६०६
जगासि गौसणी ब्रह्मरुपें देखिली ।
ते मी अंतरीं पांगुरली अंतरामाजि ॥१॥
अंतरींचे सुख अंतरीं निमालें ।
अंतर बैसविलें ब्रह्मपदीं ॥२॥
बापरखुमादेविवर ब्रह्मपदीं देखिला ।
मजमाजी सामावला अद्वैतपणें ॥३॥
६०७
आधींच तू ज्ञान वरी जालें ।
उन्मन हरि हें जीवन ह्रदयीं आलें ॥१॥
स्थिरावलें ध्यान ज्ञानाचीये वृत्ति ।
विज्ञानसंपत्ति साधलिया ॥२॥
अंधकारपट नासला समतेज ।
रामरुपी पैज दीपज्ञान ॥३॥
संत शांतशांति उलथिचा ठसा ।
कृष्णरुपीं दिशा तेजो तेज ॥४॥
अलक्ष लक्षिते अगोचर पर ।
तेथेंही गव्हर संचलें ॥५॥
ज्ञानदेव सुखी जालीसे विश्रांति ।
परमानंद चित्तीं निरंतर ॥६॥
६०८
करीं वो अद्वैत माला केले
इसन्यो सहिंवर ।
सिध्दपुरासि गयो ।
वोलु नाहीं तया दादुला
भवसागरीं न सरत कीयो ॥१॥
माह्या वर्हाडिणी नवजणी
सांगातिणी सवें बारा सोळा ।
अनुहात तुरे वाजोनि गगनीं
जगीं जया सोहळा ।
मान्हा पतीपर्यंत त्याले
देखि वो जग जाया आंथला ॥२॥
बाप दिन्हो ज्या घरीं
त्या लेवो नाहीं ।
जाति ना कुळ त्यान्हा
पालऊ धरि गयो तंव
तो सूक्ष्म ना स्थूळ ॥३॥
बिहति बिहति मी गये तंव
त्यान्हे माले धरे वो हाती ।
पाठिमोरा वरु वोलख्या
त्याने मी बैसे पाठी ॥४॥
निरंजनीं मंडप ध्याल्यावो ।
लज्ञविण जाया पाणिग्रहण ब्रह्मक्षरीं ।
बोलीनें तंव त्यान्हे नेत्रीं
दिन्हीं वो खुण ॥५॥
पांचजणी सावधान म्हणीयावो ।
आशा सवती अडधरी ।
जननिककरंडिये देहे समाविन
त्यान्हे माल दिन्हे चिर ॥६॥
त्याचि सखिया मान्हीया
येरि वों चौघीजन्हे ।
मिले सुमले येकी करोलीले ।
जासो यापरी चालविजे सुघरवासु ॥७॥
जान्हे सेजे मी पहुडणे तंव
तो नपुंसकू वो ।
जया इंद्रियांविण जान्हा विस्तारु तो
पुरुष जगी कैसा वो जाया ॥८॥
सोहं वो घरदारीं नांदतां बोला
धन्यो येक पुत नाराज तोही योगिया
चालवा व्याईसने मिवो जाया वांझ ॥९॥
पांच तान्ही वो पांच पारिठि
पांच वो सत्य मान्हा पोटीं ।
अझुणी मी करणकुमारी वो
परपुरुवेंसी नाहीं जाया भेटी ॥१०॥
मज चौघे दीर भावे राखती
चौघी नणंदा आटिती ।
तेणें लागलें मज पिसें ।
बाईये वो तत्त्वमसी
डोळां लेती ॥११॥
ज्यानें माझें मन सुखी
जाया निरालंबीं निरंतरी ।
राणे रखुमाई भ्रतार श्रीकृष्ण तो
म्या दिठी ठो अंतरीं ॥१२॥
दशदिशा दाही जाण दस
वो अकरावें मन ।
बारा सोळा मान्हा सखिया
वेचिवोनी निजसजन ॥१३॥
करिं वो कांकण शिरीं बासिंग
दाखडाव्या पंढरपुरासि गयो ।
बापरखुमादेविवरु विठ्ठलु
त्यांणें चरणीं समरस गयो ॥१४॥
६०९
मी माझें मोहित राहिलें निवांत ।
एकरुप तत्त्व देखिलेंगे माय ॥१॥
द्वैताच्या गोष्टी हरपल्या शेवटीं
विश्वरुपें मिठि देतु हरी ॥२॥
छाया माया काया हरिरुपीं ठाया ।
चिंतीता विलया एक तेजीं ॥३॥
ज्ञानदेवा पाहा ओहंसोहंभावा ।
हरिरुपीं दुहा सर्वकाळ ॥४॥
६१०
आत्मतेजें तेज रवि तेज बिंबे ।
जीवशिवी बिंबे ज्ञान तेजें ॥१॥
