भक्तिपर पदे - भाग १

१३२८
( चाल-कैवारी हनुमान० )
भावबळें तरले, रे मानव ॥ध्रु०॥
सारासारविचार विचारुनि । भव हा निस्तरले रे ॥१॥
रामनाम निरंतर वाचे । निजपदिं स्थिरले रे ॥२॥
दास म्हणे सुखसागर डोहीं । ऐक्यपणें विरले ॥३॥

१३२९
( चाल-झाली संध्या संदेह० )
भक्तिभावें पावन होति लोक रे । भक्तिभावें पाविजे परलोक रे ।
भक्तिभावें सांपडे देव एक रे । भक्तिभाव हा सर्वहि विवेक रे ॥धु०॥
भक्तीविण आधार कोठें नाहीं रे । भक्ति भावें करावी लवलाहीं रे ।
नवविधाभजन बरें पाहीं रे । विभक्त नको भक्त होउनि राहीं रे ॥१॥
अखंड ध्यानें राहावें समाधानें रे । नाहीं तरी श्रवणें मननें रे ।
अर्थांतरें मुळींच्या अनुसंधानें रे । अनन्याभावें त्या आत्मनिवेदनें रे ॥२॥
सांडा सांडा परता देहभेद रे । देहभेदें होतसे नाना खेद रे ।
अंतरंगें सांपडे अभेदें रे । मुळीं नाहीं निश्चळीं भेदाभेद रे ॥३॥
दास म्हणे भजन एका भावें रे । तनमन भक्तिस लावावें रे ।
देवाचेनि सकळ पावावें रे । देवीं भक्तीं निश्चळीं लीन व्हावें रे ॥४॥

१३३०
( चाल-जमका अजब त० )
एक विश्वासें वांचोनी । देव पाविजे कैसेनी ॥ध्रु०॥
सकळ सांडोनी उदासीन हिंडे देशविदेश । गिरिकपाटें तीर्थयात्ना तुटेना भवपाश ॥१॥
वेदशास्त्र पाहिलें रे जाहलि स्फूर्ति अपार । स्फूर्तिरूपें आहे कां तुटेना संसार ॥२॥
नाना युक्ति लाघवें रे बोलति देह विदेह । दास म्हणे हें सकळ मायिक फिटेना संदेह ॥३॥

१३३१
( राग-काफी, ताल-दीपचंदी; चाल-आपुला आपण वैरी० )
भावचि द्दढ जाला । हरि सन्निध त्याला ॥ध्रु०॥
वर्णावर्ण स्त्रीशूद्रादिक । धरितां नामरतीला ॥१॥
प्रेममरें हरिकीर्तनिं नाचत । लाजविलें लाजेला ॥२॥
रामीं दासपणाचा आठव । सहजीं सहज विराला ॥३॥

१३३२
( चाला-चौचरणी अभंगाप्रमाणें )
साजणी सद्भाव आम्हां । पावावयालागीं राम । चढतवाढत प्रेमा । अभेदभक्ति ॥ध्रु०॥
श्रीरामी पढियंते पूर्ण । तयांचे सेवावे चरण । रामरूपीं मीपण । अनायासें ॥१॥
सत्यबुद्धीचेनि त्यास । न लावूं गुणदोष । लावितां न ये वाचेस । पतन आहे ॥२॥
रामीरामदासीं साचे । अंतर सज्जनाचें । नामावळी नित्य वाचे । गात असे ॥३॥

१३३३
( चाल-चौचरणी अमंगाप्रमाणें )
जैसें बेकारपण । जातसे कठिण । तैसा भजनाविण । परमार्थ जाण ॥१॥
मोलमजुरी करी । कष्टें पोट भरी । तैसें भजन न करी । तयाचे परी ॥२॥
कथानिरूपण । न करी आपण । दास म्हणे प्रमाण । मानितो कोण ॥३॥

१३३४
( राग-कल्याण; ताल-धुमाळी; चाल-सबसे रामभजन करवेना । एक० )
भडस भजनें पुरवावी । ज्ञानें जन्म वोसरेना ॥१॥
भजने सारा विवेकें पाहे । ज्ञानें संग हा न साहे ॥२॥
देहबुद्धि तों भजन करावें । दास म्हणे विवरावें ॥३॥

१३३५
( चाल-कैवारी हनुमान० )
भक्ति हे देवाची गजढाल ॥धु०॥
कितेक लोकांपासुनि जाते । तोलत नाहिं आढाल ॥१॥
उगेंचि कांहीं घडत नाहीं । पाहिजे संचित माल ॥२॥
अनुमानें काम चि होत नाहीं । होईल निपट हाल ॥३॥
तनमन अवघेंचि झिजावें । फुटक वाईट गाल ॥४॥
दास म्हणे भडसा चि पुरतां । मग तुम्हीं समजला ॥५॥

१३३६
( चाल-चौचरणी अभंगाची )
भक्तीनें जगजीवन । भक्तांसि देतो ज्ञान । आणिक साधन । नाहीं नाहीं रे ॥ध्रु०॥
नलगे दानपुण्य । नातुडे तीर्थाटन । ज्ञान नव्हेंचि भजनाविण रे ॥१॥
न होतां विमळ ज्ञान । साधन तें बंधन । नाहीं समाधान ज्ञानेंवीण रे ॥२॥
रामीरामदास म्हणे । सज्जन बाणती खूण । येर ते शाहणे बोलोनियां रे ॥३॥

१३३७
( चाल-धांव रे रामराया )
काशामध्यें कांहीं नाहीं । एक निर्गुण पाहीं । सारासार सेवूनियाम । भक्त होउनी राहीं ॥ध्रु०॥
तीथें व्रातें तपें दानें । गोरांजनें धुम्रपानें । स्नान संध्या दर्भासनें । नाना योगसाधने ॥१॥
नाना देव उपासाना । नाना देव कामना । आपुलाल्या भावनेच्या । नानापरी कल्पना ॥२॥
नाना पंथ नाना मतें । भूमंडळीं असंख्यातें । एकाहूनि एक थोर । दास म्हणे समस्तें ॥३॥

१३३८
( राग-कामोद; ताल-धुमाळी; चाल:-आकाश तुटोनि पडो । नाना )
लावूनियां लोचन । कारवें श्रीरामाचें ध्यान । श्रवणमनन । गुण गावें रे ॥ध्रु०॥
निर्गुणीं पाहसि काय । सगुणचि उपाय । वेगीं घरीं सोय । राघवाची रे ॥१॥
द्दढ धरीं रे मना राघवउपासना । गोवीं हे वासना । रामपायीं रे ॥२॥
रामाचें भजनीं मन । हेंचि हें समाधान । असावें अनन्य । दास म्हणे रे ॥३॥

१३३९
( राग, ताल व चाल-वरील )
सांडुनि रामाची सोय । बोलतां शीणचि होय । वाउगें आयुष्य । जाय जाय रे ॥ध्रु०॥
घडिघडी पळेंपळ । आयुष्य विघडी काळ । वाचा हे बरळ । सावरावी रे ॥१॥
काया वाचा आणि मनें । रामचि उपासणें । वाउगीं वचनें वायांवीण रे ॥२॥
रामदास म्हणे एका । रामावीण बोलूं नका । आणिक बोलतां शोका । मूळ रे ॥३॥

१३४०
( चाल-धन्य हे प्रदक्षिणा० )
अनादि कुळस्वामिणी गंगाधरमानसभुलवणी वो । मीतूंपण सांडुनी साधू येती लोटांगणीं वो ।
वंदुनि पायवणी तन्मय होती श्रीचरणी वो । करुणाकल्लोळवणी पाह्तां न पुरे माझी धणी वो ॥धु०॥
दिनमणी कुळभूषणी नाम शोभे जगतारणी वो । सघनांबारधारिणी कामादिक रिपुसंहारिणी वो ।
स्तवितां दशशतफणी जिव्हा चिरल्या तत्क्षणीं वो । भुवनत्नय पाटणी असोनी अलिप्त गुणावगुणी वो ॥१॥
जिवींची जीवनकळा सहसा न घरी माइक माळा वो । नादबिंदु कळा त्याहीवरतीं जिची लीळा वो ।
तारी दीन जनांला शम विषम दुःखानळा वो । हरी निर्भ्रममंडळा दावी निजात्मसुखसोहळा वो ॥२॥
योग्यांची माउली ऐक्यपणेंविण वेगळी वो । सर्वरूपीं संचली पाहतां देहबुद्धिवेगळी वो ।
नवचे हे वर्णिली परादि वाचा पारुषली वो । अभिन्नभाव मली दासें नयनेंविण देखिली वो ॥३॥