संस्कृत सूची|पूजा विधीः|षोडशसंस्कारः| विषयानुक्रमणिका षोडशसंस्कारः प्रस्तावना विषयानुक्रमणिका अथ संस्कारक्रम: संस्कारफ़लानि संस्कार परिभाषा पत्नी उपवेशलक्षणम् अथ गणपति पूजनम् पुण्याहवाचन कारिका अथ पुण्याहवाचनम् अथ मातृकापूजनम् अथ नांदीश्राद्धम् अथ कर्मांगदेवता: अथ मंडपदेवताप्रतिष्ठा कर्मविशेषेsग्निनामानि अथ कुंडमंडपवेदी लक्षणम् यज्ञपात्राकृतय: तत्परिमाणंच अथ कुंडसंस्कार: अथ स्थालीपाक तंत्रम् ग्रहयज्ञावश्यकता ग्रहाणांप्रतिमावर्णादि च ग्रहयज्ञसंकल्प: आचार्यवरणम् पंचगव्यविधि: भूमिप्रोक्षणम् अथाग्न्युत्तारणम् प्राणप्रतिष्ठा ग्रहस्थापनम् अथ बलिदानम् पूर्णाहुति: अभिषेक: श्रेय:संपादनम् नवग्रहदानानि विनायकशांति विचार: अथ विनायकशांति: अथ गर्भाधानसंस्कार निर्णय: अथ गर्भांधान मुहूर्त निर्णय: अथ विच्छिन्नस्यगृह्याग्ने:पुन:संधानम् अथ दुष्टरजोदर्शने भुवनेश्वरीशांति: अथ गर्भाधानसंस्कार: संततिजनक विधानम् गर्भरक्षण प्रयोग: गर्भपात लक्षणानि वंध्यत्व निवारणम् अनपत्यत्व निवारणम् वंध्याया: पुत्रवतीकरणम् पुंसवनावलोभसमिंतोन्नयनसंस्काराणा निर्णय: पुंसवन संस्कार: अनवलोभन संस्कार: सीमंतोन्नयन संस्कार: अथ गर्भिणीधर्मा: अथ गर्भिणीपतिधर्मा: अथ सुखप्रसवोपाय: जातकर्म संस्कार निर्णय: जननशांतिविचार: अथ जातकर्म संस्कार: षष्ठ देवी पूजा संस्कार - निर्णय: अथ नामकरणसंस्कार: अथ आंदोलारोहणं अथ दुग्धपानविधि: अथ कर्णवेध संस्कार: जलपूजाविचार: बालकस्य दुष्टदृष्टिदोषादो रक्षाविधि: निष्क्रमण - संस्कारनिर्णय: सूर्यावलोकननिष्क्रमणसंस्कारौ कटिसूत्रधारणं भूम्युपवेशनम् विधि: संस्कार - निर्णय: अथान्नप्राशन संस्कार: प्रथम केशकर्तन निर्णय: वर्धापन निर्णय: अथ वर्धापन संस्कार: प्रायश्चित्तहोम: संस्काराणांसहतंत्रप्रयोग: अक्षरारंभ निर्णय: अथ अक्षरारंभ संस्कार: रजोदोषविचार: अथ श्रीपूजनादिशांति: श्रीसूक्तम् चूडा ( शिखा ) संस्कार विचार: अथ चौलसंस्कार निर्णय: अथ चौलसंस्कार प्रयोग: अथ उपनयनसंस्कार विचार: अथोपनयन संस्कार निर्णय: अथ उपनयन पूर्वाङ्गकृत्यम् अथ उपनयनसंस्कार प्रयोग: अथ अनुप्रवचनीय होम: मेधाजनन प्रयोग: मंडपदेवतोत्थापनम् उपनयन मंगलाष्टकम् येयज्ञेन सूक्तम्, बृहस्पते सूक्तम् व्रतचतुष्टय - संस्कारनिर्णय: वेदाध्ययनप्रकार: प्रयोग: अथ समावर्तनसंस्कारनिर्णय: अथ समावर्तनसंस्कार: अथ विवाहसंस्कारनिर्णय: निर्णय: अथ वाग्दान ( वाङनिश्चय ) प्रयोग: अथ सीमांतपूजनम् कृत्यम् अथ वरस्य वधूगृहगमनम् अथ मधुपर्क: अथ गौरीहरपूजा वधूवरयो: परस्परनिरीक्षणम् प्रयोग: अक्षतारोपणम् प्रयोग: अथ गृहप्रवेशनीयहोम: विवाहचतुर्थदिनकृत्यम् ( ऐरिणीदानम् ) लक्ष्मीपूजनम् मंडपोद्वासने अथ सत्येनोत्तभितेति विवाहसूक्तम् विवाहमंगलाष्टकम् ऋक्चवेत्यादि अक्षतारोपणमंत्रा: पारित्वेत्यादि सूत्रवेष्टनमंत्रा: आयुष्यवर्चस्यमित्यादि भूषणधारणमंत्रा: अविधवेत्यादि आशीर्वचनमंत्रा: अथ औपासनाख्य: सायंप्रातर्होमनिर्णय: प्रयोग: प्रातरौपासनहोमे विशेष: सभार्यस्यप्रवासेप्रसक्ते अग्निरमारोपविधि: अग्ने: प्रत्यवरोहणम् ( पुनरवतरणम् ) गृहवप्रवेशनिर्णय: विचार: अथ कन्यावैधव्ययोगपरिहारोपाय: विधानम् अथ मृतभार्यात्वदोषपरिहारोपाय अथ द्वितीयतृतीयविवाह निर्णय: प्रयोग: विचार: षोडशसंस्कारः - विषयानुक्रमणिका ‘ संस्कार ’ हे केवळ रूढी म्हणून करण्यापेक्षां त्यांचे हेतू जाणून ते व्हावेत अशी अनेकांची इच्छा असते. ज्यावेळीं एखाद्या घरांमध्यें शुभकार्य असते त्यावेळीं या गोष्टी सविस्तर माहीत असल्यास कार्य सुव्यवस्थित पार पडते असा अनुभव आहे. Tags : poojasanskarvidhiपूजाविधीसंस्कार विषयानुक्रमणिका Translation - भाषांतर १ - संस्कारक्रम:२ - संस्कार - फ़लानि३ - संस्कार - परिभाषा४ - पत्नी - उपवेशलक्षणम्५ - गणपतिपूजनम्६ - पुण्याहवाचन - कारिका७ - पुण्याहवाचनम्८ - मातृकापूजनम्९ - नांदीश्राद्धम्१० - कर्मांगदेवता:११ - मंडपदेवताप्रतिष्ठा ( उपनयन - विवाहांगं )१२ - कर्मविशेषे - अग्निनामानि१३ - कुंडमंडपवेदी - लक्षणम्औपासन - कुंडलक्षणंवैश्वदेव - कुंडलक्षणंमंडप - लक्षणंग्रहवेदीलक्षणंस्थंडिलम्१४ - यज्ञपात्राकृतय: तत्परिमाणंच१५ - कुंडसंस्कार:१६ - स्थालीपाकतंत्रम्स्थंडिललेपनोल्लेखनं - प्याराअग्निप्रतिष्ठापनं - प्याराअन्वाधान - समिधाहुति:-परिसमूहन - परिस्तरणादि:-पात्रसादनं प्याराप्रोक्षणीपूरण प्याराप्रणीतानयनं प्याराचरुश्रवणम् -आज्यसंस्कार:-बर्हिरास्तरणादि:- स्रुकस्रुवसंमार्जनं - प्याराअग्न्यर्चनम् - प्याराइधमाधानम्; आधारहोम:-आज्यभागहोम:- प्याराअवदानधर्म:-स्विष्टकृतहोम: इध्मरज्जुप्रक्षेप:-प्रायश्चित्ताहुतय:-अवभृथस्नानं -उपस्थानं, भस्मधारणम् - "१७ - ग्रहयज्ञावश्यकताग्रहाणांमूर्तय: वा प्रतिमा:-ग्रहस्थापनदिशा:-ग्रहणां वर्णा:-नवग्रहप्रीत्यर्थनैवेद्य:-१८ - ग्रहयज्ञ संकल्प:१९ - आचार्यवरणम्२० - पंचगव्यविधि:२१ - भूमिप्रोक्षणम्२२ - अग्न्युत्तारणम्२३ - प्राणप्रतिष्ठा२४ - ग्रहस्थापनम् - अधिदेवता, प्रत्यधि - देवता, गणपत्यादि - इंद्रादि - देवतास्थापनं - नवग्रहादिहोम:-२५ - बलिदानम्२६ - पूर्णाहूति:२७ - अभिषेक:२८ - श्रेय:संपादनम्२९ - नवग्रहदानानि३० - विनायकशांतिविचार:३१ - विनायकशांति:३२ - गर्भाधानसंस्कारनिर्णय:प्रथमरजोदर्शनविधि:-सर्वऋतुसाधारणनियमा:-गर्भाधानहोम - अकरणे - प्रायश्चितं ऋतुकाल:३३ - गर्भाधानमुहूर्त - निर्णय:३४ - विच्छिन्नस्य गृह्याग्ने:पुन:संधानम्३५ - दुष्टरजोदर्शने भुवनेश्वरीशांति:३६ - गर्भाधानसंस्कार:३७ - संततिजनकविधानंसर्वौषधियुक्त घृतानें पुत्रेष्टि: करण्याचा विधिवीर्यवर्धक व गर्भधारकविधिवीर्यवर्धक व गर्भधारक नस्य३८ - गर्भरक्षण - प्रयोगा:३९ - गर्भपात - लक्षणानि४० - वंध्यत्व - निवारणम्४१ - अनपत्यत्व - निवारणम्मृतपुत्रत्व - निवारणम्४२ - वंध्याया: पुत्रवतीकरणम्४३ - पुंसवन - अनवलोभन - सीमंतोन्नयन - संस्काराणां निर्णय:४४ - पुंसवन - संस्कार:४५ - अनवलोभन संस्कार:४६ - सीमतोन्नयन - संस्कार:४७ - गर्भिणीधर्मा:४८ - गर्भिणीपतिधर्मा:४९ - सुखप्रसवोपाया:५० - जातकर्मसंस्कार निर्णय:५१ - जननशांति - विचार:५२ - कन्यासंस्कार - विचार:५३ - जातकर्मसंस्कार:५४ - षष्ठीदेवी - पूजा५५ - नामकरण - संस्कारनिर्णय:५६ - नामकरण - संस्कार:५७ - दोलारोहणम्५८ - दुग्धपानविधि:५९ - कर्णवेधसंस्कार:६० - जलपूजाविचार:६१ - बालकस्य दृष्टिदोषादौ रक्षाविधि: बालकरोदनपरिहारार्थयंत्रं६२ - सूर्यवलोकननिष्कणनिर्णय:६३ - सूर्यावलोकन निष्कमणसंस्कारौ निष्कमणसंस्कार:६४ - कटिसूत्रधारणं भूम्युपवेशनं६५ - अन्नप्राशनसंस्कार - निर्णय:६६ - अन्नप्राशनसंस्कार:उपजीविका परीक्षा -६७ - प्रथम केशकर्तन ( जावळ ) निर्णय:६८ - वर्धापन ( वाढदिवस ) निर्णय:६९ - वर्धापन - संस्कार:७० - पुंसवनादि - नवसंस्कारलोप -निमित्तक - प्रायश्चित्तहोम :७१ - गर्भाधानदि - प्राशनांत नव - संस्काराणां सहतंत्र - प्रयोग:७२ - अक्षरारंभ - निर्णय:७३ - अक्षरारंभ - संस्कार:७४ - रजोदोषविचार:७५ - श्रीपूजनादि - शांति:७६ - श्रीसूक्तम्७७ - चूडा ( शिखा ) संस्कार विचार:७८ - चौलसंस्कार - निर्णय:७९ - चौलसंस्कार - प्रयोग:८० - उपनयनसंस्कारविचार:उपनयनसंस्कारलोपे प्रायश्चित्तम्८१ - उपनयनसंस्कार - निर्णय:उपनयनकाल:उपनयनाधिकारीउपनयने बृहस्पतिबलंउपनयने वेदिविचार:यमल ( आवळेजावळे ) विचार:स्त्रिय: उपनयनम्अनवश्यक रूढी८२ - उपनयन पूर्वांगकृत्यम्तैलहरिद्राधिष्ठात्रीपूजनं -८३ - उपनयनसंस्कार प्रयोग:आचार्येण बटोर्मुखनिरीक्षणंयज्ञोपवीतधारणम्प्रधानहोम:सूर्यावेक्षणादिक्रिया:ब्रह्मचारिण: आग्निकार्यंम्सावित्र्युपदेश:ब्रह्मचर्य - व्रतोपदेश:८४ - अनुप्रवचनीय - होम:८५ - मेधाजनन ( पळसोला ) प्रयोग:८६ - मंडपदेवतोत्थापनम्सूत्रोक्तविचार.