खंड ६ - अध्याय ३४

॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ कांहीं छिन्नांग असुर । जाऊन वदती समग्र । वृत्तान्त सारा दुःखकर । महाबळी कामासुरासी ॥१॥
महाराज काम राजभवनांत । कैसे स्वस्थ तुम्ही बसलात । तुमचे दोन्ही पुत्र मृत । रणांगणीं पडले असती ॥२॥
आतां शरण जावें त्वरित । त्या विघ्नपदेवा सांप्रत । अन्यथा दैत्यकुळाचा निश्चित । समूळ नाश ओढवेल ॥३॥
ऐसें त्यांचें भयभीत वचन । ऐकून मूर्च्छित झाला उन्मन । त्यास दैत्य करिती सावधान । भयसंकुल ते सारे ॥४॥
तेव्हां होऊन शोकसंतप्त । देवांसी मारण्या इच्छित । शस्त्रें घेऊनिया अगणित । रथारूढ तैं झाला ॥५॥
उरली सुरली सेना घेऊन । कामासुर गेला चाल करून । जेथें होता विकट गजानन । रणभूवरी महावीर ॥६॥
त्या रुद्रावतार कामासुरा पाहून । भयभीत झाले देव विषण्यमन । ते विकटासी बोलती वचन । स्वामी आला कामासुर ॥७॥
तो महायश स्वयं रणांत । अवतरलासे बळासहित । गणनाथा तूं सांप्रत । जें करायचें तें करी ॥८॥
तेव्हां विकट क्रोधयुक्त । बोले देवांसी वचन उत्साहयुक्त । भयहीन होऊन । गर्जना करिती वहुविध तैं ॥१०॥
घनगर्जनेसम त्यांची गर्जना । घुमली सार्‍या गगनांत जयभावना । शस्त्रास्त्रें घेऊन करण्या सामना । गेले सारे महेशादी ॥११॥
त्यांस दैत्य नायक म्हणत । अत्यंत क्रोधें तो जळत । देवनिषूदनवचन उन्मत्त । म्हणे ऐकारे देवांनो ॥१२॥
शंभो विष्णू अन्य देवेशांनो सांप्रत । ऐका सारे एकचित्त । माझे पुत्र वधून साधलेत । वैर तुम्हीं सर्वांनी ॥१३॥
मी यापूर्वीं स्नेहभावें न वधिलें । दयाभावें रक्षिलें । सुरेश्वरा त्याचें मज लाभलें । पुत्रशोकरूयें आज फळ ॥१४॥
सुरांनो तुम्हीं अपकार । केलात घेऊन उपकार । आतां माझा क्रोध अनिवार । वधीन तुम्हां समस्तांसी ॥१५॥
देवेंद्रसत्तमांनो विकटासी । मारीन तैसें मुनींसी । ऐसें बोलून धनुष्यासी । बाण लाविला दैत्येंद्रें ॥१६॥
तेव्हां धैर्यभाव धरून । शंकर तयासी बोले वचन । महादैत्या पूर्वीं आमुचें धन । सारें तूं हरून नेलें ॥१७॥
धर्मनाश करून पीडित । केलेंस त्रैलोक्य दुःखित । त्याचें फळ निश्चित । मिळालें तुजला जाण हें ॥१८॥
विकटकृपेनें तुज वधीन । खलोत्तमा हें निश्चत जाण । ऐकून तें शिवाचें वचन झाला कामासुर ॥१९॥
गदा घेऊन करांत । शंकरासी तो ताडित । त्या गदाघातें पाडित । शंकरासी रणांगणीं ॥२०॥
शंकरास विव्हल मूर्च्छित । पाहतां केशव चक्र सोडित । कामासुरावरी चालून जात । परी तें निष्फळ जाहलें ॥२१॥
तेव्हां क्रोधें ज्वलंत । धनुष्य आपुलें सरसावित । कामासुर महाबाण वर्षत । घन जैसे पर्जन्य ॥२२॥
त्या बाणांनी देवमुख्य रणांत । छिन्नांग पडले मूर्च्छित । वस्त्रहीन ते समस्त । बळिमुख्य दानवा जोर चढला ॥२३॥
ते दुर्मद दानव वधिती । महायोद्धे देवांसी छळिती । विष्णूची बाणगती । तेव्हां पडली कामासुरदेहीं ॥२४॥
तोही बाण उग्र सोडित । गरुडध्वजासी करी मूर्च्छित । त्यासमयीं सावध होत । शंकर पुनरपि त्वेषानें ॥२५॥
कामासुर त्यास ताडित । खड्‍गाचा आघात करित । परी जराही न हालत । संहारक शिव तेव्हां ॥२६॥
त्या अंतरीं विष्णू होत जागृत । तोही पळे रणांत । भानू रावणासी ताडीस । शराघातें त्या वेळीं ॥२७॥
दुर्मदासही तो विद्ध करित । ते दोन्ही असुर मूर्च्छित । महिष कुंभकर्ण शंकर होत । विष्णू चक्राघातें बेशुद्ध ॥२८॥
बळि दानवही मूर्च्छित । जेव्हां पडला रणांत । तेव्हां गोविंद वधित । असंख्य दानवां शौर्यांनें ॥२९॥
हाहाकार करून । असुर धावती भयभीत मन । दशदिशांत तें अघटित पाहून । कामासुरा आश्चर्य वाटे ॥३०॥
अत्यंत क्रोधयुक्त होऊन । आपटी महेशातें स्वकरीं धरून । विष्णूसही देत फेकून । महापर्वताच्या शिखरावरी ॥३१॥
सूर्यास धरणींत दडपिलें । तेव्हां देव भयातुर झाले । हाहाकार रवें दाटलें । सर्व रणांगण त्या समयीं ॥३२॥
ते छिन्नभिन्न अंगें धावत । कामासुरबाणें हत । दैत्येंद्राचें बळ पाहून हर्षित । विकट तेव्हां स्वयें जाई ॥३३॥
मूषकावरी तो बैसला । संग्राम करण्या उद्‍युक्त झाला । त्यास पाहून कामासुर वदला । महाप्रतापी उन्मत्त ॥३४॥
क्रोधें आरक्त त्याचे नयन । म्हणे मयूरेशा तूं अज्ञान । माझ्यासवें लढण्य येऊन । मरण आपुलें निश्चित केलें ॥३५॥
तूं उंदरावरी बैसलास । मूषकासम बळयुक्त खास । माझ्या महावीर पुत्रांस । वधिलेंस तूं कपटानें ॥३६॥
आतां मीं पुत्रशोकें संतप्त । वधीन तुज मूषकासहित । देवांनी तुज प्रार्थिलें विनत । काय माझें अहित करिसी ॥३७॥
माझ्या केवळ भ्रूभंगानें कंपित । सारें चराचर क्षणांत । उत्पत्ति स्थितिसंहारयुक्त । जे जे असती त्रिभुवनीं ॥३८॥
त्यांपासून मज भय नसत । तूं तर देहधारी प्रत्यक्षांत । गणाध्याक्षा मूर्खासम सांप्रत । अविचारें लढण्या येसी ॥३९॥
अज्ञानें जरी तूं युक्त । तरी आज मरशील निश्चित । कामासुराचें वचन ऐकत । तेव्हां गणपति हंसूं लागला ॥४०॥
त्या गर्वयुक्त कामासुराप्रत । म्हणे मूर्ख तूंच जगांत । मी विकट असे अद्‍भुत । जन्ममृत्यूविहीन ॥४१॥
महाबळा माझा वध । कैसा करशील तूं निर्बुद्ध । सृष्टिस्थितिसंहारकर्ता निर्वेध । दैत्यपुंगवा मीच असे ॥४२॥
जरी तुज जीविताची आशा । तरी शरण ये दैत्येशा । अन्यथा पापकर्म्या हताशा । वधीन तुज निःसंशय ॥४३॥
गर्व सोड महामूर्खा मी वर्तत । ब्रह्मा परम आद्यन्तवर्जित । शुक्रें तुज कथिलें समस्त । रहस्त परी न ऐकलेंस ॥४४॥
तूं मूर्खभावें अव्होरिला । शुक्रगुरूचा उपदेश भल । अद्यापि जाणून मजला । शरण येई महा असुरा ॥४५॥
विकटाचें ऐकून वचन । कामासुर क्रोधें संतप्तमन । धावला गदा घेऊन । दारुण आघात करितसे ॥४६॥
ती गदा निष्प्रभ पडत । धरणीतलावरी अकस्मात । दैत्यराज झाला मूर्च्छित । एका प्रहरें सावध झाला ॥४७॥
तेव्हां तो महाक्रूर अनुभवित । अति दारुण पीडा सर्वांगांत । अशक्त झाला अत्यंत । विचार करी स्वमानसीं ॥४८॥
अहो शस्त्रावांचून मजप्रत । विकटें कैसा केला आघात । शवितहीन झालों अत्यंत । युद्ध कैसें करूं आतां ॥४९॥
शुक्रानें जैसें कथिलें । तें सारें सत्य जाहलें । ब्रह्मरूप हें अवतरलें । विकटरूप गजानन ॥५०॥
तथापि देव पक्षपाती । कैसा ब्रह्म हा गणपति । म्हणोनि संशय मम चित्तीं । शरण यासी न जाईन ॥५१॥
मी मरेन रणांगणांत । तेच कीर्तिवर्धक निश्चित । शत्रूंस शरण जाणें नसत । योग्य कदापि वीरासी ॥५२॥
ऐसा विचार करून । म्हणे मी जाईन याच क्षण । विकटासी विचारीन । प्रश्न माझा हा अद्‍भुत ॥५३॥
जरी देवांचा प्रश्न सोडशील । तरी मीं शरण तुज सबल । अन्यथा युद्धांत होईल । निर्णय आपुल्या बळाचा ॥५४॥
ओमिति श्रीमदान्त्ये पुराणोपनिषदि श्रीमन्मौद्‍गले महापुराणे षष्ठे खण्डे विकटचरिते कामासुरविचारवर्णनं नाम चतुस्त्रिंशत्तमोऽध्यायः समाप्तः । श्रीगजाननार्पणमस्तु ।