nature

English WN - IndoWordNet

noun  

Wordnet:

asm স্বভাৱ , প্রকৃতি , চৰিত্র , স্বৰূপ , মেজাজ , প্রকৃতি , নি্সর্গ , ্বাহ্যজগত

bd आखु , स्वभाब , मिथिंगा

ben স্বভাব , প্রকৃতি , মেজাজ , প্রবৃত্তি , রকম , ধরণ , প্রকার

guj સ્વભાવ , તાસીર , પ્રકૃતિ , લક્ષણ , મિજાજ , મનોવૃત્તિ , કર્મવૃત્તિ , ધર્મ , ખાસિયત , જાતિ

hin स्वभाव , प्रकृति , मिज़ाज , मिजाज , प्रवृत्ति , वृत्ति , सुभाव , फ़ितरत , फितरत , अनूक , सिफ़त , सिफत , निसर्ग , अयान , अवग्रह , धर्म , स्पिरिट , प्रकृति , निसर्ग , प्रकार , तरह

kas خَصلَت , فٕطرَت , طٔبِیَت , قۄدرَت

kok सभाव , चलणूक , रीत , गूण , सैम , प्रकृती , निसर्ग

mal സ്വഭാവം , പകൃതി , സര്‍ഗ്ഗം , സ്വത്വഭാവം , സംസിദ്ധി , പ്രക്ര്‌തി , നിസ്സറ്ഗ്ഗം

mar स्वभाव , प्रकृती , जात , प्रकार

nep स्वभाव , आनिबानी , चालचलन , आदत

ori ସ୍ୱଭାବ , ପ୍ରକୃତି , ପ୍ରକୃତି , ସୃଷ୍ଟି , ନିସର୍ଗ

pan ਸੁਭ੍ਹਾ , ਸੁਭਾਅ , ਸੁਭਾਵ , ਸੁਭਾਉ , ਮਿਜਾਜ , ਮਿਜ਼ਾਜ਼ , ਫਿਦਰਤ , ਪ੍ਰਾਕਿਤੀ , ਕੁਦਰਤ

san स्वभावः , प्रकृतिः , शीलः , शीलता , सहजम् , सहजः , सहजभावः , सहजशीलः , प्रकृतिः , सृष्टिः , स्वरूपम् , प्रकारः , जातिः

urd فطرت , عادت , مزاج , صفت , قدرت , پیدائش , قدرت , فطرت

व्यवसाय व्यवस्थापन

 पु. निसर्ग
 स्त्री. प्रकृति
 पु. स्वभाव
 न. स्वरुप

शरीर परिभाषा

 पु. निसर्ग
 पु. स्वभाव
 स्त्री. प्रकृति
 न. स्वरुप

जीवशास्त्र

 न. स्वरुप
 स्त्री. प्रकृति
 पु. निसर्ग

भौतिकशास्त्र

प्रकृति

राज्यशास्त्र

स्वरुप, प्रकृति, निसर्ग

परिभाषा

 पु. निसर्ग
 पु. स्वभाव
 स्त्री. सृष्टि

लोकप्रशासन

 पु. निसर्ग
 स्त्री. प्रकृति
 पु. स्वभाव
 न. स्वरूप

अर्थशास्त्र

 पु. निसर्ग
 स्त्री. प्रकृति
 पु. स्वभाव
 न. स्वरुप

न्यायव्यवहार

 न. स्वरुप
 पु. स्वभाव
 पु. गुणधर्म

भूगोल

 पु. निसर्ग
 स्त्री. प्रकृति
 पु. (of a substance- as the fundamental character or disposition) स्वभाव
 न. स्वरुप

Student’s English-Sanskrit Dictionary

Nature, s. सृष्टि f., जगत् n., भूमंडलं, विश्वं, ब्रह्मांडं, सर्गः.

ROOTS:

सृष्टिजगत्भूमंडलंविश्वंब्रह्मांडंसर्ग

2 मार्गः, रीति f., क्रमः, विधिः, नियमः, धर्मः, सृष्टिक्रमः.

ROOTS:

मार्गरीतिक्रमविधिनियमधर्मसृष्टिक्रम

3 प्रकृति f., माया, शक्ति f., निर्मात्री देवता, आदिशक्तिः-माया, प्रधानं (according so Sānkhyas).

ROOTS:

प्रकृतिमायाशक्तिनिर्मात्रीदेवताआदिशक्तिमायाप्रधानं

4 प्रकारः, रूपं, जाति f., रीतिः, विधा, in comp.

ROOTS:

प्रकाररूपंजातिरीतिविधा

5 भावः, प्रकृतिः, स्वभावः, निसर्गः, धर्मः, तत्त्वं, सत्त्वं, गुणः, प्रकृति-निसर्ग-जाति-स्वभावः संसिद्धि f., स्वरूपं, स्वधर्मः; शीलं.

ROOTS:

भावप्रकृतिस्वभावनिसर्गधर्मतत्त्वंसत्त्वंगुणप्रकृतिनिसर्गजातिस्वभावसंसिद्धिस्वरूपंस्वधर्मशीलं

6 स्वभाव or प्रकृति-गुणः or धर्मः; ‘preperties of n.’ गुणत्रयं ( सत्त्वं, रजः, तमः); ‘good n.’ सद्भावः, सुशीलं, सौजन्यं; ‘of this n.’ एवंविध; ‘by n.’ प्रकृत्या, जात्या, जन्मतः, स्वभावतः; ‘blind by n.’ जन्मांध, जात्यंध, जनुषांध; ‘functions of n.’ देह-शरीर- -धर्मः.

ROOTS:

स्वभावप्रकृतिगुणधर्मगुणत्रयंसत्त्वंरजतमसद्भावसुशीलंसौजन्यंएवंविधप्रकृत्याजात्याजन्मतस्वभावतजन्मांधजात्यंधजनुषांधदेहशरीरधर्म

-ed, a. स्वभाव, शील, प्रकृति in comp.

ROOTS:

स्वभावशीलप्रकृति

-Natural, a. स्वाभाविक-नैस- -र्गिक-सांसिद्धिक-प्राकृतिक-साहजिक-औत्प- -त्तिक- ( की f.), सहज, स्वभाव-निसर्ग-ज स्वभाव-प्रकृति-सिद्ध, स्व, निज, अंतर्भव, अं- -तर्जात, प्रकृतिस्थ; ‘n. enemy’ जातशत्रु सहजारिः; ‘n. enmity’ शाश्वतिकः विरोधः; oft. ex. by ( s.); स्वभाव एवैष परोपकारि- -णाम् (S. 5) ‘it is n. with the benevo- -lent.’

ROOTS:

स्वाभाविकनैसर्गिकसांसिद्धिकप्राकृतिकसाहजिकऔत्पत्तिककीसहजस्वभावनिसर्गजस्वभावप्रकृतिसिद्धस्वनिजअंतर्भवअंतर्जातप्रकृतिस्थजातशत्रुसहजारिशाश्वतिकविरोधस्वभावएवैषपरोपकारिणाम्

2 योग्य, यथामार्ग-न्याय, युक्त, उचित.

ROOTS:

योग्ययथामार्गन्याययुक्तउचित

3 स्वभावानुगत, अनुलोम, प्रकृत्यनु- -सारिन्, स्वभावयोग्य.

ROOTS:

स्वभावानुगतअनुलोमप्रकृत्यनुसारिन्स्वभावयोग्य

4 अकृत्रिम, अकृतक, अयत्नकृत, अयत्ननिर्मित; ‘n. cavity’ देव- -खातं; ‘n. loveliness’ अव्याजसौंदर्यं.

