तल

{ talḥ }

हिन्दी (hindi) WN

< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> see : तला, तलहटी, सतह, तलवा, पेंदा, मंज़िल, सतह

प्राचीन चरित्रकोश

< span class="kMeaningPrefix">तल n.  < span class="kMeaningText"> एक शाखाप्रवर्तक ( पाणिनि देखिये) ।

A dictionary, Marathi and English

< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> bottom, the lowest part of, or the place underneath. 2 ground, the ground- floor &c. 3 In comp. extended surface; as चरणतल or पादतल sole of the foot; करतल or हस्ततल palm of the hand; भूतल or पृथ्वीतल face of the earth. 4 superficies, surface, bounding expanse.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">tala . add:--5 In geometry, mechanics &c. plane.

Aryabhushan School Dictionary

< span class="kMeaningPrefix"> n m < span class="kMeaningText"> bottom. ground. surface.
< span class="kMeaningPrefix"> करतल   < span class="kMeaningText"> palm of the hand.
< span class="kMeaningPrefix"> करतल, पादतल   < span class="kMeaningText"> sole of the foot.
< span class="kMeaningPrefix"> भूतल   < span class="kMeaningText"> face of the earth.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

< span class="kMeaningPrefix"> ना.  < span class="kMeaningText"> खोली , पाया , बूड .

महाराष्ट्र शब्दकोश

< span class="kMeaningPrefix">  न. < span class="kMeaningText">१ तळ ; बूड ; आंतील , खालचा भाग . २ जमीन ; भुई ; तल ; भूमि ३ ( समासांत ) ( एखाद्या अवयवाचा , वस्तूचा ) पसरट , सपाट भाग ; पृष्ठभाग ; तळवा . जसे - चरणतल , पादतल = तळपाय ; करतल , हस्ततल = हाताचा तळवा ; भूतल , पृथ्वीतल = पृथ्वीचा पृष्ठभाग . ४ ( भूमिति ) सपाटी ; पातळी ; पृष्ठभाग . ( इं . ) प्लेन . [ सं . ] सामाशब्द -
< span class="kMeaningPrefix">०दर्शिका   स्त्री. < span class="kMeaningText">( वस्तु . ) कोणत्याहि जागेची समुद्रसपाटीशी तुलना करतां उंचसखलता मोजण्याचे यंत्र . ( इं . ) लेव्हलिंग इंस्ट्रुमेंट . [ तल + सं . दर्शिका = दाखविणारी ]
< span class="kMeaningPrefix">०पर्यंत  पु. < span class="kMeaningText"> पृष्ठभाग ; पातळी ; सपाट प्रदेश . [ तल + सं . पर्यत = बाजू , परीघ ]
< span class="kMeaningPrefix">०पुष्पपुट   < span class="kMeaningText"> करण )- न . ( नृत्य ) नर्तकाने उजव्या पायाची बोटे जमीनीवर टेंकून उभे राहावे व उजव्या हाताची बोटे वर एकमेकांस चिकटवून तळहात खोलगट करुन हातांचीही बोटे वर करावीत . नंतर त्या हाताच्या तळहातावर दुसर्‍या हातांची बोटे चिवटवून ठेवावी . व हे हात डाव्या बाजूस ठेवावे व डावी बाजू किंचित वाकवावी या सारखी कृति . [ तल + पुष्प = फूल + पुट = पुडा + करण = करणे ]
< span class="kMeaningPrefix">(   < span class="kMeaningText"> करण )- न . ( नृत्य ) नर्तकाने उजव्या पायाची बोटे जमीनीवर टेंकून उभे राहावे व उजव्या हाताची बोटे वर एकमेकांस चिकटवून तळहात खोलगट करुन हातांचीही बोटे वर करावीत . नंतर त्या हाताच्या तळहातावर दुसर्‍या हातांची बोटे चिवटवून ठेवावी . व हे हात डाव्या बाजूस ठेवावे व डावी बाजू किंचित वाकवावी या सारखी कृति . [ तल + पुष्प = फूल + पुट = पुडा + करण = करणे ]
< span class="kMeaningPrefix">०मुख   < span class="kMeaningText"> संयुतहस्त ) क्रिया - स्त्री . ( नृत्य ) चतुरक हस्त या क्रियेतील हाताच्या बोटाखाली असलेला अंगठा दूर करीत करीत हंसपक्ष हात करणे मग असे हे दोन्ही हात शरीराच्या आड न येतां तळहात परस्परांच्या समोर येतील असे ठेवणे इ० क्रिया .
< span class="kMeaningPrefix">(   < span class="kMeaningText"> संयुतहस्त ) क्रिया - स्त्री . ( नृत्य ) चतुरक हस्त या क्रियेतील हाताच्या बोटाखाली असलेला अंगठा दूर करीत करीत हंसपक्ष हात करणे मग असे हे दोन्ही हात शरीराच्या आड न येतां तळहात परस्परांच्या समोर येतील असे ठेवणे इ० क्रिया .
< span class="kMeaningPrefix">०संस्फोटित   < span class="kMeaningText"> करण )- न . ( नृत्य . ) उजवा पाय भराभर उचलून पुढच्या बाजूस खाली आपटणे व टाळ्या वाजविणे . [ तल + सं . संस्फोटित = आपटणे ] तलातल - न . १ सप्तपातालांपैकी चौथे . [ सं . तल + अतल ] २ दंद्व युद्धांतील एक प्रकार . यांत एकमेकांच्या तळहातावर तळहातांनी प्रहार करितात . [ तल + तल ] तलावर्त - वि . घोड्यावर बसणाराचा पाय भोंवर्‍यास लागतो असा भोवरा असलेला ( घोडा ). - मसाप २ . १५८ . [ तल + आवर्त = भोवरा ]
< span class="kMeaningPrefix">(   < span class="kMeaningText"> करण )- न . ( नृत्य . ) उजवा पाय भराभर उचलून पुढच्या बाजूस खाली आपटणे व टाळ्या वाजविणे . [ तल + सं . संस्फोटित = आपटणे ] तलातल - न . १ सप्तपातालांपैकी चौथे . [ सं . तल + अतल ] २ दंद्व युद्धांतील एक प्रकार . यांत एकमेकांच्या तळहातावर तळहातांनी प्रहार करितात . [ तल + तल ] तलावर्त - वि . घोड्यावर बसणाराचा पाय भोंवर्‍यास लागतो असा भोवरा असलेला ( घोडा ). - मसाप २ . १५८ . [ तल + आवर्त = भोवरा ]

