मराठी मुख्य सूची|मराठी पुस्तके|श्रीज्ञानेश्वरांची गाथा|
अभंग ३११ ते ३३०

पांडुरंग प्रसाद - अभंग ३११ ते ३३०

श्रीज्ञानेश्वर महाराजांची गाथा म्हणजे विठ्ठल प्राप्तीचा एक सोपा मार्ग. यात विठ्ठ्लाच्या सगुणनिर्गुण रूपाचे मोहक वर्णन केलेले आहे.


३११

हस्ती घोडे हरण सिंहाडे ।

तैसे हें गुजराति लुगडें गे माये ॥१॥

पालव मिरवित जाईन ।

शेला पदरीं धरुनि राहीन ॥२॥

बापरखुमादेविवरु विठ्ठलु सांवळा ।

तेणें मन माजिठा दिल्हा साउला ॥३॥

३१२

एकतत्त्व साधि तंव हारपलों तेथें ।

मज पाहतां येथें मी नाहीं ॥१॥

काय करुं सांगा कैसा हा आकळे ।

एकतत्त्वीं मिळे ह्रदयींगे बाईये ॥२॥

संपादनी नट नटोनियां हरि ।

एकरुपें करि आपण्या ऐसें ॥३॥

ज्ञानदेवींच तत्त्वसार हरी ।

चित्तानु लहरी झेपावली ॥४॥

३१३

आपुलेनि भारें श्रीरंग डोलत गेलें ।

तंव अवचितें पाचारिलें पाठिमोरें ॥१॥

माझें चैतन्य चोरिलें चैतन्य चोरिलें ।

अवघे पारुषलें दीन देहे ॥२॥

बापरखुमादेविवरु दिनानाथ भेटला ।

विठ्ठल विठ्ठल झाला देह माझा ॥३॥

३१४

उन्मनि अवस्था लागली निशाणी ।

तन्मयता ध्यानीं मुनीजनां ॥१॥

मन तेथें नाहीं पहासी तें काई ।

सर्व हरि डोहीं बुडी दे कां ॥२॥

मनाची कल्पना देहाची भावना ।

शून्य ते वासना हरिमाजी ॥३॥

निवृत्ति म्हणे सर्व हरिपीक फ़ळलें ।

ज्ञानासी लाधलें हरि कृपा ॥४॥

३१५

तुजमाजी विरावें तुज गिळूनि राहावें ।

तुझें रुप पाहावें रुपेंविण ॥१॥

तूंतें अवघें गुज म्यां सांगावें ।

वाचेविण बोलावें नि:शब्दाकारें ॥२॥

रखुमादेविवरु वाचे विनविला ।

प्रसन्न जाला ब्रह्म दाउनी ॥३॥

३१६

कमळावरी कमळ ठेवुनी उल्हाटे ।

कमळीं कमळ उफ़राटेंगे माय ॥१॥

वासना निरसिलिये ।

ब्रह्मकमळीं उगवलीयेगे बाईये ॥२॥

कारण कामातें करुनि आपैते ।

महाकारण तें गगना परौतें गे बाईये ॥३॥

बापरखुमादेविवर विठ्ठल तेजसु ।

ब्रह्मकमळीं दाविता प्रकाशुगे बाईये ॥४॥

३१७

निरखित निरखित गेलिये ।

पाहे तंव तन्मय जालिये ॥१॥

उन्मनीं मन निवालें ।

सावळें परब्रह्म भासलें ॥२॥

रुप येवोनियां डोळां बैसलें ।

पाहें तंव परब्रह्म आतलें ॥३॥

बापरखुमादेविवरें विठ्ठलें ।

मुस ओतुनि मेण सांडिलें ॥४॥

३१८

सदैवपण आलें गोपाळातें देखिलें ।

लक्षा एका जोडलें अमित्य गुणीं वो माय ॥१॥

दैन्याचे सांकडीपासूनि वेगळालें ।

पैं जवळी बैसविलें आनंदपदीं वो माय ॥२॥

जागृतिशेवटीं निद्राभुली नुठी ।

म्यां प्रपंचासी मिठी दिधली वो माय ॥३॥

मागुती नको परतणी या शरीरीं उरवणी ।

प्रपंचाची काहाणी निमाली वो माय ॥४॥

सदोदीत भरलें त्या तिहीं गुणां वेगळें ।

तें अगणित वर्षलें प्रेमधारीं वो माय ॥५॥

सबराभरित भरला या देहाभावा वेगळा ।

रखुमादेविवरु जवळी जोडला वो माय ॥६॥

३१९

निरालंब स्तंब घातला निजयोगु ।

साहि वेगळेसि वो माय ॥१॥

आणिकां न कळे तें त्रिगुणां वेगळें ।

तें मज गोवळें दावियलें वो माय ॥२॥

दुर्घट घडतां न वर्णवे योग्यता ।

मज पुढारी वो माय ॥३॥

खुणा जरी बोलों तरी मौन्य पडलें ।

तें परब्रह्मीं उघडलें दिव्यचक्षु वो माय ॥४॥

तो चिदानंदु पुतळा रखुमाई जवळा ।

सोईरा सकळांसहित वो माय ॥५॥

३२०

दिप दिगांतरीं दिपीं पाहातां ।

परेहुनि परता तो देखिला वो माय ॥१॥

पाहीन मी आतां निरंजन स्वरुपता ।

त्यानें मज तत्त्वतां चोजविलें वो माय ॥२॥

देहाचा दिवा उजळुनि ज्ञानज्योति ।

परपुरुषीं निवृत्ति झाली वो माय ॥३॥

कवळुनि भेटी प्राणेंसि देईन मिठी ।

मी नि:शब्देंसी गोष्टी सांगेन वो माय ॥४॥

निजभावें निरोपिला सच्चिदानंदपदीं ।

मग मज परमानंदी गोष्टी

जोडली वो माय ॥५॥

ऐसें मीं अनुसरलें यानें आपंगिलें ।

रखुमादेविवरु विठ्ठलें वो माय ॥६॥

३२१

दीनपण दवडूनि दिनानाथें मेळविलें ।

ते येणें गोपाळें केलें रुप नवल वो माये ॥१॥

पाहातां पारणीं फ़िटली चक्षूंची ।

सर्व आवडीची कोथळी लाधली वो माये ॥२॥

आतां असो हे भरोवरी सांगणें या शरीरीं ।

उगवलें अंतरी दृष्टीचिया वो माय ॥३॥

गुण गिर्‍हाईक जोडला अमोल मोलें घेतला ।

रखुमादेविवर विठ्ठल वो माय ॥४॥

३२२

देहधर्मी काज गुरुराज चित्तीं ।

तरीच या संपत्ती फ़ळद होती ॥१॥

तैसें तुझें ध्यान करितां उध्दट ।

सांपडली वाट वैकुंठीची ॥२॥

ज्ञेय ज्ञाता ज्ञान ध्येय ध्याता हरी ।

समरसें श्रीहरि तत्त्व जाले ॥३॥

पृथ्वी आप तेज गगनाकृति वायो ।

फ़िटला संदेहो ये जन्मींचा ॥४॥

उपदेश द्रष्टा जरि असे श्रेष्ठ ।

तरीच भाग्य विनट विष्णुरुपी ॥५॥

ज्ञानदेवीं सिध्दि साउली श्रीहरी ।

गुरुकृपा करीं कुरवाळिलें ॥६॥

३२३

जन्माचें व्याज आपणचि गिळिलें ।

मुदलाचा ठावो नाहीं ऐसें केलें ॥१॥

रिणाईत नव्हे हा निर्गुणासि समंधु ।

येणें परमबोधु बोधविला ॥२॥

ऐसी आपुली साक्षी कवणें पै द्यावी ।

निवृत्ति म्हणे कांहीं ठायीं न ठेवीची ॥३॥

बापरखुमादेविवरें केला घातासि घातु ।

आपुला लक्षाचा लाभु वरी दिधला ॥४॥

