Dictionaries | References

स्पृश्

   { spṛś }
Script: Devanagari

स्पृश्     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
स्पृश्   1.cl. 6. P. ([Dhātup. xxviii, 128] ) स्पृश॑ति (mc. also °ते; pr. p.स्पृशान, [MBh.] ; impf.अस्पर्शत्, [BhP.] ; pf.पस्पर्श, पस्पृशुः, पस्पृशे, ib. &c.; Subj.पस्प॑र्शत्, [RV.] ; aor.अस्पृक्षत्, [AV.] ; [Br.] ; अस्प्राक्षीत्, [Br.] ; [MBh.] ; अस्पार्क्षीत्Gr.; Prec.स्पृश्यात्, [MBh.] ; fut.स्प्रष्टा or स्पर्ष्टाGr.; स्पर्क्ष्यति, ib.; स्प्रक्ष्यति, [MBh.] ; inf.स्प्रष्टुम्, ib. &c.; -स्पृ॑शे, [RV.] ; -स्पृ॑शस्, [Br.] ; ind.p.स्पृष्ट्वा, -स्पृ॑श्य, ib. &c.),
to touch, feel with the hand, lay the hand on (acc. or loc.), graze, stroke, [RV.] &c. &c.;
to handle, take hold of (अन्यो ऽन्यं हस्तौ स्पृशतः, ‘they mutually touch or shake hands’), [MBh.] ; [Kāv.] &c.;
(with अप॑, उदकम्, जलम्; or अद्भिस् &c.)
to touch or sip water, wash or sprinkle certain parts of the body with water, [GṛŚrS.] ; [Mn. ii, 60] ; [MBh.] &c.;
to touch so as to hurt, injure, harm, [Kathās.] ;
to perceive or feel by touch, [Up.] ; [Mn.] ; [VarBṛS.] ;
to touch, come into contact (lit.; and fig. in astron. sense), [VarBṛS.] ;
to reach or penetrate to (loc. or acc.; with कर्णम्, ‘to come to the ears’; with क्रियाम्, ‘to set about any action’), [MBh.] ; [R.] &c.;
to come up to, equal (acc.; with गिरा, ‘to equal with words’ i.e. ‘to be able to describe’), [Kāv.] ;
to act upon, affect, [Sarvad.] ; [BhP.] ;
to touch i.e. endow or fill with (instr.), [RV. iv, 3, 15] ;
to touch i.e. befall, fall to the lot of, come upon, visit, afflict (acc.), [ChUp.] ; [MBh.] ; [Kāv.] &c.;
to touch, take hold of, make one's own, appropriate, [MBh. iv, 135] ;
to attain to, obtain, experience, undergo, [MBh.] ; [Kām.] &c.;
to grant, bestow (cf.Caus.), [BhP.] :
Pass.स्पृश्यते (aor.अस्पर्शि), to be touched or seized or affected by, [MBh.] &c.:
Caus.स्पर्शयति, °ते (aor.अपस्पर्शत् or अपिस्पृशत्; Subj.पिस्पृशः, °शति, [RV.] ),
to cause to touch (two acc.), bring into immediate contact with (loc. or instr.), [Mn.] ; [MBh.] &c.;
to convey to (loc.), [RV.] ;
to fill or cover with (instr.) &c.;
to perceive by touch, feel, [MaitrUp.] ;
to offer, present, give, [Mn.] ; [MBh.] &c.:
Desid.पिस्पृक्षति (cf.पिस्पृक्षु) Gr.:
Intens.परीस्पृश्यते, परीस्प्रष्टि, परीस्पर्ष्टि, ib.
स्पृश्  mfn. 2.mfn. (generally ifc.; nom.स्पृक्) touching, coming into contact with (See क्षिति-, शव-स्पृश् &c.)
गगन   reaching to (See -, भूस्पृश् &c.)
experiencing, betraying, [Kāv.]
स्पृश्  f. f. = स्पृक्का, [VarBṛS.] Sch.

स्पृश्     

स्पृश् [spṛś]   6 P. (स्पृशति, पस्पर्श, अस्पृक्षत्-अस्पार्क्षीत्-अस्प्राक्षीत्, स्प्रक्ष्यति-स्पर्क्ष्यति, स्पर्ष्टु-स्प्रष्टुम्, स्पृष्ट)
To touch; स्पृशन्नपि गजो हन्ति [H.3.14;] कर्णे परं स्पृशति हन्ति परं समूलम् [Pt.1.34.]
To lay the hand on, stroke gently with, touch; हस्तेन पस्पर्श तदङ्गमिन्द्रः [Ku.3.22.]
To adhere or cling to, come in contact with.
To wash or sprinkle with water; खानि चैव स्पृशेदद्भिरात्मानं शिर एव च [Ms. 2.6.]
To go to, reach; अस्यापि द्यां स्पृशति वशिनश्चारणद्वन्द्वगीतः Ś.2 15; [R.3.43.]
To attain to, obtain, reach a particular state; महोक्षतां वत्सतरः स्पृशन्निव [R.3.32;] विनाप्यर्थैर्वीरः स्पृशति बहुमानोन्नतिपदम् [H.1.175.]
To act upon, influence, affect, move, touch; नन्दस्नेहगुणाः स्पृशन्ति हृदयं भृत्योऽस्मि तद्विद्विषाम् [Mu.7.16;] [Ku.6.95.]
To refer or allude to.
To take, receive, accept (as a sacrificial offering).
To injure, harm.
To come into contact (in astr.).
To equal with. -Pass. To be polluted, defiled, or tainted; मया गृहीतनामानः स्पृश्यन् इव पाप्मना [U.1.48.] -Caus. (स्पर्शयति-ते)
To cause to touch.
To give, present; गाः कोटिशः स्पर्शयता घटोध्नीः [R.2.49.]
स्पृश् [spṛś]   a.
(At the end of comp.) Who or what touches, touching, affecting, piercing; मर्मस्पृश्, हृदिस्पृश् &c.
Experiencing, betraying.

स्पृश्     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
स्पृश्   r. 6th cl. (स्पृशति)
1. To touch, to take with the hand.
2. To cleave to, to cling to.
3. To came in contact with.
4. To act upon, to affect.
5. To accept.
6. To reach, to attain.
7. To sprinkle, to wash.
With उप,
1. To tread upon.
2. To bathe, to sip water, &c. 3. To touch.
With अप, To rinse one's mouth.
With परि, To touch. With सम्
1. To touch.
2. To sprinkle with water.
स्पृश्  mfn.  (-स्पृक्) Who or what touches.
E. स्पृश् to touch, क्विप् aff.
ROOTS:
स्पृश् क्विप्

स्पृश्     

See : संवह्

Related Words

स्पृश्   हस्तेन स्पृश्   شابٲشی دِنۍ   अनानै बुज्राव   पाठ थोपटणे   চাপড়ানো   থপথপোৱা   ଥାପୁଡ଼େଇବା   ਥਾਪੜਣਾ   వీపుతట్టడం   ठोकना   തട്ടുക   થાબડવું   थपथपाउनु   थापटावप   ಬೆನ್ನು ತಟ್ಟು   தட்டு   त्र्यहस्पृश   स्पृशि   स्पृशत्   स्पृष्ट्वा   पर्शान   उत्स्पृश्   व्योमस्पृश्   बहुस्पृश्   मर्म्मस्पृश्   singe   स्पर्शक   स्पृशा   स्पृष्टव्य   भूस्पृश्   त्रिदिनस्पृश्   त्र्यहस्पर्श   पृक्का   काण्डस्पृष्ट   स्पर्शनीय   स्पर्ष्टृ   स्पृक्का   स्पृशी   स्पृष्टि   पृशन   thumb   paw   abut   grabble   हृदिस्पृश्   दुःस्पर्श   मन्त्रस्पृश्   flank   स्पर्शन   संस्पर्श   gargle   grovel   excruciate   caustic   स्प्रष्टृ   भूमिस्पृश्   rinse   finger   स्पृष्ट   उपस्पर्श   शिवणें   संस्पृष्ट   neighbor   nick   intoxicate   स्पृश्य   sting   pat   grate   handle   touch   meddle   pulse   attain   feel   grasp   border   confine   स्पश्   पृष्ठम्   obtain   offer   hit   shake   पृश्नि   उदक   क्षिति   पर्शु   reach   hand   स्पर्श   move   heart   पार्श्व   strike   दिन   त्रि   હિલાલ્ શુક્લ પક્ષની શરુના ત્રણ-ચાર દિવસનો મુખ્યત   ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ନୂଆ ବା   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP