संस्कृत सूची|पूजा विधीः|षोडशसंस्कारः| प्रयोग: षोडशसंस्कारः प्रस्तावना विषयानुक्रमणिका अथ संस्कारक्रम: संस्कारफ़लानि संस्कार परिभाषा पत्नी उपवेशलक्षणम् अथ गणपति पूजनम् पुण्याहवाचन कारिका अथ पुण्याहवाचनम् अथ मातृकापूजनम् अथ नांदीश्राद्धम् अथ कर्मांगदेवता: अथ मंडपदेवताप्रतिष्ठा कर्मविशेषेsग्निनामानि अथ कुंडमंडपवेदी लक्षणम् यज्ञपात्राकृतय: तत्परिमाणंच अथ कुंडसंस्कार: अथ स्थालीपाक तंत्रम् ग्रहयज्ञावश्यकता ग्रहाणांप्रतिमावर्णादि च ग्रहयज्ञसंकल्प: आचार्यवरणम् पंचगव्यविधि: भूमिप्रोक्षणम् अथाग्न्युत्तारणम् प्राणप्रतिष्ठा ग्रहस्थापनम् अथ बलिदानम् पूर्णाहुति: अभिषेक: श्रेय:संपादनम् नवग्रहदानानि विनायकशांति विचार: अथ विनायकशांति: अथ गर्भाधानसंस्कार निर्णय: अथ गर्भांधान मुहूर्त निर्णय: अथ विच्छिन्नस्यगृह्याग्ने:पुन:संधानम् अथ दुष्टरजोदर्शने भुवनेश्वरीशांति: अथ गर्भाधानसंस्कार: संततिजनक विधानम् गर्भरक्षण प्रयोग: गर्भपात लक्षणानि वंध्यत्व निवारणम् अनपत्यत्व निवारणम् वंध्याया: पुत्रवतीकरणम् पुंसवनावलोभसमिंतोन्नयनसंस्काराणा निर्णय: पुंसवन संस्कार: अनवलोभन संस्कार: सीमंतोन्नयन संस्कार: अथ गर्भिणीधर्मा: अथ गर्भिणीपतिधर्मा: अथ सुखप्रसवोपाय: जातकर्म संस्कार निर्णय: जननशांतिविचार: अथ जातकर्म संस्कार: षष्ठ देवी पूजा संस्कार - निर्णय: अथ नामकरणसंस्कार: अथ आंदोलारोहणं अथ दुग्धपानविधि: अथ कर्णवेध संस्कार: जलपूजाविचार: बालकस्य दुष्टदृष्टिदोषादो रक्षाविधि: निष्क्रमण - संस्कारनिर्णय: सूर्यावलोकननिष्क्रमणसंस्कारौ कटिसूत्रधारणं भूम्युपवेशनम् विधि: संस्कार - निर्णय: अथान्नप्राशन संस्कार: प्रथम केशकर्तन निर्णय: वर्धापन निर्णय: अथ वर्धापन संस्कार: प्रायश्चित्तहोम: संस्काराणांसहतंत्रप्रयोग: अक्षरारंभ निर्णय: अथ अक्षरारंभ संस्कार: रजोदोषविचार: अथ श्रीपूजनादिशांति: श्रीसूक्तम् चूडा ( शिखा ) संस्कार विचार: अथ चौलसंस्कार निर्णय: अथ चौलसंस्कार प्रयोग: अथ उपनयनसंस्कार विचार: अथोपनयन संस्कार निर्णय: अथ उपनयन पूर्वाङ्गकृत्यम् अथ उपनयनसंस्कार प्रयोग: अथ अनुप्रवचनीय होम: मेधाजनन प्रयोग: मंडपदेवतोत्थापनम् उपनयन