तैसें तुज ज्ञान जालेंरे हें काज ॥
केशवीं विराज चित्त झालें ॥२॥
समाधिचें रुप रुपासि आलें काह्या ।
पसरुनी बाह्या देता क्षेम ॥३॥
प्रवृत्ति निवृत्ति दोहींची तटाक ।
उतरालासि एक सिंधोदक ॥४॥
क्षीर नीर हरि जाला असे स्वादु ।
अवघाचि गोविंद नाना देहीं ॥५॥
निवृत्तिसंपत्ति आलिया पैं हाता ।
तत्त्वीं तत्त्व निमथा उलथा तूं ॥६॥
६११
प्रथम नमूं तो गुरुदेवो ।
जेथें निमाले भावाभावो ।
अनादि स्वरुप स्वयमेवो ।
तो आदि देवो नमियेला ॥१॥
जे हें मनाचें पैं मूळ ।
जेथे द्वैताचा दुष्काळ ।
स्वरुपीं स्वरुप केवळ ।
तो अढळ नमियेला ॥२॥
हें जग जेणेंसि संचलें ।
परी कोठें नाहीं नाडलें ।
जेविं हालिया अंतराळें ।
तैसा सर्व मेळे असतांही ॥३॥
ऐसा सर्वांअतीत ।
परी ऐसा हा जगभरी होत ।
कनक कांकणीं रहात ।
तैसा अविकृती निरंतर ॥४॥
जो मनबुध्दि अगोचर ।
तोचि झाला चराचर ।
हा आत्मसुखाचा विचार ।
आपविस्तार केला जेणें ॥५॥
तो जाणावा ज्ञप्तिरुप ।
निवृत्तिनाथाचें स्वरुप ।
एकदंत नामें ज्ञानदीप ।
बोध स्वरुप ज्ञान देवा ॥६॥
६१२
मी तूं प्रवृत्तिसी आलें ।
समग्र गिळिलें वासनेसी ॥१॥
नाहीं त्यासि मेरु कैसा विवेकु ।
जनवन लोकु ब्रह्म दिसे ॥२॥
उजडली शांति मावळली निशी ।
अवघा ब्रह्मरसीं पाजळलें ॥३॥
ज्ञानदेवा चित्तीं क्षमाचि उपजली ।
प्रवृत्ति सामावली निवृत्ति रया ॥४॥
६१३
दुरि ना जवळी त्रिभुवनमंडळी ।
ते मनाचा मुळीं बैसलेंसे ॥१॥
पाहतां न दिसे भानुप्रकाशें ।
येर्हवी तें असे मशकिं रया ॥२॥
बोलों जातां येणें जिव्हाचि खादली ।
पाहातां पाहातां नेली चर्मदृष्टी ॥३॥
दांतेविण जेणें स्थूळदेह खादले ।
शस्त्रेविण छेदिले लिंगदेह ॥४॥
त्त्वंपदिं सिध्द निवृत्ति लाधलें ।
गुरुलक्षीं लक्ष हारपलें ॥५॥
निवृत्तिदासा तुम्ही बहुत न बोला ।
रखुमादेविवरा ध्याइजेसु उगला ॥६॥
६१४
अधीक देखणें तरी निरंजन पाहाणें ।
योगराज विनवणें मना आलें वो माये ॥१॥
देहबळी देउनि साधिलें म्यां साधनीं ।
यानें समाधान मज जोडलें वो माये ॥२॥
अनंगपण फ़िटलें मायाछंदा सांठवलें ।
सकळ देखिलें आत्मस्वरुप वो माये ॥३॥
चंदन जे जेविं भरला अश्वत्थ फ़ुलला ।
तैसा म्यां देखिला निराकार वो माये ॥४॥
पुरे पुरे आतां प्रपंचा पाहाणें ।
निजानंदीं राहणें स्वरुपीं वो माये ॥५॥
ऐसा सागरु ।
रखुमादेविवरु विठ्ठलु निर्धारु ।
म्यां देखिला वो माये ॥६॥
६१५
पंधरयाची खाणी अनर्घ्यरत्नाचें पाणी ।
तें निरंजनीं वनीं शोभतसे वो माय ॥१॥
गुणांची लावणी लाविली गगनीं ।
निरंजनीं निर्गुणीं आथिले वो माय ॥२॥
पूर्णानंद सच्चिदानंदकंदु तो निरंजनीं
स्वादु आळवीतो माय ॥३॥
लक्ष कोटी एकला अनंतगुणी जाहाला ।
तो अंगें अंगवला निजस्वरुपीं वो माय ॥४॥
ब्रह्मरसें भरला दाहीं दिशा व्यापिला ।
आनंदु सच्चिदानंदी वोसंडला वो माय ॥५॥
ऐसा सुखसंवादु सागर भरला ।
रखुमादेविवरा विठ्ठला वो माय ॥६॥