काण्डः [kāṇḍḥ] ण्डम् [ṇḍam] ण्डम् 1 A section, a part in general.
The portion of a plant from one knot to another. काण्डात्काण्ड- त्प्ररोहन्ती
[Mahānār.4.3.] A stem, stock, branch; लीलोत्खातमृणालकाण्डकवलच्छेदे
[U.3.16;] [Amaru.95;] [Ms. 1.46,48,] [Māl.3.34.] Any division of a work, such as a chapter of a book; as the seven Kāṇḍas of the
[Rām.] A separate department or subject; e. g. कर्म˚ &c.
A cluster, bundle, multitude.
An arrow. मनो दृष्टिगतं कृत्वा ततः काण्डं विसर्जयेत्
[Dhanur.3;] [Mb.5.155.7.] A long bone, a bone of the arms or legs.
cane, reed.
A stick, staff.
Water. निवृत्ताः काण्डचित्राणि क्रियन्ते दाशबन्धुभिः
[Rām.2.89.18.] Opportunity, occasion.
Private place.
A kind of measure.
Praise, flattery.
A horse.
Vile, bad, sinful (at the end of comp. only).-ण्डी A little stock or stem;
[Rāj. T.7.117.] -Comp.
-अनुसमयः Performance of all the details with reference to one thing or person first, then doing them with reference to the second, and so on (see अनुसमय).-ऋषिः A class of sages including Jaimini.
-कारः (-रिन्) a maker of arrows कुसीदवृत्तयः काण्डकारिणश्चाहि- तुण्डिकाः
[Śiva. B.31.22.] (-रम्) the betel-nut.-गोचरः an iron arrow.
-तिक्तः, -तिक्तकः N. N. of a tree (Mar. काडेचिराईत).
-पटः, -पटकः a screen surrounding a tent, curtain (Mar. कनात); उत्क्षिप्तकाण्डपटकान्तरलीयमानः
[Śi.5.22;] उल्लोचैः काण्डपटकैः अनेकैः पटमण्डपैः
[Śiva. B. 22.61.] ततः स्वमेवागारमानीय काण्डपटपरिक्षिप्ते विविक्तोद्देशे Dk. 'अपटः काण्डपटी स्यात्' इति वैजयन्ती.
-पातः an arrow's flight, range of an arrow.
-पुष्पम् The कुन्द flower.
पृष्ठः one of the military profession, a soldier; cf. काण्डस्पृष्टः.
the husband of a Vaiśya woman.
an adopted son, any other than one's own son.
(as a term of reproach) a base-born fellow, one who is faithless to his family, caste, religion, profession &c. In Mv.3 Jāmadagnya is styled by शतानन्द as काण्डपृष्ठ. (स्वकुलं पृष्ठतः कृत्वा यो वै परकुलं व्रजेत् । तेन दुश्चरितेनासौ काण्डपृष्ठ इति स्मृतः ॥).
-ष्ठम् the bow of Karṇa & Kāma.-भङ्गः,
-भग्नम् a fracture of the bone or limbs.
-वीणा the lute of a Chāṇḍāla.
-सन्धिः a knot, joint (as of a plant).
-स्पृष्टः one who lives by arms, a warrior, soldier.
-हीनम् a kind of grass.