पत्रम्

{ patram }

The Practical Sanskrit-English Dictionary

पत्रम् [patram]   [पत्-ष्ट्रन्]
   A leaf (of a tree); पत्रं पुष्पं फलं तोयं यो मे भक्त्या प्रयच्छति [Bg.9.26;] धत्ते भरं कुसुमपत्रफलावलीनाम् [Bv.1.] 94.
   The leaf of a flower, lotus &c.; नीलोत्पलपत्रधारया [Ś.1.18.]
   A leaf for writing upon, a paper, a leaf written upon; सुरवरतरुशाखा लेखनी पत्रमुर्वी [Mahimna 32.] पत्रमारोप्य दीयताम् [Ś.6.] 'commit to writing', [V.2.14.]
   A letter, document; विवादेऽन्विष्यते पत्रं पत्राभावे तु साक्षिणः [Pt.1.43.]
   A challenge; आत्मनः पूजाख्यात्यर्थं गुणोत्कर्ष- प्रतिपादको लेखो यद्विपक्षोपरि दीयते तत्पत्रम् [N.7.93;] विद्याधर com.
    any thin leaf or plate of metal, a goldleaf.
   The wing of a bird, a pinion, feather of an arrow; यावद्वा मक्षिकायाः पत्रम् [Bṛi. Up.3.3.2;] [R.2.31;] सद्यः प्रवालोद्गमचारुपत्रे नीते समाप्तिं नवचूतबाणे [Ku.3.27.]
   A vehicle in general ( car, horse, camel &c.); दिशः पपात पत्रेण वेगनिष्कम्पकेतुना [R.15.84;] [N.3.16;] [Mb.12.] 67.25; [Śi.12.2.]
    painting the person ( particularly the face) with musk, sandal- juice or other fragrant substances; रचय कुचयोः पत्रं चित्रं कुरुष्व कपोलयोः [Gīt.12;] [R.13.55.]
   The blade of a sword, knife &c.
   A knife, dagger.
   Comp. अङ्गम् the Bhūrja tree.
    red sanders.
-अङ्गुलिः    drawing lines of painting with the finger on the person ( throat, forehead &c.) with coloured sandal, saffron, or any other fragrant substance.
    अञ्जनम् ink.
    blacking.
-आढ्यम्   the root of long pepper.
-आलम्बनम्   a challenge; cf. पत्रा- लम्बनं करोति 'to challenge to a controversy'.
-आरूढ a.  a. written down.
-आवलिः  f. f.
    red chalk.
   a row of leaves.
   the lines of painting drawn on the body with cosmetics as a decoration.
    आवली a row of leaves.
   = ˚आवलि (3).
    mixture of young Aśvattha leaves with barley and honey.
-आहारः    feeding on leaves.
-ऊर्णम्    wove- silk, a sik- garment; स्नानीयवस्त्र- क्रियया पत्रोर्णं वोपयुज्यते [M.5.12.]
-उल्लासः   the bud or eye of a plant.
-काहला   the noise or sound made by the flapping of wings or rustling of leaves.
-कृच्छ्रम्   a sort of penance, drinking the infusion of leaves of various plants.
-गर्भा   a small cake with very thin layers inside ( mar. चिरोटा).
-घना   a plant with full leaves ( सातल).- झङ्कारः the current of a river.
-तण्डुला   a woman.- दारकः a saw.
-नाडिका   the fibre of a leaf.
-न्यासः   inserting feathers (into an arrow).
-परशुः   a file.
-पालः   a long dagger, large knife.
   ( ली) the feathered part of an arrow.
   a pair or scissors.
-पाश्या   an ornament (a gold- leaf) on the forehead.
-पिशाचिका   An umbrella or a kind of cap made of leaves.
-पुटम्   a vessel of leaves; दुग्ध्वा पयः पत्रपुटे मदीयं पुत्रोपभुङ्क्ष्वेति तमादिदेश [R.2.65.] - पुष्पा the holy basil.
-बन्धः    adorning with flowers.-बा( वा)लः an oar.
-भङ्गः, -भङ्गिः, -ङ्गी  f. f.
    drawing lines or figures of painting on the face and person with fragrant and coloured substances, such as musk, saffron, sandal- juice, yellow pigment &c., as a mark of decoration; कस्तूरीवरपत्रभङ्गनिकरो मृष्टो न गण्डस्थले [Ś. Til.7.] ( used frequently in K.).
   leaves or leafy branches fed to elephants; [Mātaṅga L.9.1.]
-मालः    calamus Rotung ( mar. वेत).
-यौवनम्   a young leaf or sprout.- रञ्जनम् embellishing a page.
-रथः   a bird; [Rām.3.19.] 1; ज्वलन्तमग्निं तममित्रतापनः समास्तरत्पत्ररथो नदीभिः [Mb.1.] 32.25; व्यर्थीकृतं पत्ररथेन तेन [N.3.6.] ˚इन्द्रः N. of Garuḍa. ˚इन्द्रकेतुः N. of Viṣṇu; [R.18.13.]
-लता   a long knife or poniard.
-रे (ले) -खा, -वल्लरी, -वल्लि:, -वल्ली  f. f. see पत्रभङ्ग above; [R.6.72;16.67;] [Ṛs.6.7;] [Śi.8.56,59;] विपत्रलेखा निरलक्तकाधरा निरञ्जनाक्षीरपि विभ्रतीः श्रियम् [Ki.8.4.] - वाज a. furnished with feathers (as an arrow).
    वाहः a bird; अध्याकाशं बभ्रमुः पत्रवाहाः [Śi.18.73.]
   an arrow; प्रमुखेऽभिहताश्च पत्रवाहाः प्रसन्नं माधवमुक्तवत्सदन्तैः [Śi.2.25.]
   a letter- carrier.
-विशेषकः   lines of painting &c.; see पत्रभङ्ग; स्वेदोद्गमः किंपुरुषाङ्गनानां चक्रे पदं पत्रविशेषकेषु [Ku.3.33;] --- 32---
-वेष्टः   a kind of ear- ring; विश्लेषिमुक्ताकल- पत्रवेष्टः [R.16.67.]
-शाकः   a vegetable consisting chiefly of leaves; पत्रशाकं तु बर्हिणः [Ms.12.65;] [Y.3.213.]
-शिरा   the vein or fibre of a leaf.
-श्रेष्ठः   the Bilva tree. -सूचिःf. a thorn.
-हिमम्    wintry or snowy weather.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  दीर्घं पर्णम्।   Ex. पलाण्डोः तृणादीनाञ्च पर्णानां पत्रम् इति आख्या।

ONTOLOGY:

भाग ( part of) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kas پات , ؤتھٕر

mal ഇലക്കൂട്ടം

 noun  वेष्टनविरहितं तत् लेखपत्रं यद् पत्रगृहद्वारा विना अतिरिक्तपत्रमुद्रया प्रेषितुं शक्यते।   Ex. अधुना पत्रस्य मूल्यम् एकं रुप्यकम् अस्ति।

MERO STUFF OBJECT:

पत्रम्

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm পোষ্টকার্ড

bd पस्ट कार्द

ben পোস্টকার্ড

guj પોસ્ટકાર્ડ

hin पोस्टकार्ड

kan ಪೋಸ್ಟ್ ಕಾರ್ಡ್

kas پوسٹہٕ کاڑ

kok पोस्टकार्ड

mal പോസ്റ്റ് കാഡ്

mar पोस्टकार्ड

mni ꯄꯣꯁꯇ꯭꯭ꯀꯥꯔꯗ

nep पोस्टकार्ड

ori ପୋଷ୍ଟ କାର୍ଡ଼

pan ਪੋਸਟਕਾਰਡ

tam தபால்அட்டை

tel పోస్ట్‍కార్డ్

urd پوسٹ کارڈ

 noun  कर्गजस्य स्थूलः भागः यः क्स्यापि विशेषस्य कार्यस्य कृते उपयुज्यते।   Ex. पत्रस्य नैकाः प्रकाराः सन्ति।

HYPONYMY:

अभिनन्दनपत्रम्

MERO STUFF OBJECT:

पत्रम्

ONTOLOGY:

भाग ( part of) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm কার্ড

bd कार्ड

guj કાર્ડ

kan ಕಾರ್ಡು

kas گَتہٕ

kok कार्ड

mal കാര്ഡ്

mni ꯀꯥꯔꯗ꯭

nep कार्ड

tel కార్డులు

urd کارڈ

 noun  धातोः सः प्रकारः यः कर्गजम् इव सुपेशः भवति।   Ex. सः ताम्रस्य पत्रे लक्ष्मीयन्त्रम् निरमात्।

MERO STUFF OBJECT:

धातुः

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd धातु बिलाइ. धातु बिलाय

guj પત્ર

hin पत्र

kan ಪತ್ರ

kas پٔتٕر

kok पत्रो

ori ପତ୍ର

tam தகடு

urd چادر , ورق , پارچہ

 noun  ग्रन्थस्य पत्रम्।   Ex. अस्मिन् ग्रन्थे शताधिकानि पत्राणि सन्ति।

HOLO COMPONENT OBJECT:

पत्रम्

HOLO MEMBER COLLECTION:

पुस्तकम्

HYPONYMY:

आवरणपृष्ठम्

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पृष्ठम्

Wordnet:

asm পৃষ্ঠা

ben পৃষ্ঠা

guj પેજ

hin पृष्ठ

kan ಪುಟ

kas وَرُق

kok मुखपृश्ठ

mal താള്‍

mar पृष्ठ

nep पृष्ठ

ori ପୃଷ୍ଠା

pan ਪੰਨਾ

tel పేజి

urd صفحہ , ورق , پیج

 noun  कस्यापि ग्रन्थस्य पुस्तिकायाः वा कर्गजः।   Ex. बालकेन अस्य पुस्तकस्य पत्रं छिन्नम्।

HOLO COMPONENT OBJECT:

लेखनपुस्तिका

MERO COMPONENT OBJECT:

पत्रम्

ONTOLOGY:

भाग ( part of) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm পাত

bd बिलाइ

guj પાનું

hin पन्ना

mal താള്

mni ꯂꯥꯃꯥꯏ

nep पन्ना

ori ପୃଷ୍ଠା

tam பக்கம்

tel పుట

urd ورق

 noun  कर्गजपत्रे लिखितः वृत्तान्तः।   Ex. वन्दना विदेशस्थं भ्रातरं नियमेन पत्रं लिखति।

HYPONYMY:

अनुरोधपत्रम् संलग्नपत्रम् अन्तर्राष्ट्रिय पत्रम् आदेशिका परिपत्रम् आज्ञापत्रम् निमन्त्रणपत्रम् अश्लीलपत्रम् याचना पत्रम् त्वरित पत्रम्

ONTOLOGY:

व्यक्ति ( person) ➜ स्तनपायी (Mammal) ➜ जन्तु (Fauna) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm চিঠি

bd लाइजाम

ben চিঠি

guj પત્ર

hin पत्र

kan ಪತ್ರ

kas چِٹھۍ

kok चीट

mal എഴുത്ത്‌

mar पत्र

mni ꯆꯤꯊꯤ

nep पत्र

ori ଚିଠି

pan ਚਿੱਠੀ

tam கடிதம்

tel ఉత్తరం

urd خط , مکتوب , رسالہ , چٹھی , مراسلہ , رقعہ

 noun  लेखनार्थे चित्रणार्थे वा उपयुज्यमानं तृणलगुडादिविनिर्मितमज्जायाः पटसदृशम् अधिकरणम्।   Ex. तेन पत्रे मम हस्ताक्षरं कारितम्।

HOLO COMPONENT OBJECT:

सङ्कलितचित्राकृतिः

HOLO STUFF OBJECT:

पत्रम् कर्गजमुद्रा आवेष्टनम् क्रीडापत्रम् धनपत्रम्

HYPONYMY:

मसीशोषफलम् लेखनसामग्री पत्रम् शेवल पत्रम्

MERO COMPONENT OBJECT:

चिटिका

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

कर्गजम्

Wordnet:

asm কাগজ

bd लेखा बिलाय

ben কাগজ

guj કાગળ

hin कागज

kan ಕಾಗದ

kas کاغز

kok कागद

mal കടലാസ്സു്

mar कागद

mni ꯆꯦ

nep कागज

ori କାଗଜ

pan ਕਾਗਜ

tam காகிதம்

tel పేపరు

urd کاغذ , قرطاس , پیپر

 noun  सङ्गणकशास्त्रानुसारेण अनियताभिगस्मृतेः विद्यमानः निश्चितपरिमाणयुक्तः खण्डः ।   Ex. पत्रस्य परिवर्तनेन अभिस्मृतेः अपेक्षया व्यपदिष्टस्मृतिः अधिका वर्धते ।

ONTOLOGY:

अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पृष्ठः

 noun  क्रीडापत्रस्य स्थूलकर्गजस्य प्रत्येकं भागः ।   Ex. क्रीडापत्रस्य पत्रं कलात्मकं तथा च वर्तुलाकारम् अस्ति ।

ATTRIBUTES:

कलात्मक

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

guj પત્તાં

urd پتّہ

 noun  कृतककर्गजादिभिः विनिर्मितं चतुष्कोणं किञ्चित् स्थूलं वस्तु यस्योपरि किञ्चित् महत्त्वपूर्णं लेखितं वर्तते ।   Ex. तस्य पत्रं नष्टम् ।

HYPONYMY:

सिमकार्डम् प्रगतिपत्रम् कृत्रिमधनम् विकलनपत्रम् ऋणदेयकपत्रम् स्थायीलेखाक्रमाङ्कपत्रम्

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kas کاڑ

kok ( व्यक्तीगत) कार्ड

ori କାର୍ଡ୍

    see : पक्षः, लेपपत्रम्, तेजःपत्त्रम्, फलम्, लेख्यपत्रम्, पर्णम्, अङ्कितः, पक्षः