( गीतवृत्त )
श्रितभके मयूरसम, श्रीविठ्ठलदेव तोयदासम हा
अवलोकिता निरुपमा तत्काळचि पात्र होय दास महा. १
विठ्ठलसद्गुणकीर्तन - पुण्यकथासक्त भक्त ते मुक्त
तारावे जड दीन, व्रत हें या दीनबंधुला युक्त. २
श्रुति म्हणति, ‘ वर्णवे जें वात्सल्य तुझें न तें विठो ! कविला
जनमंतुं जेंवि शमनाकरवीं नमितां न तेंवि ठोकविला.’ ३
स्वपदीं नतांसि म्हणतो विठ्ठल कारुण्यतोयराशि ‘ वत्सा ’
याला प्रिय बहु गमतो दीनजन प्रणत सोयरा शिवसा. ४
प्रभु पांडुरंग आहे करित नतांच्या महा शुभा चिर हा
कीं पुंदरीक वदला, ‘ जडतारायासि तूं उभाचि रहा ’. ५
रुचतें फ़ार विठोबा, जे भोळे म्हणति जें ‘ विठाई ’ तें;
प्रेम - कळेतें पाहुनि भुलतो, बालक जसा मिठाईतें. ६
राधा न, रुक्मिणीही, प्रेमाची मोहिती कळा यास
गीतसुखास्तव लागे हा नित्य जनीसवें दळायास. ७
विठ्ठल म्हणतो, ‘ भावें प्राणी हो ! मज नमूनि भेटा रे !
संचितकर्मवह्यांचे तुमचे मी करिन भस्म पेटारे ’. ८
विठठल तेंवि कथेच्या सत्राच्या निकट तो बराडि कसा;
हा तत्काळ प्रेमळजनहृदयीं चिकटतो बरा डिकसा. ९
भोळ्याही निजभक्तीं अतिवत्सल हा कथा पिकवितो कीं
जरि अप्रगल्भ केवळ, सादर असतो तथापि कवि तोकीं. १०
नाचे, गाय, जन जसे, तोडी थाक स्वयें कथाकरिता,
प्रभु बंध तसे तोडी, जाऊं दे एकही न थाक रिता. ११
जरि बोबडें, पित्याचें मोहावें मन तथापि तोकानें;
प्रभु साळ्याभोळ्यांची बहु वात्सल्यें कथा पितो कानें. १२
राधा श्रीतें म्हणती, ‘ देवि ! कसा देव हा पहा भुलला
प्रभुसि कथारंग तसा, मधुपाला बकुलतरु जसा फ़ुलला ’. १३
नारद म्हणतो, ‘ देवा ! केले हे सर्व मम सखे दास
सुखदा त्वद्भक्ति, जसी ज्योत्स्रा नाशूनि तम सखेदास ’. १४
या पुंडरीकवरदें केले निजदास सर्वही धन्य
निजभक्तभजन करितों आपण, न करील मग कसा अन्य ? १५
अतिरंक, दर्शनार्थी, क्षेत्राच्या पावती परिसरा जे;
ते विठ्ठलासि परम प्रिय, बहुमत नच तयांपरिस राजे. १६
निश्वळ उभा निरंतर विठ्ठल निजनामगजर परिसाया
गमतो स्वनामकीर्तननिरत सखा; जो तदन्य अरिसा या. १७
भक्तयश - स्वयशांतें गात्याच्या ठाकतो पुढें मागें
डोलतसे परमसुखें; डोलावें सुखरें जसें नागें. १८
जो जन्मोजन्मींचा सद्भक्त प्रभु तयास दे वारी
निंदक तो यापासुनि पावे जैसा भयास देवारी. १९
सुगति दिली, परि वधिला प्रभुनें भेदूनि दृढहि उर, वाळी
प्रेमळ भक्त बिभीषण शरणागत जो, तयासि कुरवाळी. २०
भीमरथीच्या तीरीं, किंवा भाविक - कथांत वाळवटीं
तो निरखिला जनें जो मार्कंडेयें मनोज्ञ बाळ वटीं. २१
जें प्रेमळकृतकीर्तन, रुचतें या प्रभुसि आठ यामहि तें
म्हणतो, ‘ सज्जन तारिति हे करुनि अभंग पाठ या महितें ’. २२
भक्तचरित्रकथा तों बहुतचि या विठ्ठलासि आवडती
रामेश्वरासि जैसी श्रीगंगेची सदैव कावड ती. २३
सद्रीतें स्वचरित्रें रुचती या पुंडरीकवरदास
सच्चारितें गाती जे प्रभुसि गमति शुकसम प्रवर दास. २४
विठ्ठल सराफ़ साच, प्रिय बहु या दास वाटवासा च
विठ्ठल सराफ़ साच, प्रिय बहु या दास वाटवासा साच २५
तज्ज्ञमुखें आवडतो वहु ललित ग्रंथ वामनाचा या
अर्थोल्लसनें लागे श्रीविठ्ठल पूर्णकाम नाचाया. २६
एकोपंतें रचिलें रामायण पाठ करुनि जो लावी
प्रभु तत्कथेसि आपण ऐकाया सर्व साधु बोलावी. २७
श्रीज्ञानेश्वररचिता टीका ज्ञानेश्वरी, तिच्या ओव्या
विठठल म्हणतो, ‘ मज या वाल्मीकिव्याससूक्तिशा होव्या ’. २८
मुक्तेश्वरकृत भारत आवडतें विठ्ठलासि; कीं पर्व
सर्व श्रवणें हरितें भाषाकविचा अशेषही गर्व. २९
भक्तयशोरत विठ्ठल नित्य अभिनवाचि भक्तमाळा या
श्रवणीं न शके, मूर्तिप्रतिच नमति, दृष्टितेंहि चाळाया ३०