मंगलाष्टकम् येयज्ञेन सूक्तम्, बृहस्पते सूक्तम् व्रतचतुष्टय - संस्कारनिर्णय: वेदाध्ययनप्रकार: प्रयोग: अथ समावर्तनसंस्कारनिर्णय: अथ समावर्तनसंस्कार: अथ विवाहसंस्कारनिर्णय: निर्णय: अथ वाग्दान ( वाङनिश्चय ) प्रयोग: अथ सीमांतपूजनम् कृत्यम् अथ वरस्य वधूगृहगमनम् अथ मधुपर्क: अथ गौरीहरपूजा वधूवरयो: परस्परनिरीक्षणम् प्रयोग: अक्षतारोपणम् प्रयोग: अथ गृहप्रवेशनीयहोम: विवाहचतुर्थदिनकृत्यम् ( ऐरिणीदानम् ) लक्ष्मीपूजनम् मंडपोद्वासने अथ सत्येनोत्तभितेति विवाहसूक्तम् विवाहमंगलाष्टकम् ऋक्चवेत्यादि अक्षतारोपणमंत्रा: पारित्वेत्यादि सूत्रवेष्टनमंत्रा: आयुष्यवर्चस्यमित्यादि भूषणधारणमंत्रा: अविधवेत्यादि आशीर्वचनमंत्रा: अथ औपासनाख्य: सायंप्रातर्होमनिर्णय: प्रयोग: प्रातरौपासनहोमे विशेष: सभार्यस्यप्रवासेप्रसक्ते अग्निरमारोपविधि: अग्ने: प्रत्यवरोहणम् ( पुनरवतरणम् ) गृहवप्रवेशनिर्णय: विचार: अथ कन्यावैधव्ययोगपरिहारोपाय: विधानम् अथ मृतभार्यात्वदोषपरिहारोपाय अथ द्वितीयतृतीयविवाह निर्णय: प्रयोग: विचार: अथ कन्यादान - प्रयोग: ‘ संस्कार ’ हे केवळ रूढी म्हणून करण्यापेक्षां त्यांचे हेतू जाणून ते व्हावेत अशी अनेकांची इच्छा असते. ज्यावेळीं एखाद्या घरांमध्यें शुभकार्य असते त्यावेळीं या गोष्टी सविस्तर माहीत असल्यास कार्य सुव्यवस्थित पार पडते असा अनुभव आहे. Tags : poojasanskarvidhiपूजाविधीसंस्कार अथ कन्यादान - प्रयोग: Translation - भाषांतर ॥ श्री: ॥ तत: ॐ अनृक्षराऋजव:संतुपंथायेभि:सखायोयंतिनो वरेयं ॥ समर्यमासंभगोनोनिनीयात्संजास्पत्यंसुयममस्तुदेवा: ॥१८॥ इति वरंप्राङमुखं वधूंचप्रत्यङमुखींकृत्वा दाता तद्दक्षिणत: सपत्नीक उदङमुख उपविश्यआचम्यदेशकालौसंकीर्त्य अमुकप्रवरान्वितोमुकगोत्रोमुकशर्माहं ममसमस्तपितृणां निरतिशयसानंदब्रह्मलोकावाप्त्यादिकन्या दानकल्पोक्तफ़लावाप्तये अनेनवरेणास्यांकन्यायामुत्पादयिष्यमाणसंतत्याद्वादशावरान्द्वादशापरांश्चपुरुषान्पवित्रीकर्तुमात्मनश्च श्रीलक्ष्मीनारायणणप्रीतयेब्राह्मविवाहविधिना कन्यादानमहं करिष्ये इतिकुशाक्षतयुत जलेन संकल्प्य ॥तत्रजलशुद्धयर्थंवरुणपूजांउदकाभिमंत्रणंचकरिष्ये ॥ प्रागग्रानुदगग्रन्वा दर्भानास्तीर्य तेषुजलपूर्णकलशंनिधाय व्रीहियवानोप्य गंधपुष्पादिभिरलंकृत्य दूर्वापल्लवैर्मुखमवस्तीर्याब्लिंगाभिरृग्भिरभिमंत्रयेत् ॥ तत्र वरुणंपूजयेदिति शिष्टाचार: ॥तत:सपत्नीकउत्थायोदङमुखएवकन्यांसंप्रगृह्य ॥ कन्यांकनकसंपन्नां कनकाभरणैर्युतां ॥ दास्यामिविष्णवेतुभ्यंब्रह्मलोकजिगीषया ॥ विश्वंभर: सर्वभूत:साक्षिण्य:सर्वदेवता: ॥ इमांकन्यांप्रदास्यामिपितृणांतारणायच ॥१९॥ इत्युक्त्वास्वदक्षिणस्थभार्यादत्तपूर्वकल्पितजलधारामविच्छिन्नांनव कांस्यपात्रोपरिधृतकन्यांजल्युपरिस्थवरांजलिदक्षिणहस्तेक्षिपन्वदेत् ॥ कन्यातारयतु ॥ पुण्यंवर्धतां ॥ शिवाआप:संतु ॥ सौमनस्यमस्तु ॥ अक्षतं चारिष्टंचास्तु ॥ दीर्घमायु:श्रेय:शांति:पुष्टिस्तुष्टिश्चास्तु ॥ यच्छ्रेयस्तदस्तु ॥ यत्पापंतत्प्रातिहतमस्तु ॥ पुण्याहंभवंतोब्रुवंतु ॥ स्वस्तिंभवंतोब्रुवंतु ॥ ऋद्धिंभवंतोब्रुवंतु ॥ श्रीरस्त्वितिभवंतोब्रवंतु ॥२०॥ अमुकप्रवरान्वितामुकगोत्रोमुकशर्माहं ममसमस्तेत्यादिप्रीतयेइत्यंतमुक्त्वा ॥ अमुकप्रवरान्वितामुकगोत्रोत्पन्नायामुकप्रपौत्नायामुकपौत्रायामुकपुत्रायामुकशर्मणेश्रीधररूपिणे कन्यार्थिने वराय ॥ अमुकप्रवरोपेतामुकगोत्रोत्पन्नाममुकप्रपौत्रीम अमुकपौत्रीममुकशर्मणोमम*पुत्रीममुकनाम्नींकन्यां श्रीरूपिणींप्रजापतिदैवत्यांप्रजोत्पादनार्थंतुभ्यमहंसंप्रददे नमम ॥ कन्यांप्रतिगृह्णातुभवान् इतिवरहस्तेसकुशाक्षतजलंक्षिपन्प्रजाप्ति:प्रीयतमितिमनसा स्मरेत् ॥ एवंपुन: कन्यातारयित्वादि द्वि: ॥नियमबन्ध: - नियमबन्ध: - ततोवर: ॐ स्वस्तीत्युक्त्वा कन्याया दक्षिणांसमभिमृश्य ॥ ॐकइदंकस्माअदात्काम:कामायादात्कामोदाताकाम:प्रतिग्रहीता मामंसमुद्रमाविशकामेनत्वाप्रतिगृह्णामि कामैतत्तैवृष्टिवसिद्यौस्त्वांददातुपृथिवीप्रतिगृह्णातु ॥२१॥ धर्मप्रजासिद्धयर्थंकन्यांप्रतिगृह्णामीतिवदेत् ॥ ततोदाता ॥ गौरींकन्यामिमांविप्रयथाशक्तिविभूषितां ॥ *गोत्रायशर्मणे तुभ्यदंत्तांविप्रसमाश्रय ॥ कन्येममाग्रतोभूया:कन्येमेदेविपार्श्वयो: ॥ कन्ये मेपृष्ठतोभूयास्त्वद्दानन्मोक्षमाप्नुयाम् ॥ +ममवंशकुलेजातापालितावत्सराष्टकम् ॥ तुभ्यंविप्रमयादत्तापुत्रपौत्रप्रवर्धिनी ॥