Dictionaries | References

कल्

   { kal }
Script: Devanagari

कल्

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
कल्   a (in comp. for 2.कद्).
कल्   1.cl. 1. Ā.कलते, to sound, xiv, 26">[Dhātup. xiv, 26] ;
to count, ib.;
कल्   [cf.Lat.calculo.]
कल्   2.cl. 10. P. (rarely Ā.) कालयति (°ते), to push on, drive forward, drive before one's self or away, carry off, [MBh.] ; [BhP.] ;
to go after (with hostile intention), persecute, iii, 41, 26">[R. iii, 41, 26] ;
to count, tell over, iii, 14853">[MBh. iii, 14853] ;
to throw, [L.] ;
to announce the time (?).
कल्   3.P. (rarely Ā.) कलयति (°ते), to impel, incite, urge on [MBh.] ; [BhP.] &c.;
to bear, carry, [Gīt.] ; [Śāntiś.] &c.;
to betake one's self to, ii, 104">---10--- ;
to do, make, accomplish, iii, 20">[Bhartṛ. iii, 20] ; ---12--- ;
to utter a sound, murmur, [Naiṣ.] ; [Śiś.] &c.;
(sometimes in connection with nouns merely expressing the verbal conception e.g.मूर्छां √ , to swoon, [Bālar.] ; चुलुकं जलस्य √ , to take a draught of water, ib.);
to tie on, attach, affix, [Gīt.] ;
to furnish with;

कल्

The Practical Sanskrit-English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
कल् [kal]   I. 1 Ā. (कलते, कलित)
   To count.
   To sound. -ii. 1 U. (कलयति-ते, कलित)
   To hold, bear, carry, wield, have, put on; करालकरकन्दलीकलितशस्त्रजालैर्बलैः [U.5.5;] म्लेच्छनिवहनिधने कलयसि करवालम् [Gīt.1;] कलित- ललितवनमालः; हलं कलयते ibid.; कलय वलयश्रेणीं पाणौ पदे कुरु नूपुरौ 12; [Mb.12.4.18.]
   (a) To count, reckon; कालः कलयतामहम् [Bg.1.3.] (b) To measure; सदा पान्थः पूषा गगनपरिमाणं कलयति [Bh.2.114.]
   To assume, take, have, possess; कलयति हि हिमांशोर्निष्कलङ्कस्य लक्ष्मीम् [Māl.1.22.] [Śi.4.36,9.59.]
   To know, understand, observe, take notice of, think of; कलयन्नपि सव्यथोवतस्थे [Śi.9.83;] कोपितं विरहखेदितचित्ता कान्तमेव कलयन्त्यनुनिन्ये 1.29; [N.2.65,] 3.12, [Māl.2.9.]
   To think, regard, consider; कलये- दमानमनसं सखि माम् ---10--- [Mb.12.4.15;] व्यालनिलयमिलनेन गरलमिव कलयति मलयसमीरम् ---12--- cf. कलयति स कथं ते पाशमुद्बन्धनाय [Nag.2.11.]
   To undergo, be influenced by; मदलीलाकलितकामपाल [Māl.8;] धन्यः कोऽपि न विक्रियां कलयति प्राप्ते नवे यौवने [Bh.1.72.]
   To do, perform.
   To go.
   To attach to, tie on; furnish with.
   To urge on, impel, incite; कलय शिखिनः केकोत्कण्ठान् [Māl.9.42.]
   To utter a sound, murmur.
   To take hold of the die called kali. -iii. 1 P. (कालयति, कालित)
   To push on, urge, drive forward; गावो न काल्यन्त इदं कुतो रजो [Bhāg. 4.5.8.]
   To carry off.
   To collect.
   To throw, cast.
   To proclaim the time.

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP