|
LIKE , a.
(Resembling) सदृशः -शी -शं, सदृक्षः -क्षा -क्षं, सदृक्m. n.(श्), तुल्यः -ल्या -ल्यं, समः -मा -मं, समीयः -या -यं, समानः -ना -नं,सन्निभः -भा -भं, अनुकारी -रिणी -रि (न्), निर्विशेषः -षा -षं, प्राति-भासिकः -की -कं. The following can only be used in comp. at the end of a word उपमः -मा -मं, निभः -भा -भं, प्रतिमः -मा-मं, उपमितः -ता -तं, प्रख्यः -ख्या -ख्यं, सङ्काशः -शा -शं, रूपः -पा -पं,विधः -धा -धं, नीकाशः -शा -शं, निकासः -सा -सं, प्रतीकाशः &c., प्रतिकाशः &c., प्रतिकासः &c., प्रतीकासः &c., भूतः -ता -तं; ‘like the moon,’ चन्द्रनिभः -भा -भं, चन्द्रोपमः -मा -मं; ‘like, but with a degree of inferiority,’ कल्पः -ल्पा -ल्पं. The propositions स and अनु are often used indifferently with सम, समान, and तुल्य to express ‘like’; as, ‘of like form,’ सरूपः -पा -पी -पं,अनुरूपः -पा -पं, समरूपः -पा -पं, तुल्यरूपः &c., तुल्याकृतिः -तिः -ति,तुल्याकारः -रा -रं; ‘of like properties or qualities,’ सगुणः -णा-णं, अनुगुणः -णा -णं, समगुणः -णा -णं, तुल्यगुणः &c., समानगुणः &c., सधर्म्मा -र्म्मा -र्म्म (न्), अनुधर्म्मा &c., समानधर्म्मा &c., समभावः -वी-वं; ‘of like tribe, class, or kind,’ सजातिः -तिः -ति, सजातीयः-या -यं, समानजातिः &c., समानजातीयः &c., सवर्णः -र्णा -र्णं, तुल्यवर्णः&c., सविधः -धा -धं, सवर्गः -र्गा -र्गं, सवर्गीणः -णा -णं, सवर्गीयः -या-यं; ‘like this or that,’ ईदृशः -शी -शं, ईदृक्m. n.(श्), ईदृक्षः-क्षा -क्षं, एतादृशः &c., एतादृक् &c., एतादृक्षः &c., तादृशः &c., तादृक् &c., तादृक्षः &c.; ‘like what?’ कीदृशः &c., कीदृक् &c., कीदृक्षः &c.; ‘like which,’ यादृशः &c., यादृक् &c., यादृक्षः &c.; ‘like me,’ मादृशः &c., मादृक् &c., मादृक्षः &c.; ‘like thee,’ त्वादृशः &c., त्वादृक् &c., त्वादृक्षः &c.; ‘like your honor,’ भवादृशः &c., भवादृक् &c., भवादृक्षः &c. ‘To be like,’ अनुकृ,सदृशः -शी -शं भू, तुल्यः -ल्या -ल्यं भू, सदृशीभू, तुल्यीभू. The following examples illustrate the use and construction of some of the above words. ‘The son is very like the father,’ पुत्रो बहुधा पितुर् अनुकरोति or पुत्रः पितृरूपो भवति;‘like another son,’ पुत्रनिर्विशेषः -षा -षं ‘there never has been, nor ever will be, any one like him,’ अनेन सदृशो नभूतो न भविष्यति; ‘there is nobody like him,’ तेन सदृशः कश्चि-दपि नास्ति or न तस्य तुल्यः कश्चन or न कोपि तस्य समः; ‘like the sun,’ आदित्यसदृशः -शी -शं, आदित्येन तुल्यः &c.; ‘a crime like that of Brahmanicide,’ ब्रह्महत्यासमं पापं; ‘like me,’ ममसमः or मम तुल्यः or मम अनुरूपः or मद्रूपः &c. or मद्विधः -धा -धं. —
(Probable) सत्यसङ्काशः -शा -शं, सम्भाव्यः -व्या -व्यं. ROOTS: सदृशशीशंसदृक्षक्षाक्षंसदृक्(श्)तुल्यल्याल्यंसममामंसमीययायंसमाननानंसन्निभभाभंअनुकारीरिणीरि(न्)निर्विशेषषाषंप्रातिभासिककीकंउपमनिभप्रतिमउपमिततातंप्रख्यख्याख्यंसङ्काशशारूपपापंविधधाधंनीकाशनिकाससासंप्रतीकाशप्रतिकाशप्रतिकासप्रतीकासभूततंचन्द्रनिभचन्द्रोपममंकल्पल्पाल्पंसअनुसमसमानतुल्यसरूपपीअनुरूपसमरूपतुल्यरूपतुल्याकृतितितितुल्याकाररारंसगुणणाणंअनुगुणसमगुणतुल्यगुणसमानगुणसधर्म्मार्म्मार्म्मअनुधर्म्मासमानधर्म्मासमभाववीवंसजातिसजातीयसमानजातिसमानजातीयसवर्णर्णार्णंतुल्यवर्णसविधसवर्गर्गार्गंसवर्गीणसवर्गीययंईदृशईदृक्ईदृक्षएतादृशएतादृक्एतादृक्षतादृशतादृक्तादृक्षकीदृशकीदृक्कीदृक्षयादृशयादृक्यादृक्षमादृशमादृक्मादृक्षत्वादृशत्वादृक्त्वादृक्षभवादृशभवादृक्भवादृक्षअनुकृभूसदृशीभूतुल्यीभूपुत्रोबहुधापितुर्अनुकरोतिपुत्रपितृरूपोभवतिपुत्रनिर्विशेषअनेनसदृशोनभूतोभविष्यतितेनकश्चिदपिनास्तितस्यकश्चनकोपिसमआदित्यसदृशआदित्येनब्रह्महत्यासमंपापंमममद्रूपमद्विधसत्यसङ्काशसम्भाव्यव्याव्यं LIKE , s.
(Match, equal) तुल्यः -ल्या, तुल्यगुणः -णा, सदृशः -शी,तुल्यरूपः -पी, समानगुणः -णा, यमकः -का, युग्मकः -का; ‘his like will never be again,’ अनेन सदृशो न कदाचिद् भविष्यति. —
(Likes and dislikes) प्रियाप्रियाणिn.pl., प्रियाप्रियं. ROOTS: तुल्यल्यातुल्यगुणणासदृशशीतुल्यरूपपीसमानगुणयमककायुग्मककाअनेनसदृशोनकदाचिद्भविष्यतिप्रियाप्रियाणिप्रियाप्रियं LIKE , adv.
(In the same manner) वत् affixed, इव, यथा, तथा,निर्विशेषं -षेण; ‘like a dream,’ स्वप्नवत्; ‘like the moon,’ चन्द्रवत्, चन्द्र इव, चन्द्रो यथा; ‘cherished like another son,’ पुत्रनिर्विशेषं पालितः; ‘like king, like people,’ यथा राजा तथाप्रजा; ‘in like manner,’ तथैव, तद्वत्, तथा, एवं, एवम्प्रकारेण,तथाविधेन, एवंविधेन, एवमेव; ‘to act like,’ अनुकृ. ROOTS: वत्इवयथातथानिर्विशेषंषेणस्वप्नवत्चन्द्रवत्चन्द्रचन्द्रोयथापुत्रनिर्विशेषंपालितराजाप्रजातथैवतद्वत्एवंएवम्प्रकारेणतथाविधेनएवंविधेनएवमेवअनुकृ
To LIKE , v. a.
(Approve of, be pleased with) रुच् (c. 1. रोचते-चितुं) used impersonally, रुच् (c. 10. रोचयति -यितुं), अनुरुच्,अभिरुच्, अभिमन् (c. 4. -मन्यते -मन्तुं), अनुमन्, सम्मन्, मन्, अभिनन्द्, (c. 1. -नन्दति -ते -न्दितुं), प्रतिनन्द्, नन्द्, अनुमुद् (c. 1. -मोदते -दितुं), अनुरुध् (c. 4. -रुध्यते -ति -रोद्धुं), प्रशंस् (c. 1. शंसति -सितुं), प्री (c. 4. प्रीयते), जुष् (c. 6. जुषते, जोषितुं), तुष् (c. 4. तुष्यति, तोष्टुं), सन्तुष्,परितुष्, दय् (c. 1. दयते -यितुं), अनुरञ्ज् (c. 4. -रज्यते), स्निह् (c. 4. स्निह्यति, स्नेहितुं), प्रियः -या -यं भू or अस्, अभिमतः -ता -तं भू, इष्टः-ष्टा -ष्टं भू, प्रीतः -ता -तं भू, दयितः -ता -तं भू. OBS. Since some of the above verbs have a neuter sense, and some of these again are susceptible of an active sense if used in other forms, the construction of the sentence must vary accordingly; thus, ‘I like that,’ तद् मह्यं or मम रोचते or अहं तद् रोचयामि or तद् मया प्रशस्यते or अहं तद् अनुमन्ये or तद्मया अनुमतं or तद् मम अभिमतं; ‘he does not like the gift,’ दत्तं नाभिनन्दति or दत्तेन न तुष्यति; ‘they like their king,’ स्वराजानम् अनुरुध्यन्ते; ‘he likes his brother's wife,’ भ्रातुर्भार्य्यायाम् अनुरज्यते; ‘women like everybody,’ सर्व्वे स्त्रीणां प्रियाः. ROOTS: रुच्रोचतेचितुंरोचयतियितुंअनुरुच्अभिरुच्अभिमन्मन्यतेमन्तुंअनुमन्सम्मन्मन्अभिनन्द्नन्दतितेन्दितुंप्रतिनन्द्नन्द्अनुमुद्मोदतेदितुंअनुरुध्रुध्यतेतिरोद्धुंप्रशंस्शंसतिसितुंप्रीप्रीयतेजुष्जुषतेजोषितुंतुष्तुष्यतितोष्टुंसन्तुष्परितुष्दय्दयतेअनुरञ्ज्रज्यतेस्निह्स्निह्यतिस्नेहितुंप्रिययायंभूअस्अभिमततातंइष्टष्टाष्टंप्रीतदयिततद्मह्यंममअहंरोचयामिमयाप्रशस्यतेअनुमन्येअनुमतंअभिमतंदत्तंनाभिनन्दतिदत्तेननतुष्यतिस्वराजानम्अनुरुध्यन्तेभ्रातुर्भार्य्यायाम्अनुरज्यतेसर्व्वेस्त्रीणांप्रिया
To LIKE , v. n.रुच् (c. 1. रोचते -चितुं), इष् (c. 6. इच्छति, एषितुं), अभिलष् (c. 1. -लषति, c. 4. -लष्यति -षितुं); ‘as you like,’ यथाभवते रोचते, यथाकामं; ‘doing what one likes,’ कामकारी -रिणी-रि (न्), कामचारः -रा -रं; ‘going where one likes,’ कामगामी-मिनी &c.; ‘eating what one likes,’ कामभक्षः -क्षा -क्षं;‘taking what form one likes,’ कामरूपः -पा -पं. ROOTS: रुच्रोचतेचितुंइष्इच्छतिएषितुंअभिलष्लषतिलष्यतिषितुंयथाभवतेयथाकामंकामकारीरिणीरि(न्)कामचाररारंकामगामीमिनीकामभक्षक्षाक्षंकामरूपपापं
|