निवडक अभंग संग्रह १२

*
आपुलिया हिता जो असे जागता । धन्य माता पिता तयाचिया ॥१॥
कुळीं कन्या पुत्र होती जीं सात्विक । तयाचा हरिख वाटे देवा ॥२॥
गीता भागवत करिती श्रवण । अखंड चिंतन विठोबाचें ॥३॥
तुका म्हणॆ मज घडो त्यांची सेवा । तरी माझ्या दैवा पार नाहीं ॥४॥
*
बोल बोलतां वाटे सोपें । करणी करितां टीर कांपे ॥१॥
नव्हे वैराग्य सोपारें । मज बोलतां न वाटॆं खरें ॥२॥
विष खावें ग्रासोग्रासी । धन्य तोचि एक सोसी ॥३॥
तुका म्हणॆ करुनि दावि । त्याचे पाय माझे जीवीं ॥४॥
*
पवित्र तें कुळ पावन तो देश । जेथें हरीचे दास जन्म घेती ॥१॥
कर्म धर्म त्यांचे झाला नारायण । त्याचेनि पावन तिन्ही लोक ॥२॥
वर्ण अभिमानें कोण झाले पावन । ऎसें द्या सांगुन मजपाशी ॥३॥
अंत्यजादी योनी तरल्या हरिभजनें । तयाची पुराणे भाट झालीं ॥४॥
वैश्य तुळाधार गोरा तो कुंभार । धार हा चांभार रोहिदास ॥५॥
कबीर मोमीन लतिफ़ मुसलमान । सेना न्हावी जाण विष्णुदास ॥६॥
कान्होपात्रा खोदु पिंजारी तो दादु । भजनीं अभेदु हरीचे पायीं ॥७॥
चोखामेळा वंका जातीचे महार । त्यासी सर्वेश्‍वर ऎक्य करी ॥८॥
नामयाची जनी कोण तिचा भाव । जेवी पंढरीराव तिये सवें ॥९॥
मैराळ जनक कोण कुळ त्याचे । महिमान तयाचें काय सांगों ॥१०॥
यातायातीधर्म नाहीं विष्णुदासा । निर्णय हा ऎसा वेदशास्त्रीं ॥११॥
तुका म्हणे तुम्ही विचारावें ग्रंथ । तारिलें पतित नेणो किती ॥१२॥
*
धन्य आजि दिन । झालें संतांचे दर्शन ॥१॥
झाली पापा तापा तुटी । दैन्य गेलें उठाउठी ॥२॥
झालें समाधान । पायीं विसावलें मन ॥३॥
तुका म्हणॆ आले घरां । तोचि दिवाळी दसरा ॥४॥
*
तुमचिये दासीचा दास करुनि ठेवा । आशिर्वाद द्यावा हाचि मज ॥१॥
नवविधा काय बोलिली जे भक्ति । द्यावी माझ्या हातीं संतजनीं ॥२॥
तुका म्हणॆ तुमच्या पायांच्या आधारें । उतरेन खरे भवनदी ॥३॥
*
अमंगळ वाणी । नये आयकों ते कानीं ॥१॥
जो हे दूषी हरीची कथा । त्यासी क्षयरोगव्यथा ॥२॥
याति वर्ण श्रेष्ठ । परि तो चांडाळ पापिष्ठ ॥३॥
तुका म्हणे पाप । माय नावडे ज्या बाप ॥४॥
*
कीर्तन चांग किर्तन चांग । होय अंग हरिरुप ॥१॥
प्रेमें छंदे नाचे डोले । हरपले देहभावे ॥२॥
एकदेशीं जीव कळा । हा सकळा सोयरा ॥३॥
तुका म्हणे उरला देव । गेला भेव त्या काळें ॥४॥
*
जेथें कीर्तन करावें । तेथे अन्न न सेवावें ॥१॥
बुका लावूं नये भाळा । माळ घालुं नये गळां ॥२॥
तट्टावृषभासी दाणा । तृण मागो नये जाणा ॥३॥
तुका म्हणे द्रव्य घेती । देती तेही नरका जाती ॥४॥
*
दीन आणि दुर्बळांसी । सुखरासी हरिकथा ॥१॥
तारुं भवसागरींचें । उंच नीच अधिकार ॥२॥
चरित्र तें उच्चारावें । केलें देवें गोकुळीं ॥३॥
तुका म्हणे आवडी धरी । कृपा करी म्हणवुनी ॥४॥
*
स्वर्गीचें अमर इच्छिताती देवा । मृत्युलोकीं व्हावा जन्म आम्हां ॥१॥
नारायणनामें होऊं जीवन्मुक्त । कीर्तन अनंत गाऊं गीतीं ॥२॥
वैकुंठीचें जन सदा चिंतिताती । कई येथें येती हरीचे दास ॥३॥
यमधर्म वाट पाहे निरंतर । जोडोनियां कर तिष्ठतसे ॥४॥
तुका म्हणॆ पावावया पैल पार । नाम मंत्र सार भाविकासी ॥५॥
*
नाम घेतां उठाउठी । होय संसारासी तुटी ॥१॥
ऎसा लाभ बांधा गाठी । विठ्ठलपायीं पडे मिठी ॥२॥
नामापरतें साधन नाहीं । जें तुं करिसी आणिक कांहीं ॥३॥
हांकारोनी सांगे तुका । नाम घेतां राहो नका ॥४॥