कपिवर्या ! खरेंचि सांग । लक्ष्मण वांचेल कीं ॥ध्रुवपद.॥
लक्ष्मण बंधु नेणत बाळ । परि उपवासे कंठित काळ ।
लंघुनि आला रानोमाळ । जिविं हळ हळ वाटत कीं ॥कपि०॥१॥
कोठें माझा सौमित्रराय । पुसेल मजला याची माय ।
वत्सासाठीं जैसी गाय । मोकलिल धाय काय करूं ? ॥कपि०॥२॥
अरे ! हा दीन दुर्बल फार । तूं हो ! प्राणाचा दातार ।
मजवर होइल कीं उपकार । वारंवार प्राणसख्या ! ॥कपि०॥३॥
ऐकुनि विनवी मारुतिवीर ! रामा ! स्वत्थ करा मन स्थीर ।
गेला वदोनि जैं रघुवीर । जैसा तीर धनुष्याचा. ॥कपि०॥४॥
धरुनी रूप अतिविक्राळ । उडोनि गेला अंजनिबाळ ।
साक्षात शंकर दीनदयाळ । जिवनतनय म्हणे. ॥कपि०॥५॥
कटिबंध
जदुराज दुरदुर दीरे । द्रौपदिकी लाज संभारे. ॥ध्रुवपद.॥
अब बसमे कुरुबंस सुयोधन. राधासुत शकुनी दुःशासन, बैठ रहे गजपूरसभाबिच, दुर्जन कपटी मिलकर सबीच, कुतर्क ल्याये, कपतहि फासे निपट बनाये, पंडूनंदन बुलाय ल्याये, कपटहि करके फासे डारे, सब संपतसे पांड्व हारे, तब दुःशासन तुर्तही दौरे, द्रौपदि दुहिताको गहे पकारे, पापपुन्नका डर न ज्यानकर पत बरताकी खैच बंदी सभाबीच जबरीसे ल्याई, अपनी आपनी किरत बढाई, तब कहे दुर्जन, ‘ सुन सुन भाई ! अब दासीको बसन छीनकर सब मजलसको लाज दिखावे, बनबिचरन पांडवकु लगावे, उनकी संपत उठाय ल्यावे, बडा सुदिन हमको अज पायो, घर घर सबजन मंगल गायो. ’ सुनियेत बना, बेर बेर सुरसंत महंत बिबेकि विचारित अखंडीत सबही गुणमंडित, सज्जनसाधु बचनके साचे भीखम द्रोन कृपाचार्यादिक, हा हा करत पुकारत कहते, ‘ मूरख ! सुनबे गव्हार ! सुन सुन, कौरवकुलका कर्महि खोटा. ’ बिदुर कहे, सब खल कतमारन कुलबिच ऐसो पापी ढोटा साच हुवा पैदा येह बेटा. ’ कुबुद्धिसे कुल तरबर काटा, दुर्जन पतबर ताका अंबर, छोडत तव पांडवकी मेहरी, प्रभूनामसे सौर फुकारे, ‘ दौरे दौरे नाथनके तुम नाथ गुसय्या, मैं दासी लागतहूं पैया, कहू कोनसो दय्या दय्या, दीन अनाथनको सुखदय्या, बार बार चरननकी बलया, सतकी जाऊ मेरी लाज गई तब कोन धरे तत प्रान हमारो, अपकीरतकी सरम गई, तब भरम त्याहारा. कवन मानतां पतीतपावन कौन जानत अयेहि बखतकी खबर बडी है, जबर ज्यानके टेर न काजे, दूत चित्रका तुजे पठाये, प्रभुजी निजहो बौरे. ’ ॥जदुराज०॥१॥
द्वारावतमो सिंघासनपर, नंदकिसोर बिराजत ऊपर, बंदीजन आनंद बढावे, ठौरठौर जस बिचित्र कीरत मंगल गावत, बिधिबासव परिवार सबी सुर भीर नसे, सब ठाडे रहे, तब नाथनके पग सीस धरे, बक्सीस दये, प्रभु आसिरबचनमे, इतनेमें गजपूरसभाबिच द्रौपदिने अतघोर किये, यह पांडव सब कमजोर भये, अब दुर्जन वहि बरजोर भये, मन दौर गये, प्रभु काननमे तब सोर परेया, गौरबके काजे दौर गयेना आये नाचे प्रगट भये खुप लगत रसे, च्यारो करसे, पट पेहराये, कासीपट्टन, कासमीर गुजराथ तिलंगन चंदीरी चंदावर पैठन बंगाली जैपुर ज्योतपूर उदेपूर उज्जेन हडोती छत्र अजोध्या माया मथुरा सोमनाथ नागपुर सागर पंधरपुर कोल्हापुर गदवन ताडपट्ट मलबार कोकनी तर्हेतर्हेके रंगबिरंगी, किनखाबी पसमिना किनारी, जरी भरजरी बडी किनारी, झार फरारी, लाल कुसुंबी, जाफरमानी, अस्मानी गुलबदन सफेती, कारो पीरो निपट हरेरो, पटऊपर सब चिकन कसीदा, लिखे जानावर मुलुख मुलुखके, अलखपलखमो खलक दिखावे, सिंघरी सगड बंदर भैसे, नाहर जंबू लढया मूसे, चितल सांबरे, केहि लुखरिया, हाता घारे, पोपट तोते मोर खबूतर, राजहंस चंडोल बाज ओर चकोर पच्छी, भातभातके अगनगखगमृग लगबग खेल रहे, बेडी चोचचोचके, करे लढाई, मुनगन सब सुर नारद तुंबर तान गावते, रंभा थै थै नाच नचत है, पटके उपर सब मुरत लिखाई, अखर पट्टपर सुरत आपनी, मजलसको तब बीर दिखाई, चक्र धरे दुष्टनको मारन, समज गये तब ग्यानी सज्जन, पटके सब इसरे परे फेर, द्रौपदीका कर छोड दिये, प्रभु जीवनसुतपर मेहर भये, हरिगून बखानत जानत प्रभुके चरननऊपर बार बार बलहार लेत है, ऐसी सब पतितनकी राखी लाज बडे सिरताज हमारो, प्रभुजी लिजहो बौरे. ॥जदुराज०॥२॥