ज्योति:शास्त्रदृया विचार:८७ - उपनयन - मंगलाष्टकम्८८ - येयज्ञेन - सूक्तम् बृहस्पते - सूक्तम्८९ - व्रतचतुष्टयसंस्कार निर्णय:९० - सांग - वेदाध्ययन - प्रकार:९१ - ब्रह्मचारिप्रतलोप प्रायश्चितंमहानाम्न्यादिव्रतलोपप्रायश्चित्तं९२ - समावर्तन ( सोडमुंज ) निर्णय:९३ - समावर्तसंस्कार - प्रयोग:९४ - विवाहसंस्कार - निर्णय:विवाहोद्देश:विवाहभेदा:विवाहफ़लानिवधूलक्षणानिवरलक्षणानिज्योति:शास्त्रोक्तविचार:सूत्रोक्त - वधूलक्षण - परीक्षाविरोद्ध - संबंध:विवाह - वयोमर्यादाभिन्नशाखीय - विवाह:विवाहमुहूर्त - विचार:गुर्वर्कबलंकन्यादानाधिकारीज्येष्ठविचार:प्रतिकूल - विचार:कन्याविक्रय - दोष:कन्यादान - प्रशंसासगोत्रादिविवाहे प्रायश्चितंविवाहमध्ये स्त्रियासहभोजनम्कन्यागृहे भोजननिषेध:विवाहे जननाशौच - विचार:९५ - विवाहे मंडपवेदीनिर्णय:९६ - वाग्दान ( वाङ्निश्चय ) प्रयोग: ९७ - सीमांत - पूजनम्९८ - विवाहपूर्वकृत्यम् - मंडपप्रतिष्ठादितैलहरिद्रारोपणम्९९ - वरस्य वधूगृहगमनं१०० - मधुपर्क:१०१ - गौरीहर - पूजा१०२ - वधूवरयो: परस्परनिरीक्षणं१०३ - कन्यादानप्रयोग:नियमबंध:१०४ - अक्षतारोपणम्मंगलसूत्रबंधनम्१०५ - विवाहहोमप्रयोग:पाणिग्रहणम्लाजाहोम: परिणयनं अश्मरोहणंसप्तपदीअभिषेक: ध्रुवारुंधतीदर्शनम्१०६ - गृहप्रवेशनीयहोम:१०७ - ऐरिणीदानम् चतुर्थदिनकृत्यं१०८ - वधूसहगृहप्रवेश: लक्ष्मीपूजनं१०९ - देवकोत्थापनं मंडपोद्वासनं११० - सत्येनोत्तभितेति विवाहसूक्तं१११ - विवाह - मंगलाष्टकम्११२ - ऋक्चवेत्यादि अक्षतारोपणमंत्रा:११३ - परित्वेत्यादि सूत्रवेष्टनमंत्रा:११४ - आयुष्यं ० भूषणधारणमंत्रा:११५ - अविधवेत्यादि आशीर्वचनमंत्रा:११६ - औपासनहोम निर्णय:गृह्याग्रिसेवनं ( अवश्यकत्वं ) हवनद्रव्याणिहोमे अग्निस्वरूपंगृह्याग्नि - मुहुर्त:समस्यहोम:दर्शपौर्णमासस्थालीपाक:आयतन - संस्कार:नष्टाग्ने: पुन:संधानंहोमकाल:आसनाचश्यकता११७ - सायमौपासनहोमप्रयोग:११८ - प्रातरौपासनहोमे विशेष:११९ - अग्नि - समारोपविधि:१२० - अग्ने:प्रत्यरोहणम् ( अग्नि सिद्ध करणे )१२१ - नववधू गृहप्रवेशनिर्णय:१२२ - द्विरागमनं ( दुसरेवेळीं गृहप्रवेश )१२३ - कन्या - वैधव्ययोगपरि हारोपाय.१२४ - कन्यावैधव्ययोगपरिहारविधानं१२५ - मृतभार्यात्वदोष - परिहारोपाय:१२६ - द्वितीयतृतीयविवाह - निर्णय.१२७ - अर्कविवाहप्रयोग:१२८ - दत्तकग्रहणविचार:१२९ - दत्त - पुत्रविधानम्१३० - कन्यानामेवोत्पत्तौ पुत्रकामेष्टि:१३१ - नारायणबलि नागबलि मुहूर्त:१३२ - वीरभोजन - विधि:१३३ - नारायणबलि - प्रयोग:१३४ - नागबलि - प्रयोग:१३५ - सर्वप्रायश्चित - प्रयोग:संस्कारप्रयोगांतर्गत याज्ञिकसाहित्यविवाहांतील लौकिकविधि वधूवरशुभेच्छामंत्रा:सर्वसाधारण आशीर्वादमंत्रा: N/A References : N/A Last Updated : May 24, 2018 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP