कल्माष

{ kalmāṣa }

प्राचीन चरित्रकोश

कल्माष n.  कश्यप तथा कद्रू का पुत्र ।
कल्माष II. n.  सूर्य के द्वारपालों में से एक [भवि. ब्राह्म. ७६] ।

A Sanskrit English Dictionary

कल्माष  mfn.  mf( ई)n. ( [Pāṇ. 4-1, 40] g. गौरा-दि, [Pāṇ. 4-1, 41]) variegated, spotted, speckled with black, [VS.]; [TS.]; [ŚBr.]; [ĀśvGṛ.]; [MBh.]
black, [L.]
कल्माष  m.  m. a variegated colour (partly black, partly white), [L.]
a रक्षस्, [L.]
a species of fragrant rice, [L.]
N. of a नाग, [MBh.]
a form of अग्नि, [Hariv.]
N. of an attendant on the Sun (identified with यम), [L.]
a kind of deer, [T.]
N. of शाक्य-मुनि in a former birth
कल्माष  n.  n. a stain, [ŚBr. vi, 3, 1, 31]
N. of a सामन्.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

कल्माष [kalmāṣa] a.  a. (-षी f.)
Variegated, spotted; आजुहाव ततः प्रीतः कल्माषीं धूतकल्मषाम् [Rām.1.52.2.]
Black and white; अश्वांस्तित्तिरकल्माषान् [Mb.12.124.12.]
षः The variegated colour.
A mixture of black and white. शुक्लगुणः शुक्लः । कृष्णगुणः कृष्णः । य इदानीमुभयगुणः स तृतीयामाख्यां लभते कल्माष इति वा सारङ्ग इति वा Mbh. on [P.I.2.31.]
A demon, goblin.
The black colour.
A form of Agni.
A kind of fragrant rice.
-षी  N. N. of the river Yamunā; अभितः सोऽथ कल्माषीं गङ्गाकूले परिभ्रमन् [Mb.1.167.5.]
The spotted cow of Jamadagni.-षम् Stain. -Comp.
-कण्ठः   an epithet of Śiva.
-पादः  N. N. of a king (सौदास), belonging to the solar dynasty.

Shabda-Sagara

कल्माष  mfn.  ( -षः-षा or -षी-षं) Of a mixed or variegated colour.
 m.  ( -षः) 1. A variegated colour.
2. A mixture of black and white.
3. Black. 4. A demon or goblin.
 f.  ( -षी) The spotted cow of Jamadagni, the giver of all desires.
E. कल् to go, &c. क्विप् affix, कल्, मष् to injure, अण् affix माष; what injures or triumphs over other colours.

ROOTS:

कल् क्विप् कल् मष् अण् माष;