अंशः [aṃśḥ] [अंश्-अच्]
A share, part, portion, division; member; सकृदंशो निपतति
[Ms.9.47;] तुर्यांशः a fourth part; षष्ठ˚; ममैवांशो जीवलोके जीवभूतः सनातनः
[Bg.15.7;] भुवमंशाविव धर्मयोर्गतौ
[R.8.16;] अंशेन दर्शितानुकूलता
[K.159] partly.
A share in property, inheritance; स्वतोंऽशतः
[Ms.8.48;] अनंशौ क्लीबपतितौ 9.21; पत्न्यः कार्याः समांशिकाः
[Y.2.115.] the numerator of a fraction; अन्योन्यहाराभिहतौ हरांशौ Līlā.; sometimes used for fraction itself.
A degree of latitude (or longitude); अक्षस्यांशाः समाख्याताः षष्टयुत्तरशतत्रयम्; स च अंशः षष्टिकलात्मकः, कला तु षष्टिविकलात्मिका
The shoulder (more correctly written as अंस, q. v.).
N. N. of one of the Ādityas;
[Mb.1.227.25;] cf. also the beginning of T. Ā. The senses of 'party', 'a share of booty', 'earnest money', which are said to occur in the Veda are traceable to
above.
The vital note in a Rāga. -Comp.
- अंशः [ष. त.] a secondary incarnation; part of a portion.-अंशि adv. share by share.
-अवतारः -तरणम् [ष. त.] descent (on earth) of parts of deities, partial incarnation; ˚तार इव धर्मस्य
[Dk.153;] ˚रमिव कृतान्तस्य
[K.31;] ˚उच्चैःश्रवसः 79; so अंशावतीर्णमिव 18; N. of a sub-parvan covering Adhyāyas 64-67 of Ādiparvan of Mb. Even without the compound अंश means partial incarnation, अंश, आवेश, and अवतार are the three kinds of Lord's manifestations.
-कुण्डली (= नवांशकुण्डली) the horoscope prepared by taking into consideration the nine zodiacal divisions. (1/18th of a राशि = नवांश or नवमांश).
-भाज्, -हर, -हारिन् a. a. [उप. समास] one who takes or has a share, one entitled to a share in the ancestral property, an heir, a co-heir; पिण्डदों?1?1ऽ- शहरश्चैषां पूर्वाभावे परः परः
[Y.2.132;] जातोऽपि दास्यां शूद्रेण कामतोंऽशहरो भवेत् 133.
-विवर्तिन् a. a. [स. त.] slightly turned away, or turned away towards the shoulder; मुखमंशविवर्ति पक्ष्मलाक्ष्याः
[Ś.3.24.] v. l. for अंसविवर्ति.
-सवर्णनम् [ष. त.] reduction of fractions to the same denominator (अतुल्यच्छेदयो राश्योः समच्छेदकरणम्) अन्योन्यहाराभिहतौ हरांशौ राश्योः समच्छेदविधानमेवम्
[Līlā.] -स्वरः the keynote.