२२॥ धर्मेचार्थेचकामेच नातिचरितव्या त्वयेयम् ॥ वर: नातिचरामीतिवदेत् ॥ ततोदाताउपविश्य कृतस्यकन्यादानस्य प्रतिष्ठासंसिद्धयर्थमिदंसुर्वणमग्निदैवतं दक्षिणात्वेनतुभ्यमहंसंप्रददे इतिसजलंसुवर्णंवरहस्तेदत्वानममेतिवदेत् ॥ वर: ॥ ॐ स्वस्ति ॥ ततोदाताजलभाजनभोजनगोमहिष्यश्वगजदासीदासभूवाहना लंकारादियथाविभवंसंकल्पपूर्वकंवरायदद्यात् ॥ अथवर: ॥ यत्कक्षीवांस वननंविश्वेदेवाअनुष्टुप् ॥ वधूकुक्ष्यभिमर्शनेविनियोग: ॥ ॐ यत्कक्षीवांस वननंपुत्रोअंगिरसाभवेत् ॥ तेननोद्यविश्वेदेवा:संप्रियांसमजीजजनन् ॥२३॥ इत्यनेनेवधूदक्षिणकुक्षिमभिमृशेत् ॥अथपुरोधा:पूर्वाभिमंत्रिकलशजलंकास्यपात्रेआसिच्य ॥ अनाधृष्टमित्यस्यवामदेवआपोबृहती ॥ उदकाभिमंत्रणेविनियोग: ॥ ॐ अनाधृष्टमस्यनाधृष्यंदेवानामोजोअब्भिशस्तिपा: ॥ अनभिशस्त्यंचसासत्यमुपगेषांस्वितेमाधा: ॥ इत्युदकमभिमंत्र्यसहिरण्यपवित्रयासकुशदूर्वापल्लवयौदुंबर्यार्द्रयाशाखयावधूवरावभिषिंचेत् ॥ तत्रमंत्रा: ॥ आन:प्रजामितिसूर्या सावित्रा सूर्यासावित्रीजगती ॥ अभिषेकेविनियोग: ॥ ॐ आन:प्रजांजन यतुप्रजापतिराजरसायसमनक्त्वर्यया ॥ अदुर्मंगली:पतिलोकमाविशशंनोभवद्विपदेशंचतुष्पदे ॥ समुद्रज्येष्ठा इतिचतसृणांवसिष्ठ आपस्त्रिष्टुप् ॥ अभिषेकेवि० ॥ ॐ समुद्रज्येष्ठा:० ऋ० ४ ॥ आपोहिष्ठेतितिसृणामांबरीष: सिंधुद्वीपआपोगायत्री ॥ अभिषेकेवि० ॥ ॐ आपोहिष्ठाम० ऋ०३ देवस्यत्वासवितु:० ॥ भूर्भुव:स्व:अमृताभिषेकोस्तु ॥ ( वरएवोदकाभिमंत्रण - कन्याभिषेकौकुर्यादितिकेचित् ) ॥ततोदुग्धाक्तेन द्विगुणशुक्लसूत्रेणदंपतीकंठदेशेकटिदेशेचैशानीमारभ्य पंचवारंचतुर्वारंवाप्रदक्षिणंवेष्टयेत्पुरोधाएतैर्मंत्रै: ॥ ॐ परित्वागिर्वणो० ॥ तत: कंठदेशस्थंसूत्रमधोनिष्कास्यकुंकुमाक्तमूर्णायुक्तंचकृत्वा तेनहरिद्राखंडंबद्ध्वा तद्वधूवामहस्तप्रकोष्ठेवरोबध्नीयात् ॥ ॐ नीललोहितंभवतिकृत्यासक्तिर्व्यज्यते ॥ एधंतेअस्याज्ञातय:पतिर्बंधेषुबध्यते ॥२४॥ इतिमंत्रेण ॥ तत:कटिदेशस्थंसूत्रमुपरिनिष्कास्य तादृशंकृत्व वरदक्षिणहस्तप्रकोष्ठेवधू र्बध्नीयात्तेनैवमंत्रेण ॥ N/A References : N/A Last Updated : May 24, 2018 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP