पैल तुर्येच माझारी । औटपीठाचें शेजारी ।
अर्ध मात्रेचे महाद्वारी । निजरुप उभे दिसे ॥२॥
टीका
तुर्य्पैल औटपीठ । नाद भरलासे घनदाट । तेचि मुळ मायेचे पीठ । जाणति संत ॥१॥
नाद होताती अचाट । परि जाणावी आडवाट । पाणी शिरलें जें निघोट । दोन नयनीं ॥२॥
नयनातु कळिया सांठ । पाणी वाहे अवचट । कानीची मुझोनि वाट । वाट काय सांगो ॥३॥
जीवन झालें श्रवणरुप । जीवन काळिया तद्रुप । सकळ संसार संकल्प । हारपले ॥४॥
लटिका होय जो व्यवाहार । जो कां त्रिपुटीचा व्यापार । हरिविण येरझार । जे का जाय ॥५॥
ऐशा संसार संकल्पलहरी । हारपल्या औटपीठामाझारी । अनुहताचेनी गजरी । मनाचि धाले ॥६॥
अर्धमात्ना शक्तिरुपिणी । जेथें उदेली प्रणवखाणी । गगणासहीं जेथुनी । जन्म झाला ॥७॥
उष्ण शीत आभा । अरुप आकारिला नभा । शब्द स्वरुप आरंभा । जेथें जाले ॥८॥
आधीं पाहातं स्वयंप्रकाश । जेथ जन्म शीतोष्ण कळेस । प्रकाश लहरी डोळियास । दाविता न ये ॥९॥
यालाच बोलती पहाणें । जें कां आकाशाचें देखणें । ज्या चे नि परानर्तगुणें ।दर्शनवस्तु ॥१०॥
स्वप्रकाशी शीतोष्ण कळा । तेथेंचि जाला गगनडोळा । प्रकाश फुटोनि आकारिला । पोकळ भाग ॥११॥
आकाशी सांचली हवा । जीवनकळीं वायु बरवा । वायु तो नटका आधवा । नानागुणी ॥१२॥
वायु तेज आणि आप । रुपें नटलें प्रणवरुप । बारियानें हें अपाप । दृश्य जालें ॥१३॥
पृथ्वी धारणा आपें केली । आपापासोनि पृथ्वी जाली । अणुरेणुही पोकळी । व्याप्त व्याप्त झाली ॥१४॥
अर्धमात्रा तें गहन । सकळ दृश्यांचे कारण । ईकार एंकार मातृका दोन । जयलागी ॥१५॥
याचि अर्धमात्नेचें द्वार । महाशुन्याचा विस्तार । जेथ जाली प्रकाश लहर । अशब्दरुप ॥१६॥
तेथ पहातां निजरुप । जें सगुणां आले अपाप । नानागुणें दृश्यरुप । धारण केलें ॥१७॥
जेथ एकत्वाचि सहज । तेथ काय म्हणोनि निज । शुब्द संकल्प स्वरुप ओज । आपण वस्तु ॥१८॥
जेथ आपणी आपण । सर्वत्र राहिला भरोन । जेथ बुडालें चिदघन । निजत्व काय दावावे ॥१९॥
जेथ दृश्य, द्रष्टा आणि दर्शन । पहाणें लागे आपणां आपण । तेथिचि निःशब्द समाधान । निशब्द ते ॥२०॥
निःशब्द कैसे आले शब्दि । अस्ति भाति प्रियोपाधी । जोडिली कैसी संधी । दर्शनाची ॥२१॥
आकाश वायुचीया गाठी । आत्मा सामावला हृदयपुटी । वायुप्रकाश आकाश दिठी । अरुप आत्मा ॥२२॥
निजांचें तेज कीं तेजांचे निज । ऐसे आहे येथिचे गुज । आप आपणा सहज । पहाणें जेथें ॥२३॥
निजापासोनि तेज जालें । तेजीं निज सामावलें । रविशशी उजाळले । भार्ग ज्यांचे ॥२४॥
श्रवणां तोनि नयनी आला । नयनीं निजाते मिळाला । पहातां पहाणेपणा गेला । दृश्य भागु ॥२५॥
पाहातां पहाणे सरता साक्षी । निजीं निजस्वयें लक्षी । लक्ष्य जहाले अलक्ष्मी । स्थिर कैसे ॥२६॥
नयनासी मिळता नयन । तेथ पाही कवणा कोण । दोही डोळीया आपण साक्षीरुप ॥२७॥
पहाण्यापासोनी जाला डोळा । जो कां पहाणेपणा आला । आतु महाशुन्य गोळा । काय सांगू ॥२८॥
नीलबिंदुचे आवरण । महाशुन्य तें गहन । जेथ भरला साक्षी आपण । निजरुप ॥२९॥
चिग्दुण वैभवांचे तेज । तेचि आपुलें स्वरुप निज । जेथ दिननिशी सहज । प्रगट झाली ॥३०॥
नयनीं चिन्मयाचा मार्ग । पाहतां कैचा निजयोग । पहाणे प्रकृती सवेग । निज आत्मा ॥३१॥
साक्षी पासोनि पहाणें । जें कां नटलें पहाणे पणे । पहाणेपणाचे देखणे निजरुप ॥३२॥