मोठाच बाप बनतो, छोटयाचें ओढवें सदा पाप ॥
मोठा धनी सुखाचा, छोटयाचा भोग सर्व संताप ॥१॥
नकटा थोर बरा, परि वाइट जरि छान धाकुटा खोटा ॥
सानावरीच फिरतो, शास्त्राचा विधिनिषेध वरवंटा ॥२॥
जीवाभिमान छोटा म्हणुनी तो बद्ध, ईश अभिमान ॥
मोठा, मुक्त म्हणोनी; छोटा असणेंच महत्‌ अज्ञान ॥३॥
अल्पाभिमान त्यासी बंधन, ज्याचा असेल तो मोठा ॥
द्दढबंध त्यास व्हावा, मुक्त परी, खास ! न्याय हा उलटा ॥४॥
उलटा न्याय दिसे, परि नियम अबाधीत हा निसर्गाचा ॥
अल्पांत घाण सारी, व्यापक अतिशुद्ध धर्मची त्याचा ॥५॥
भांडयांतील विटाळें पाणी जें, तेंच शुद्ध गंगेंत ॥
अत्यंत रजत्वलेच्या स्पशानें, उलट पुनित जी स्नात ॥६॥
घालील जो दरोडा छोटासा, बद्ध तो गुन्हेगार ॥
राष्ट्राची लूट करी तो डाकू नृपति, वंद्य साचार ॥७॥
एका दोघा मारी ठार, ठरे तो जर्गी बडा खूनी ॥
रणकंदनीं जगाचा करितां संव्हार, शूर मुगुटमणी ॥८॥
एका परनारीशीं रमता, व्यभिचार म्हणुनि ओरडती ॥
गोपी अनंत भोगी, हरिचा व्यभिचार भक्तिनें गाती ॥९॥
मोठयानें जरि केलें पाप, तरी तो करोनि नच कर्ता ॥
छोटयाचें पुण्यहि तें, अभिमानें देह त्यास बंधकता ॥१०॥
जीवाचें कर्म करी बंधन, देहाभिमान त्या म्हणुनी ॥
ईश करोनि अकर्ता, कारण तो थोर विश्वअभिमानी ॥११॥
छोटयांत अती छोटा ‘मी आहे देह’ जीव अभिमान ॥
मोठयांत अती मोठा, ‘मी आहे ब्रह्म’ ईशाभिमान ॥१२॥
देहाभिमान त्याहुनि, मोठा आहे कुटुंबअभिमान ॥
ग्रामाभिमान त्याहुनि, मोठा आहे स्वदेशअभिमान ॥१३॥
देशाभिमान त्याहुनि, विश्वाचा फार थोर अभिमान ॥
विश्वचि ढर किंबहुना विश्व असे मीच, शुद्ध हें ज्ञान ॥१४॥
सारांश अल्प तेथें पाप, जरी थोर तेंच पुण्य असे ॥
संसारी, परमार्थीं न्याय असा सरखाच हा विलसें ॥१५॥
याकारण सोडावें, जीवानें क्षुद्र जीव बुद्धीला ॥
म्हणजे जीवचि होतो ईश्वर शिवरूप; काय भय त्याला ॥१६॥