेन विलेपिते । बिल्वपत्रकृतापीडे दुर्गेहं शरणं गतः ॥ रुपं देहि यशो देहि भगं भगवति देहि मे । पुत्रान् ‍ देहि धनं देहि सर्वान् ‍ कामांश्च देहि मे ॥ सर्वमंगलमांगल्ये० " यानेंही प्रार्थना करुन पत्रिका पुजाव्या . कदलीचे ठायीं ब्रह्माणी , दाडिमाचे ठायीं रक्तदंतिका , धणेच्या पत्रिकेचे ठायीं लक्ष्मी , हरिद्रेवर दुर्गा , मानवृक्षपत्रिकेवर चामुंडा , कवीचे ठायीं कालिका , बिल्वाचे ठायीं शिवा , अशोकावर शोकरहिता , जयंतीचे ठायीं कार्तिकी , असें आवाहन करुन , व पुजून दुर्गादेवीस बलि द्यावा . येथें शस्त्रादि पूजा पुढें सांगूं . नंतर स्तुतिपाठ करावा , तो सांगतो - शिवरहस्यांत - " दुर्गा शिवां शांतिकरीं ब्रह्माणीं ब्रह्मणः प्रियां । सर्वलोकप्रणेत्रीं च प्रणमामि सदाशिवां । मंगलां शोभनां शुद्धां निष्कलां परमां कलां । विश्वेश्वरीं विश्वमातां चंडिकां प्रणम्याम्यहं ॥ सर्वदेवमयीं देवीं सर्वरोगभयापहां । ब्रह्मेशविष्णुनमितां प्रणमामि सदा उमां । विंध्यस्थां विंध्यनिलयां दिव्यस्थाननिवासिनीं । योगिनीं योगमातां च चंडिकां प्रणमाम्यहं । ईशानमातरं देवीमीश्वरीमीश्वरप्रियां । प्रणतोस्मि सदा दुर्गा संसारार्णवतारिणीं । जो मनुष्य हें स्तोत्र पठण करील किंवा श्रवण करील तो सर्वपातकांपासून मुक्त होऊन दुर्गादेवीसहवर्तमान आनंद पावेल . "

N/A

References : N/A
Last Updated : May 31, 2013

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP