तुला

{ tulā }

हिन्दी (hindi) WN

 adjective   तौला हुआ   Ex. इन बोरियों में तुला धान रखा हुआ है ।

MODIFIES NOUN:

वस्तु

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

तौला तोला जोखा

Wordnet:

ben বাছাই

guj જોખેલું

kan ತೂಕಮಾಡಿದ

kas توٗلِتھ

mal തൂക്കിയ

mar तोलीव

mni ꯑꯣꯟꯂꯕ

nep तौलिएको

ori ମପା

pan ਤੋਲਿਆ

san तुल्य

tam எடைபோடப்பட்ட

tel చూచిన

urd وزن شدہ , چوکھا , تولا

    see : तुला राशि, तराजू

A dictionary, Marathi and English

   so ascertained. v कर, दे. Pr. गाजरांची तुला आणि विमानाची वाट said of an expectation of a high recompense for a trifling service, or of a mighty effect from a feeble effort.

Aryabhushan School Dictionary

  f  A balance. weight. libra. equality.

मराठी (Marathi) WN

    see : तराजू

महाराष्ट्र शब्दकोश

  स्त्री. लगामाचा एक प्रकार . - अश्वप १ . १८५ .
  स्त्री. १ तराजू ; तागडी . तेव्हा आणवि तो तुला त्रिभुवनी जीला नसे हो तुला . - आशिबि २९ . २ मेषादि बारा राशींपैकी सातवी राशि . ३ वजन करणे अथवा वजन करुन किती हे ठरविणे अथव अमुक एक आहे हे वजन करुन ठरविलेले परिमाण . ४ बरोबरी ; साम्य ; समता ; सारखेपणा ; तुलना . भगवान धर्मासि म्हणे , नाहींच तुला तव प्रतापा या । - मोभीष्म ११ . १५२ . ५ धार्मिकविधिपूर्वक आपल्या शरीराच्या भारंभार सोने , रुपे , साखर इ० ब्राह्मणास देण्याचे कार्य ; अशा रीतीने ठरविलेले भारंभार सुवर्ण वगैरे . ( क्रि० करणे ; देणे ). [ सं . ] म्ह ० गाजराची तुला आणि विमानाची वाट = क्षुल्लक गोष्टीबद्दल किंवा थोड्या यत्नाबद्दल मोठे बक्षीस अथवा फळाची अपेक्षा करणे . सामाशब्द -
०कोश    परीक्षा पुस्त्री . तुला करण्याचे दिव्य .
०दान  न. आपल्या भारंभार सोने , रुपे वगैरे ब्राह्मणास देणे . तुला अर्थ ५ पहा .
०धार  पु. तराजूची दांडी ; कांटा .
०पुरुष  पु. १ माणसाच्या भारंभार सोने इ० ची केलेली प्रतिमा . २ त्याच्या भारंभार सोने इ० .
०मान  न.  वजन करुन काढलेले प्रमाण .
०संपात  पु. सूर्याचे तूल राशीमध्ये जाणे ( २२ सप्टेंबर या दिवशी सूर्य विषुवतृत्तावर येऊन दिवस व रात्र यांचे मान सारखे होतो तो काळ ).

नेपाली (Nepali) WN

    see : तुला राशि, तराजु

A Sanskrit English Dictionary

तुला  f.  f. a balance, weight, [VS. xxx]; [ŚBr. xi]; [Mn.] &c. ( °लया धृ or °लां with Caus. of अधिरुह्, ‘to hold in or put on a balance, weigh, compare’; °लां with Caus. of अधि- रुह्, ‘to risk’ 16, 9"> [Pañcat. i, 16, 9]; °लाम् अधि- or आ- or सम्-आ- रुह्, ‘to be in a balance’, be equal with [instr.]; the balance as an ordeal, [Yājñ. ii]; ix, 43"> [Mṛcch. ix, 43])
°लाम् इ    equal measure, equality, resemblance, [Ragh.] &c. ( or गम् or आ- या or आ- लम्ब् or धा, ‘to resemble any one or anything’ [instr. or in comp.]; °लां न भृ, ‘to have no equal’ [Prasannar. i, 37]; °लां with pass. of नी, ‘to become equal to’ [gen.])
°ल   = , 14, 14"> [Pañcat. i, 14, 14]; [VarBṛ.] &c.
    N. of a measure (= 100 पलs), iii, xiv"> [MBh. iii, xiv]; [VarBṛS.]; [Suśr.]; [Aṣṭâṅg.]; --- 14---
   a kind of beam in the roof of a house, liii, 30."> [VarBṛS. liii, 30.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

तुला [tulā]   [तुल्-भिदा˚ अङ्]
   A balance; तस्मात्तेऽद्य प्रदास्यामि स्वमांसं तुलया धृतम् [Mb.3.131.25;] the beam of a balance; तुलया धृ to hold in a balance, to weigh, consider equal; अश्वमेधसहस्राणि सत्यं च तुलया धृतम् [H.4.131.] v. l.
   A measure, weight.
    weighing.
    resemblance, likeness, equality, similarity (with gen., instr. or in comp.); किं धूर्जटेरिव तुलामुपयाति संख्ये [Ve.3.8;] तुलां यदारोहति दन्तवाससा [Ku.5.34;] [R.8.15;] सद्यः परस्परतुलामधिरोहतां द्वे [R.5.68;] 19.8,5.
    libra, the seventh sign of the zodiac; जयति तुलामधिरूढो भास्वानपि जलदपटलानि [Pt.1.33.]
   A sloping beam or timber in the roof of a house.
   A measure of gold or silver equal to 1 palas.
   A kind of beam in the roof of a house ( mar. तुळई); [Bṛi. S.53.3.] -Comp.
-अधिरोहणम्    resembling; नवदिवाकरातपस्पृष्टपङ्कजतुलाधि- रोहणम् [R.19.8.]
-अनुमानम्    like inference, analogy.- कूटः a false weight.
-कोटिः, -टीः  f. f.
   an ornament (an anklet or नूपुर) worn on the feet by women; cf. तुलाकोटिस्तु मञ्जीरे nm.; लीलाचलत्स्त्रीचरणारुणोत्पलस्खलत्तुलाकोटि- निनादकोमलः [Śi.12.44.]
   a hundred millions ( अर्बुद).
   the end of the beam.
    कोशः, कोषः ordeal by weighing, weighing on a balance; हीनस्य नाशोऽभ्यधिकस्य वृद्धिस्तुल्येन तुल्यं तुलितं तुलायाम् । एतत्तुलाकोशरहस्यमुक्तम्... [Bṛi. S.26.1.]
   a place where a balance is kept.
-गुडः   a kind of ball ( used as missile); [Mb.3.]
-दानम्   the gift to a Brāhmaṇa. of as much gold or silver as equals the weight of one's body.
    घटः the scale of a balance.
   an oar.
    धरः a trader, merchant.
   the sign libra of the zodiac.
   The sun; तुला- धरस्तु वणिजि श्लक्ष्णराशौ दिवाकरे [Nm.]
-धारः   a dealer, trader, or merchant.
   the string of a balance.
   the beam.
-धारणम्    weighing; तुलाधारणविद्वद्भिरभियुक्तस्तुलाश्रितः [Y.2.1.] - परीक्षा ordeal by the balance.
-पुरुषः, भारः    gold, jewels or other valuable things equal to a man's weight ( given to a Brāhmaṇa as a gift); cf. तुलादान.- प्रग्रहः,
-प्रग्राहः   the string or beam of a balance.- मानम्,
   the beam of a balance; स्तोकेनोन्नति- मायाति स्तोकेनायात्यधोगतिम् । अहो सुसदृशी चेष्टा तुलायष्टेः खलस्य च ॥ --- 14---
   ( मानम्) weights and measures; [Kau.A.2.]
-बीजम्   the berry of the Guñjā plant ( used as a weight).

Shabda-Sagara

तुला  f.  ( - ला)
   1. measure by weight.
   2. A measure or weight of gold and silver, 100 palas, or about 145 ounces troy.
   3. any balance, es- pecially a fine balance, goldsmith's or assay scales.
   4. The sign of the zodiac, libra.
   5. resemblance, likeness, equality, similarity. 6. A vessel.
   7. sloping beams or timbers in the roof of a house.
    E. तुल् to weigh or to resemble, affix अङ्.

ROOTS:

तुल् अङ्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  गुणादीनाम् उनाधिक्यस्य विचारः।   Ex. रामस्य तुलायां श्यामः अधिकः चतुरः अस्ति।

HYPONYMY:

बलाबलम्

ONTOLOGY:

ज्ञान (Cognition) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

तुलना उपमा तोलनम् सादृश्यम् औपम्यम्

Wordnet:

asm তুলনা

ben তুলনা

guj તુલના

hin तुलना

kan ಹೋಲಿಕೆ

kas نٮ۪سبت , مُقابلہٕ

kok तुळा

mal താരതമ്യം

mar तुलना

mni ꯂꯝꯕꯥ

nep तुलना

ori ତୁଳନା

pan ਤੁਲਨਾ

tam ஒப்பீடு

tel పోలిస్తే

urd مقابلہ , بہ نسبت ,

 noun  मेषादिद्वादशराश्यान्तर्गतः सप्तमः राशिः स च चित्रीशेषपादद्वयस्वातीसमुदाययुक्तविशाखाप्रथमपादत्रयेण भवति।   Ex. तुलायाः चिह्नं तुला एव अस्ति।

HOLO MEMBER COLLECTION:

राशिचक्रम्

ONTOLOGY:

समूह (Group) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

तुलाराशिः यूकः युक् धटः तौली तुलाभृत्।

Wordnet:

asm তুলাৰাশি

bd थुला रासि

ben তুলা রাশি

guj તુલા

hin तुला राशि

kan ತುಲಾ

kas میزان , تَرٛکٕر

kok तूळ

mal തുലാരാശി

mar तूळ रास

mni ꯇꯨꯂꯥ꯭ꯔꯥꯁꯤ

nep तुला राशि

ori ତୁଳାରାଶି

pan ਤੁਲਾ ਰਾਸ਼ੀ

tam துலாம்ராசி

tel తులారాశి

urd میزان راس , تلا , ترازو

    see : तुलिका, भारः, तुलायन्त्रम्