शुभ

{ śubha }

हिन्दी (hindi) WN

 adjective  वह जो शुभ या अच्छा हो   Ex. शुभ कार्य की शुरुआत करने में देर नहीं होनी चाहिए ।

MODIFIES NOUN:

तत्त्व अवस्था क्रिया

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

पुण्य अच्छा भला मांगलिक मुबारक

Wordnet:

asm শুভ

bd मोजां

ben শুভ

guj શુભ

kan ಶುಭ

kas رُت , نیک , اِصٕل , جان

kok शूभ

mal മംഗളകരമായ

ori ଶୁଭ

pan ਸ਼ੁਭ

tam நல்ல

tel శుభమైన

urd مبارک , نیک , سعید , بھلا

   See : कल्याण

प्राचीन चरित्रकोश

शुभ n.  धर्म एवं श्रद्धा के पुत्रों में से एक ।
शुभ II. n.  रैवत मन्वन्तर का एक देवगण।
शुभ III. n.  जालंधर दैत्य का सेनापति [पद्म. उ. ४] ।

A dictionary, Marathi and English

   3 Auspiciousness; favorableness of indication or promise. 4 m The twenty-third of the astronomical Yogas.
   Good, propitious, favorable, fortunate, auspicious, happy, that confers or promises good;--used of acts, rites, omens, signs, aspects. 2 Happy, joyous, of a light and festal nature; as opp. to funereal, lugubrious, dolorous;--used of ceremonies, rites, observances. Pr. शुभ बोल रे नाऱ्या मांडवास आग लागली. 3 Good in the popular sense. Ex. अशुभस्य कालहरणं शुभस्य शीघ्रं Do bad things dilatorily or with postponement; do good things promptly.

Aryabhushan School Dictionary

 n   Good fortune. Goodness, auspiciousness.
 a   Good, auspicious, propitious. Happy, joyous.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 वि.  कल्याणकारी , मंगल , लाभदायक , सुखकारक , हितकारक , हितावह .