नेपाली (Nepali) WN

< span class="kMeaningPrefix"> adverb  < span class="kMeaningText">तलतिर   Ex. तल लैखिएका प्रश्‍नको उत्तर देऊ/ उनी कुवामा तल ओर्लिदै गए

MODIFIES VERB:

काम गर्नु

ONTOLOGY:

दिशासूचक (Direction) ➜ क्रिया विशेषण (Adverb)

SYNONYM:

मुनि मुन्तिर

Wordnet:

asm তলত

bd गाहायाव

ben নীচে

guj નીચે

hin नीचे

kan ಕೆಳಗೆ

kas بۄن کُن

kok सकयल

mal താഴത്തേക്കു

mar खाली

mni ꯃꯈꯥ

ori ତଳ

pan ਹੇਠਾ

san अधः

tam கீழே

tel క్రిందవైపుగా

urd نیچے , نیچے کی جانب , نیچے کی طرف

< span class="kMeaningPrefix"> noun  < span class="kMeaningText">कुनै वस्तुको माथिल्लो वा बाहिरको फैलावट   Ex. गर्मीमा कुवाको पानी धेरै तलसम्म पुग्दछ

HYPONYMY:

तालु

ONTOLOGY:

place)">स्थान ( place) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

स्तर सतह

Wordnet:

asm স্তৰ

bd सा बाहागो

guj સ્તર

hin सतह

kan ಮಟ್ಟ

kas سَطح

kok थर

mal നിരപ്പ്

mni ꯃꯃꯥꯏ

pan ਸਤਰ

san प्रस्तारः

tam நிலை

tel ఉపరితలము

urd سطح , اوپری حصہ

< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> see : पिँध

A Sanskrit English Dictionary

< span class="kMeaningPrefix">तल  f. < span class="kMeaningText">( m., [L.]) n. (√ स्तृ) surface, level, flat roof (of a house), [MBh.] &c. ( chiefly end of a compound.*">ifc. [ f( आ)., [R. v, 13]] cf. नभस्-, मही- &c.)
< span class="kMeaningPrefix">अधस्   < span class="kMeaningText">the part underneath, lower part, base, bottom, ii, 59"> [Mn. ii, 59]; [VarBṛS.]; [Pañcat.] &c. ( cf.-, तरु- &c.)
< span class="kMeaningPrefix">तल   mn. < span class="kMeaningText"> mn. the palm (of the hand see कर-, पाणि-), ii, 104, 17"> [R. ii, 104, 17]; [Śak.]; vi, 18"> [Ragh. vi, 18]
< span class="kMeaningPrefix">अङ्घ्रि   < span class="kMeaningText">the sole (of the foot, -, पाद-), [MBh. i]; [VarBṛS.]
< span class="kMeaningPrefix"> कर   < span class="kMeaningText">( without - &c.) the palm of the hand ( अन्यो ऽन्यस्य, or परस्परं तलं or °लान्-√ दा, to slap each other with the palms of the hands), --- 11---; --- 12---; --- 13---; [Suśr.]
< span class="kMeaningPrefix">तल  n. < span class="kMeaningText"> m. n., [L.] the sole of the foot, 13, 47"> [R. v, 13, 47]
< span class="kMeaningPrefix">तल  m. < span class="kMeaningText"> m. the fore- arm, --- 17---
< span class="kMeaningPrefix">ताल   < span class="kMeaningText">= (a span, --- 18---; the handle of a sword, [L.]; the palmyra tree, ii, 13"> [Viddh. ii, 13])
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> pressing the strings of a lute with the left hand, [MBh. viii]
< span class="kMeaningPrefix"> तलातल   < span class="kMeaningText"> also title or epithet).">N. of a hell, [ĀruṇUp.]; [ŚivaP.] ( cf.)
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> शिव, xiii, 17, 130"> [MBh. xiii, 17, 130]
< span class="kMeaningPrefix">शौनकादि   < span class="kMeaningText"> also title or epithet).">N. of a teacher g.
< span class="kMeaningPrefix">तल  n. < span class="kMeaningText"> n. = - हृदय, [L.]
< span class="kMeaningPrefix">तल्क   < span class="kMeaningText">= , [L.]
< span class="kMeaningPrefix">तलक   < span class="kMeaningText">= ( q.v.), [L.]
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">the root or seed of events, [L.]
< span class="kMeaningPrefix">- त्र   < span class="kMeaningText">= , iii, 12, 11"> [ĀśvGṛ. iii, 12, 11] ( तल), [MBh.]; [R.]

ROOTS:

त्र

The Practical Sanskrit-English Dictionary

< span class="kMeaningPrefix">तलः [talḥ] लम् [lam]   < span class="kMeaningText"> लम् [तल्-अच्]
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">A surface; भुवस्तलमिव व्योम कुर्वन् व्योमेव भूतलम् [R.4.29;] sometimes used at the end of comp. without much alteration of meaning; महीतलम् ' surface of the earth' i. e. earth itself; शुद्धे तु दर्पणतले सुलभावकाशा [Ś.7.32;] नभस्तलम् &c.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">The palm of the hand; [R.6.18.]
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">The sole of the foot; [Bhāg.1.36.] 8.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">The fore- arm.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">A slap with the hand.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> lowness, inferiority of position.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">A lower part, part underneath, base, foot, bottom; रेवारोधसि वेतसीतरुतले चेतः समुत्कण्ठते [K. P.1.]
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">( hence) The ground under a tree or any other object, shelter afforded by anything; फणी मयूरस्य तले निषीदति [Ṛs.1.13.]
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">A hole, pit.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">A span.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">लः The hilt of a sword.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">The palmyra tree.
< span class="kMeaningPrefix">  N. < span class="kMeaningText">N. of Śiva.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> pressing the strings of a lute with the left hand; तत्र तत्र महानादैरुत्कृष्टतलनादितैः [Mb.1.221.6.]
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">A division of hell.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> लम् A pond.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">A forest, wood; भस्मप्रस्तरशायी च भूमिशय्या तलेषु च [Mb.12.33.11.]
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> cause, origin, motive.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">A leathern fence worn round the left arm ( तला also in this sense); उद्यतैरायुधैश्चित्रास्तलबद्धाः कलापिनः [Mb.6.16.14.] -Comp.
< span class="kMeaningPrefix">-अङ्गुलिः  f. < span class="kMeaningText">f. a toe.
< span class="kMeaningPrefix">-अतलम्   < span class="kMeaningText">the fourth of the seven divisions of hell; [Bhāg.2.5.41.]
< span class="kMeaningPrefix">-ईक्षणः   < span class="kMeaningText">a hog.- उदर a. having a protuberant belly, pot- bellied.- उदरी f. A wife; L. D. B.
< span class="kMeaningPrefix">-उदा   < span class="kMeaningText">a river.
< span class="kMeaningPrefix">-घातः   < span class="kMeaningText">a slap with the palm of the hand.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> तालः a kind of musical instrument.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">clapping of the hands.
< span class="kMeaningPrefix">-त्रम्, -त्राणम्, -वारणम्   < span class="kMeaningText">a leathern glove of an archer; शरासन- ज्यातलवारणध्वनिः [Ki.14.29;] पाणयः सतलत्राश्च... --- 11--- - प्रहारः a slap with the hand.
< span class="kMeaningPrefix">-बद्धः a.  < span class="kMeaningText">a. having fastened round one's arm the तल ( त्र); --- 12---
< span class="kMeaningPrefix">-युद्धम्   < span class="kMeaningText">a fight with the palms of the hands.
< span class="kMeaningPrefix">-लोकः   < span class="kMeaningText"> nether world ( पाताल); --- 13---
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">सारकम् a martingale.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">a horse's food- receptacle; [M. W.]
< span class="kMeaningPrefix">-सारणम्,   < span class="kMeaningText">-सारिकाibid.
< span class="kMeaningPrefix">-हृदयम्   < span class="kMeaningText">the centre of the sole of foot.

Shabda-Sagara

< span class="kMeaningPrefix">तल   < span class="kMeaningText">r. 1st and 10th cls. ( तलति तालयति-ते)
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">1. To be full or complete to. 2. To fix, to found.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">3. To establish.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> E. चुरा० उभ० पक्षे भ्वा- पर- सक-सेट् .

ROOTS:

चुरा० उभ० पक्षे भ्वा- पर- सक-सेट् .

< span class="kMeaningPrefix">तल  n. < span class="kMeaningText"> ( - लं)
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">1. essential nature, (in composition especially, as महीतलं the earth itself, the very earth.)
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">2. depth, bottom, lowness, in- feriority of position, the place under or underneath.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">3. A wood, a forest.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">4. A hole, a pit, a chasm.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">5. cause, origin, motive, the root or seed of events.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">6. sole of the foot.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">7. A slap with the hand.
< span class="kMeaningPrefix">  nf. < span class="kMeaningText"> ( - लं- ला) A leathern fence worn by archers on the left arm.
< span class="kMeaningPrefix">  m. < span class="kMeaningText"> ( -लः)
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">1. The palmyra tree.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">2. The palm with extended fingers.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">3. The hilt or handle of a sword, &c.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">4. pressing the strings of a lute with the left hand.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">5. The stand or support of any thing, that which is under or below it.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">6. The fore arm.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText">7. A span.
< span class="kMeaningPrefix">   < span class="kMeaningText"> E. तल् to fix, affix अच्.

ROOTS:

तल् अच्