ROOTS:

अकृत्रिमअकृतकअयत्नकृतअयत्ननिर्मितदेवखातंअव्याजसौंदर्यं

5 अक्लिष्ट, अयत्नकृत, सुलभ

ROOTS:

अक्लिष्टअयत्नकृतसुलभ

6 (Child) गूढज, अनौरस ( सी f.), जारज, उपस्त्रीजात, विजात;See

ROOTS:

गूढजअनौरससीजारजउपस्त्रीजातविजात

Illegltimate. 7 सत्य, यथार्थ, सरल, अकृत्रिम, प्रकृत.

ROOTS:

सत्ययथार्थसरलअकृत्रिमप्रकृत

8 यथाकालः ‘n.’ [Page304] death’ यथाकालं मरणं; ‘n. day’ सावन- -दिनं; ‘n. form’ स्वरूपं; ‘n. disposition’ स्वभावः, जन्मस्वभावः; ‘n. history’ जडाजड- -शास्त्रं, स्थावरजंगमशास्त्रं; ‘n. philosophy’ पदार्थविज्ञानं; ‘n. to’ सुलभ; ‘levity n. to mortals’ मानुषतासुलभो लघिमा (Ka. 134). -s. मूढः, मूर्खः, जडः.

ROOTS:

यथाकालयथाकालंमरणंसावनदिनंस्वरूपंस्वभावजन्मस्वभावजडाजडशास्त्रंस्थावरजंगमशास्त्रंपदार्थविज्ञानंसुलभमानुषतासुलभोलघिमामूढमूर्खजड

-ist, s. पदार्थ- -शास्त्रज्ञः, पदार्थविज्ञानिन् m.

ROOTS:

पदार्थशास्त्रज्ञपदार्थविज्ञानिन्

-ize, v. t. अभ्यस् 4 U; See

ROOTS:

अभ्यस्

Familiarize. 2 देशीय -a. कृ 8 U.

ROOTS:

देशीयकृ

-ly, adv. प्रकृत्या, निसर्गेण, स्वभावतः, स्वभावेन, निसर्गतः, जात्या, ( s.) in comp; ‘n. charming’ निसर्गमधुर, प्रकृतिसुभग, अ- -व्याजसुंदर-मनोहर, &c.

ROOTS:

प्रकृत्यानिसर्गेणस्वभावतस्वभावेननिसर्गतजात्यानिसर्गमधुरप्रकृतिसुभगअव्याजसुंदरमनोहर

2 यथाक्रमं, अनु- -लोमं, सृष्टिक्रमानुसारेण.

ROOTS:

यथाक्रमंअनुलोमंसृष्टिक्रमानुसारेण

3 अकृत्रिमं, अक्लिष्टं, अयत्नतः, सहजशक्त्या-गत्या.

ROOTS:

अकृत्रिमंअक्लिष्टंअयत्नतसहजशक्त्यागत्या

4 स्वतः, स्वयं, अंतःप्रवृत्त्या, अबलात्, सहजावबोधेन.

ROOTS:

स्वतस्वयंअंतप्रवृत्त्याअबलात्सहजावबोधेन

5 अवश्यं, निर्विवादं, नियतं, अनायासेनैव; नूनं, खलु.

ROOTS:

अवश्यंनिर्विवादंनियतंअनायासेनैवनूनंखलु

-ness, s. सहजत्वं, अकृतकता, याथार्थ्यं, &c.

ROOTS:

सहजत्वंअकृतकतायाथार्थ्यं

A Dictionary: English and Sanskrit

NATURE , s. (The goddess who is the material cause of the world and all created things. According to the Hindū mythology this goddess is unreal, and identified with Māyā or Illusion, and sometimes with the Śakti or per- sonified energy, or wife of a deity. She is in an especial manner the prototype of the female sex. Hence the following names for her) प्रकृतिः f., माया, महामाया, आदिमाया, मायादेवी, प्रधानं, शक्तिःf., आदिशक्तिःf., लिङ्गं, अविद्या, दुर्गा, लक्ष्मीःf.;
‘the illusion practised by nature,’ मायाजालं;
‘sleight of nature,’ मायालाघवं. —
(Essence, essential pro- perties which constitute a thing) भावः, स्वभावः, प्रकृतिःf., प्रकृतिभावः, निसर्गः, सर्गः, सृष्टिःf., संसिद्धिःf., रूपं, स्वरूपं, धर्म्मः, स्वधर्म्मः, सत्त्वं, वस्तु n., वस्तुस्वभावः, निसर्गभावः, आत्मा, जातिस्वभावः, समीक्षा, तत्त्वं, गुणः; the three
‘gunas’ or properties of nature are, 1.
‘existence or truth,’ सत्त्वं; 2.
‘foulness or passion,’ रजस्n.; 3.
‘darkness,’ तमस्n. —
(Natural dis- position or temper of mind) स्वभावः, प्रकृतिःf., शीलः -लता, सहजः -जं, सहजभावः, सहजशीलः;
‘good-nature,’ सद्भावः, सुशीलः, साधुशीलत्वं. —
(Natural form) स्वरूपं, सहजरूपं, प्रकृतिःf., निसर्गः. —
(Established, regular course of things) मार्गः, रीतिःf., क्रमः, प्रकृतिमार्गः, सृष्टेरीतिःf., सृष्टिक्रमः. —
(System of created things) सृष्टिःf., सर्गः, जगत्n., विश्वजगत्n., भूमण्डलं, ब्रह्ममृष्टिः, विश्वं. —
(Natural feelings, affections or qualities) स्वभाव- गुणाः m. pl., प्रकृतिगुणाःm.pl., स्वभावधर्म्मः, प्रकृतिधर्म्मः, प्रकृतिभावः. —
(Constitution, vital power of a body) जीवनशक्तिःf., शक्तिःf., जीवित्वशक्तिःf., ओजस्n., प्राणाःm.pl., प्राणबलं, देहस्वभावः, शरीरस्थितिःf. —
(Sort, kind) प्रकारः, जातिःf., रूपं, रीतिःf. —
(Law of action) विधिःm., विधानं, नियमः, स्थितिःf., धर्म्मः;
‘by nature,’ स्वभावेन, जात्या, जन्मतस्. See NATURALLY.
‘Blind by nature,’ जन्मान्धः -न्धा -न्धं, जात्यन्धः &c., गर्भान्धः &c.;
‘offices of nature,’ देहधर्म्मः, शरीरधर्म्मः;
‘relieving nature,’ मलविसर्गः, मलोत्सर्गः, मलमूत्रविसर्जनं.

ROOTS:

प्रकृतिमायामहामायाआदिमायामायादेवीप्रधानंशक्तिआदिशक्तिलिङ्गंअविद्यादुर्गालक्ष्मीमायाजालंमायालाघवंभावस्वभावप्रकृतिभावनिसर्गसर्गसृष्टिसंसिद्धिरूपंस्वरूपंधर्म्मस्वधर्म्मसत्त्वंवस्तुवस्तुस्वभावनिसर्गभावआत्माजातिस्वभावसमीक्षातत्त्वंगुणसत्त्वंरजस्तमस्शीललतासहजजंसहजभावसहजशीलसद्भावसुशीलसाधुशीलत्वंसहजरूपंमार्गरीतिक्रमप्रकृतिमार्गसृष्टेरीतिसृष्टिक्रमजगत्विश्वजगत्भूमण्डलंब्रह्ममृष्टिविश्वंस्वभावगुणाप्रकृतिगुणास्वभावधर्म्मप्रकृतिधर्म्मजीवनशक्तिजीवित्वशक्तिओजस्प्राणाप्राणबलंदेहस्वभावशरीरस्थितिप्रकारजातिविधिविधानंनियमस्थितिधर्म्मस्वभावेनजात्याजन्मतस्जन्मान्धन्धान्धंजात्यन्धगर्भान्धदेहधर्म्मशरीरधर्म्ममलविसर्गमलोत्सर्गमलमूत्रविसर्जनं