मराठी (Marathi) WN

   See : कल्याण, मंगल

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. १ सुदैव ; कल्याण ; अभ्युद्य ; ऐश्वर्य ; सुखकारक स्थिति . २ ( ज्यो . ) अनुकूलता ; कृपादृष्टि ; कल्याणकारकता ( तिथि , युति वगैरेची ). ३ हितकारकता ; लाभदायकता ( एखाद्या वचनाची अथवा दिग्दर्शक गोष्टीची ) . - पु . ( ज्यो . ) सत्तावीस योगांपैकी तेविसावा योग . - वि . १ मंगलदायक ; लाभदायक ; सुखकारक ; चांगले ; सुदैवी ; सुपरिणामी ( कृत्य , विधि , शकून , चिन्ह , योग ). २ मंगल ; उत्सवरूपी ; समारंभाचे ( विधि , प्रसंग , संस्कार वगैरे ). याच्या उलट अमंगल ; अशुभ , श्राद्ध ; पुण्यतिथि , वगैरेसंबंधी . ३ सामान्यतः चांगले ; बरें ; हवेसें . अशुभस्य कालहरणं शुभस्य शीघ्रम् ‍ । [ सं . शुभ् ‍ = शोभणें , प्रकाशणे ] म्ह० - शुभ बोल रे नार्‍या , मांडवास आग लागली .
०कर   , शुभंकर - वि . शुभदायक ; मंगलकारक ; हितकर ; सुखकर .
०कर्म   कार्य - न . मंगल समारंभ ; उत्सव ; कल्याणकारक संस्कार , विधि वगैरे ( उदा० लग्न , चौल , मुंज वगैरे ).
०कृत्य  न. १ ( शब्दशः ) चांगले कार्य ; मंगलकार्य . २ ( सांकेतिक ) मैथून .
०गा  स्त्री. एक प्रकारची लगाम . - अश्वप १ . १८५ .
०ग्रह  पु. कल्याणकारक , सुखकारक ग्रह ; बुध , शुक्र व गुरु .
०चिंतक वि.  चांगली इच्छा करणारा ; चांगले चिंतणारा ; बरें होईल अशी इच्छा करणारा .
०चिंतन  न. चांगले होवो अशी इच्छा ; कल्याण ; इच्छिणे .
०चिन्ह   , लक्षण - न . मंगलप्रद , कल्याणकारक खूण , शकून , दिग्दर्शक गोष्ट . घोडयाची कांही शुभ चिन्हे - खुंटेगाड , देवमण , पंचकल्य़ाण , रणशूर , श्यामकर्ण , गोम ( सुलटी , शिरोमुखी ), बाशिंग , गंगापाठ , कैरे , डोळे , जयमंगळ , कंठाभरण , कुशावर्त , सप्तदंती , बाहालकांचन , बदकमुख , पर्वती , चिंतामणी , मेखलामुख , अष्टमंगळ , ह्यकंठी , अधोमुखी गोम इत्यादि . शिलावर्त , पोटावर्त इ० ही अर्धवट अथवा मध्यम गुणकारी व इतर अशुभ चिन्हे असतात ती अशुभ चिन्हे या शब्दांत दिली आहेत .
०वर्तमान  न. १ चांगली बातमी ; सुवार्ता ; मंगलवार्ता ; संदेश . २ ( ख्रि .) मॅथ्यु , मार्क , ल्यूक व जॉन यांनी लिहिलेले नव्या कराराचे भाग .
०वार्ता  स्त्री. मंगलदायक , कल्याणकारक , सुखकारक बातमी , वर्तमान , हकीकत .
०वेळ   वेळा - स्त्री . मंगलदायक वेळ ; दिवसांतील कांही विशिष्ट अनुकूल काल . वेळ पहा . शुभा - स्त्री . १ पार्वतीचे नांव २ गोंवर या रोगास म्हणतात . ३ ( सांकेतिक अशुभ सूचना टाळण्याकरितां ) गोंवर्‍या , शेणी यांस म्हणतात . बळे शुभा धबाबिती । कित्येक ढेंकळें भिती । - बसवकृत महाबळभट चरित्र १६ . शुभा वेंचोनि देशील मातें । तरी पानगे करून भक्षूं येथे । - भवि ५३ . ७९ . शुभानांवें विकती शेणी । - निगा २८१ . येका शुभा येकवटती । - दा ६ . ९ . ७ . शुभांगी - स्त्री . सुंदर स्त्री ; रूपवती स्त्री . शुभाचार - पु . शुद्ध , पवित्र आचरण , वागणूक . शुभाचारें होती नारी । - गुच ११ . ८ . शुभानना - स्त्री . सुंदरी ; रूपवती , देखणी स्त्री . शुभावेळ - स्त्री . शुभवेळ पहा . शुभाशुभ - वि . ( शुभ + अशुभ ) बरेवाईट ; मंगल व अमंगल ; ऐश्वर्य अथवा दारिद्रय ; पापपुण्यात्मक . तैसी शुभाशुभ कर्मे । जिये निफजती प्रकृति धर्में । - ज्ञा ३ . १७८ . शुभासन - न . मंगलकारक आसन , बैठक , जागा ; सुंदर बैठक ; शकुनाची जागा . शुभासनी रुक्मिणी बैसलीसे । - सारुह ८ . ६२ . शुभेच्छा - स्त्री . ज्ञानी जीवाच्या सप्तभूमिकांतील पहिली भूमिका , ही मुळे अनुताप होऊन साधनचतुष्टसंपन्नता येऊन गुरुपदेशपात्रता येते ; चांगली मंगलदायक इच्छा .

नेपाली (Nepali) WN

   See : कल्याण, कुशलता

A Sanskrit English Dictionary

शुभ  f.  mf( आ)n. splendid, bright, beautiful, handsome (often f. voc., शुभे, ‘fair one!’ in addressing a beautiful woman), [Mn.]; [MBh.]; [Kāv.] &c.
   pleasant, agreeable, suitable, fit, capable, useful, good (applied to persons and things), ib.
   auspicious, fortunate, prosperous, ib.
   good (in moral sense), righteous, virtuous, honest, [ŚvetUp.]; [Mn.] &c.
   pure (as an action), [Yājñ.] Sch.
   eminent, distinguished, [W.]
   learned, versed in the वेदs, ib.
शुभ  m.  m. water, [L.]
   the फेनिल tree ( Sapindus Detergens), [L.]
स्तुभ   a he-goat, [L.] ( prob. w.r. for )
   the 23rd of the astrol. Yogas, [L.]
तिकादि    N. of a man ( cf. g.), [Kathās.]
   of a son of धर्म, [BhP.]
   of an author, [Cat.]
शुभ  f.  m. (also f( आ).) a city floating in the sky ( cf. शौभ = व्योमचारि-पुर), [MW.]
शुभ  n.  n. anything bright or beautiful &c.
   beauty, charm, good fortune, auspiciousness, happiness, bliss, welfare, prosperity, [Kauś.]; [Kāv.]; [Kathās.]
   benefit, service, good or virtuous action, [Kāv.]; [VarBṛS.]; [Kathās.]
   the wood of Cerasus Puddum, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

शुभ [śubha] a.  a. [शुभ्-क]
   Shining, bright.
   Beautiful, handsome; जङ्घे शुभे सृष्टवतस्तदीये [Ku.1.35.]
   Auspicious, lucky, happy, fortunate.
   Eminent, good, virtuous; येन केनाप्युपायेन शुभेनाप्यशुभेन वा उद्धरेद्दीनमात्मानम् [Pt.1.358.]
   Learned, versed in the Vedas.
   भः N. of a yoga; L. D. B.
   The Almighty (अज); L. D. B.
   Water.
   A he-goat.
   भम् Auspiciousness, welfare, good fortune, happiness, good prosperity; प्रायः शुभं च विदधात्यशुभं च जन्तोः सर्वंकषा भगवती भवितव्यतैव [Māl.1.23.]
   An ornament.
   A kind of fragrant wood. -Comp.
-अक्षः   an epithet of Śiva.-अङ्ग a. handsome.
   (ङ्गी) a handsome woman.
  N. N. of Rati, wife of Cupid.
  N. N. of the wife of Kubera.
-अपाङ्गा   a beautiful woman.
-अशुभम्   weal and woe, good and evil.
-आचार a.  a. virtuous.
-आनना   a handsome woman.
-आवह a.  a. tending to welfare, conducive to good.
-इतर   a.
   evil, bad.
   inauspicious.-उदर्क a. having a happy end.
-कर a.  a. auspicious, propitious.
-कर्मन्  n. n.
   a virtuous act.
   an honourable occupation.
   elegant, graceful.
   propitious, fortunate.
-गन्धकम्   gum-myrrh.
-ग्रहः   an auspicious planet.
-जानि a.  a. having a beautiful wife; [P.V.4.134] com.
-द a.  a. auspicious; गङ्गाष्टकं पठति यः प्रयतः प्रभाते वाल्मीकिना विरचितं शुभदं मनुष्यः । Gaṅgāṣṭakam 9.
-दः   the sacred fig-tree.
-दन्ती   a woman with good teeth.
-दर्श, -दर्शन a.  a. beautiful; ददर्श पम्पां शुभदर्शकाननाम् [Rām.3.] 75.3.
-मङ्गलम्   good luck, welfare; मङ्गलानि महाबाहो दिशन्तु शुभमङ्गलम् [Rām.2.25.36.]
-लग्नः, -ग्नम्   a lucky or auspicious moment.
-वार्ता   good news.
-वासनः   perfume for the mouth.
-शंसिन् a.  a. presaging good, indicative of auspiciousness; बभूव सर्वं शुभशंसि तत् क्षणम् [R.3.14.]
-सूत्रम्   a maṅgala-sūtra worn by married ladies round their necks; सुदृशः शुभसूत्रबन्धनं कृतवान् शाहविभुस्तदा [Śāhendra. 2.66.]
   स्थली a hall in which sacrifices are performed.
   an auspicious place.

Shabda-Sagara

शुभ  mfn.  ( -भः-भा-भं)
   1. Happy, well, right, fortunate, auspicious.
   2. Handsome, beautiful.
   3. Splendid, shining.
   4. Eminent, distin- guished.
   5. Learned, versed in the Vedas, &c.
  n.  ( -भं)
   1. Good, good fortune, auspiciousness, happiness.
   2. An ornament.
   3. A particular fragrant wood.
  m.  ( -भः) One of the astrological Yogas. f. ( -भा)
   1. An assemblage of the gods.
   2. A female friend and companion of the goddess UMĀ.
   3. Bamboo-manna.
   4. Bent [Page725-b+ 60] grass.
   5. The Śami tree.
   6. A yellow pigment: see गोरोचना.
   7. Light, lustre.
   8. Beauty.
   9. Desire.
    E. शुभ् to shine, aff. क .

ROOTS:

शुभ् क .

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

   See : साधु