(गीति)
कृतवीर्याच्या जनका, विधि कथिती वृत्त हें चतुर्थीचें ।
अंगारक नामक या, वृत्ता कथिती महत्त्व हें त्याचें ॥१॥
पूर्वी अवंति नगरीं, भारद्वाज प्रमूख मुनि होता ।
वेदादि शास्त्रकूशल, अग्नीहोत्री प्रमूखसा होता ॥२॥
विद्यादाना रतही, कर्मठपणिं वर्तनांत बहु पुनित ।
एके दिवशीं स्नाना, क्षिप्रेवरि पातला मुनि त्वरित ॥३॥
क्षिप्रेवरि प्रभातीं, स्नानासी एक अप्सरा आली ।
पाहुन तिला मुनीची, कामातुर चित्तवृत्ति ही झाली ॥४॥
रेतस्खलन तयाचें, झालें तें भूमि सांठवी उदरा ।
प्रसवे सूता मग ती, रंगी जाश्वत्‌कुसूम एक सरा ॥५॥
पालन केलें त्याचें, भूमीनें सात वरुष मायेनें ।
सूतें तियेस पुशिलें, प्रसवे कैसा सुरक्त अंगानें ॥६॥
ऐकुन कुमार वचना, सांगे त्याला जनीत वृत्तान्त ।
ऐकुन बोले मजला, दाखविं माते कुठें असे तात ॥७॥
मानियलें भूमीनें, घेउन गेली तयास मुनिपाशीं ।
स्वीकारा या सूता, प्रेमें आलिंगिलें स्वभुजपाशीं ॥८॥
(शार्दूलविक्रीडित)
भारद्वाज बघे सुदीन बरवा मौंजी तयाची करी ।
वेदाभ्यास तयाकडुन करवी मंत्रोपदेशा करी ।
सांगे त्यास उपासना, गणपती शास्त्रोक्त तूं त्या परी ।
वर्ते सूत झणीं तपा करितसे बैसोन नेमापरी ॥९॥
पाहे स्थान तपास शांत बरवें श्रीनर्मदेच्या तिरीं ।
भावें तीव्र तपा करी प्रचुर तीं वर्षे तिथें यापरी ।
पावे श्रीप्रभु त्यास दे वर तिथें ऐकें नृपा तूं अतां ।
सांगे त्या विधि शांत तो श्रवतसे भक्तांस हा तत्त्वतां ॥१०॥
(गीति)
माघी शुद्ध चतुर्थी, होती तेव्हां तपास त्या दिवशीं ।
भूमी पुत्रा देई, गणेश वर ते कथीतसे त्यासी ॥११॥
भूमीपुत्र गणेशा, स्वर्गांतिल वास दे सुधापानीं ।
मागे त्रिभुवनिं माझें, होवो विख्यात नाम वरदानीं ॥१२॥
मजला वरप्रदानीं, तोषविलें ज्या तिथीस शुभकारी ।
होवो अशा वरासी, द्यावें देवा स्मरोन भक्त करी ॥१३॥
(उपजाति)
देवेश देती वर भूमिपुत्रा । स्वर्गास राहे सुरसा कुपुत्रा ।
प्राशीत तेथें सुरसा सुधेला । प्रख्यात हो मंगल नाम तूला ॥१४॥
अंगारकांती तव देह आहे । म्हणून अंगारक नाम लाहे ।
जन्मून भूमी उदरीं सुकाया । म्हणोन घे भौम असें वरा या ॥१५॥
देऊन ऐसे वर तेथ देव । अदृश्य झालें स्थलिचें सुदैव ।
स्थापीतसे तेथ सुरालयासी । स्थापी तिथें भौम गजाननासी ॥१६॥
शुंडा असे एक दहा करांनीं । मूर्ति अशी युक्त करी करांनीं ।
ठेवीतसे मंगलयुक्त मूर्ती । प्रख्यात नामें जगतांत मूर्ती ॥१७॥
(गीति)
श्रीमद्गणेश आज्ञें, दूतांनीं आणिलें विमानासी ।
बसवुन कुपुत्र नेती, गणपतिच्या त्या पदांबुजांपाशीं ॥१८॥
भूमीपासुन झाला, जन्म तयाचा म्हणून त्या भौम ।
होती प्रसन्न तेव्हां, तीथ चतुर्थी असेहि दिन भौम ॥१९॥
यास्तव याच तिथीला, महत्त्व आहे विशेष वरदानें ।
झाला कुपुत्र तेव्हां, वन्हीपरि तो असेच रंगानें ॥२०॥
यास्तव त्याला दुसरें, अंगारक हें प्रसिद्ध नाम असे ।
भौमदिनीं चौथीचें, अंगारकि हें म्हणून नाम असे ॥२१॥
मंगलमूर्ती स्थापित, स्थान असे पारनेर नगराचें ।
पश्चिमभागीं आहे, चिंतामणि क्षेत्र हें असे साचें ॥२२॥