३२४

दुरुनि येक ऋण मागावया आलें ॥

माझें मीं पाहिलें तंव कांही नाहीं ॥१॥

भीतरील माझीं पंचरत्नें नेलीं ।

स्वस्वरुप वाहवलीं मध्य गिळियेलें ॥२॥

निवृत्ति बोधें मी बोधलें ॥

सांगतें वाहवलें सर्वस्वेंसी ॥३॥

ऐसा रखुमादेविवरुविठ्ठलु आपण पुढारला ।

माझा निर्वाळा केला संसारींचा ॥४॥

३२५

सत्राविये कोठडि माजी निक्षेपिलें ।

एकीं केलें धन ते बाविसें नेलें पातेजोनि ॥१॥

आपण नेणतां ऋण घ्यावयासी गेलों ।

तंव तंव सर्वस्वेसी बुडालों परोपरी देखा ॥२॥

मंत्र सांगितला माझ्या कानीं ।

जाणोनि ज्ञानविज्ञानीं वेडावलों ॥३॥

ऐसें रखुमादेविवरा विठ्ठलाच्या बोला ।

पातेजलों सर्वस्वासी ठेलों प्राड.मुख ॥४॥

३२६

चौ तेरा आम्ही चौसष्टीचे भागे सांचिले ।

तें एका ऋणाईतें घेतलें वोळखीविण ॥१॥

आपुलें अकरावें एक सोईरें जाणा ।

तेंहीं पैं तयासि मिळोनि ठेलें ॥२॥

आतां मी चौघांपाशीं जाईन तिहींचि नागविले पाहीं ।

तेथें कांहीं नाहीं ऐसें म्हणितलें ॥३॥

ऐसा देहाचा दिवाळखोर दुसर्‍यासी घेऊनी गेला ।

तेणें मज दाखविला अद्वैत पारु ॥४॥

सहस्त्रापरि कांही धरियेली जरी ।

ज्ञानमूढें तरी कायि जाणती ॥५॥

ऐसा बापरखुमादेविवरु विठ्ठलु मध्यावर्ती भला ।

तेणें उगाणा केला परावृत्त होऊनियां ॥६॥

३२७

चतुर्देहाची भरणी पुरली ।

एकाएकी देखिली निजतनु ॥१॥

त्याचे नांव गोवळु फ़िटला काळ वेळु ।

जाला सकळु सकळांसहित ॥२॥

ऐसा बापरखुमादेविवरु सुंदरु ।

तेणें माझा वेव्हारु खंडियेला ॥३॥

३२८

अकल्पित द्रुम आजि संयोगे घडलें ।

अपार आपणातें विसरलेंगे माय ॥१॥

महुरलें मन माझें मोहरलें ।

भक्तिफ़ळासि कैसें आलेंगे माय ॥२॥

देठींहुनि सुटलें पुढति कैसें जीवनासि आलें ।

बापरखुमादेविवरविठ्ठलें ऐसें केलेंगे माय ॥३॥

३२९

पांचासहित लयातीत जालिये वो ।

प्रेम भक्ती अनुसरलें वो काळ्या रुपासी ॥१॥

ठायींचाची काळा अनादि बहु काळा ।

म्हणोनि वेदा चाळा लाविलागे माये ॥२॥

बापरखुमादेविवरें जन्मावेगळें पै केलें ।

म्हणोनि भाज जाले बाईयेवो ॥३॥

३३०

संसारा तुकलिये वेव्हार मुकलिये ।

घराचारा पारुषलिये काय सांगों ॥१॥

माझें जिणेंचि बुडालें माझें जिणेंचि बुडालें ।

विठ्ठलें कुडें केलें काय सांगों ॥२॥

बापरखुमादेविवर विठ्ठलें ।

सहज मोलेविणें विकत घेतलें ॥३॥

N/A

References : N/A
Last Updated : February 25, 2010

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP