करूणापर पदे - भाग १

१२३७
( राग-मांड; ताल-दादार )
राजिवलोचना रामा रमारमणा राघवा । पतितपावना भवनबंध सोडवा ॥ध्रु०॥
भवबंधनमोचना दीनोद्धरणा श्रीपाती । जननीजठरीं शय्या चुकवीं विपत्ति ॥१॥
रामदास म्हणे रघुराजया अवघारीं । बहु हिंडतां श्रमलों भवबंधमुक्त करीं ॥२॥

१२३८
चौपदी पावनमिक्षा दे रे राम । दीनदयाळा दे रे राम ॥१॥
अभेद्‌‍भक्ति दे० । आत्मनिवेदन दे रे० ॥२॥
तद्रापता मज दे रे० । अर्थारोहण दे० ॥३॥
सज्जनसंगति दे० । अलिप्तपण मज दे० ॥४॥
ब्रह्मानुभव दे० । अनन्य सेवा दे० ॥५॥
मजविण तूं मज दे० । दास म्हणे मज दे० ॥६॥
कोमळ वाचा दे० । विमळ करणी दे० ॥१॥
प्रसंगओळखी दे० । घूर्त कळा मज दे० ॥२॥
हितकारक दे० । जनसुखकारक दे रे० ॥३॥
अंतरपारखी दे० । बहु जनमैत्नी दे० ॥४॥
विद्यावैभव दे० । उदासीनता दे० ॥५॥
मागों नेणे दे० । मज न कळे तें दे० ॥६॥
तुझी आवडी दे० । दास म्हणे मज दे० ॥७॥
सांगित गायन दे० । आलाप गोडी दे- ॥१॥
धात माता दे० । अनेक धाटी दे० ॥२॥
रसाळ मुद्रा दे० । जाड कथा मज दे रे० ॥३॥
दस्ताक टाळी दे० । नृत्यकळा मज दे० ॥४॥
प्रबंध सरळी दे० । शब्द मनोहर दे० ॥५॥
सावधपण मज दे० । बहुत पाठांतर दे० ॥६॥
दास म्हणे रे गुणधामा । उत्तम गुण मज दे रे राम ॥७॥

१२३९
( चाल-उत्तम जन्मा येउनि रामा० )
अहंतेनें भुलविलों ज्ञानाचिनि द्वारें । घांव देवा नागविलो अभिमानाचोरें ।
उमस नाहीं येतें मीपणाचें काविरें । प्रकाश मोडला भ्रांति पडली अंघारें ॥ध्रु०॥
बहु श्रवणें घटेल ज्ञाता होउनियां ठेलों । सिद्धपणाचा थाटा आंगीं घेउनि बैसलों ।
बोले तैसें चालवेना मीच लाजलोंज । शब्दज्ञान काबाडी ओझें वाहातचि मेलों ॥१॥
शब्दज्ञान डफाचें गाणें आवडतें भारी । देहबुद्धीचें कुतरें मी दुसर्‍याचें निवारीं ।
ज्ञातेपणें फुंज भरला माझे अंतरीं । रामदास म्हणे आतां म्हणे आतां निःसंग करीं ॥२॥

१२४०
( राग-जोगी; ताल-दीपचंदी )
अपराध माझा क्षमा करीं रे श्रीरामा ॥ध्रु०॥
दुर्लभ देह दिधलें असतां नाहीं तुझिया प्रेमा । व्यर्थ आयुष्य वेंचुनि विषयीं जन्मुनि मेलों रिकामा ॥१॥
नयनासारिखें दिव्य निधान पावुनियां श्रीरामा । विश्वप्रकाशक तुझें रूपडें न पाहें मेघःशामा ॥२॥
श्रवणें सावध असतां तव गुणकीर्तनिं त्नास आरामा । षड्रसमोजनिं जिव्हे लंपट नेघे तुझिया नामा ॥३॥
घ्राण सुगंध हरुषें नेघे निर्माल्य विश्रामा । करमूषणें तोषुनि नार्चिति तव स्वरूपा गुणग्रामा ॥४॥
मस्तक श्रेष्ठ हें असतां तनुतें न वंदीं पदपद्मा । दास म्हणे तूं करुणार्णव हे सीतालंकृतवामा ॥५॥

१२४१
( राग-कल्याण; ताल-दादरा )
शरण तुज रघुवीरा० । शरण तुज रघुवीरा । हो रामा, गुणगंभीरा । धन्य धन्य दातारा । कृपाळू खरा ॥ध्रु०॥
जन्मदुःख सांगतां नये । सांगुं मी काय । दूरी करूनि अपाय । केले उपाय ॥१॥
बाळपणापासुनि वेडें । तुज सांकडें । सांगूं मी कवणापुढें । जालें एवढें ॥२॥
जीविचें मनींचे पुरविलें । गोमटें केलें । सर्व साहोनियां नेलें । नाहीं पाहिलें ॥३॥
देवा तूं त्नैलोक्यनाथ । मी रे अनाथ । मज करूनि सनाथ । केलें समर्थ ॥४॥
दास म्हणे तुझ्या अन्नाचा । वाढलों साचा । मज हा संसार कैंचा । सर्व देवाचा ॥५॥

१२४२
( राग-कल्याण; ताल-धुमाळी. )
अरे तूं दीनदयाळा पाव वेगीं ॥ध्रु०॥
अहंममता मम घातकी । जाते घालुनी घाला ॥१॥
निर्जरमौळीविभूषणा । धीर बुडाला चाल वेगीं ॥२॥
दास म्हणे करुणालया । जीव  व्याकुळ जाला ॥३॥

१२४३
( राग-मैरव; ताल-घुमाळी )
देवा भगवंता । पुरूषोत्तमा । भावार्थनामा । मनोजय इंद्रियादमा । उत्तमोत्तमा ॥ध्रु०॥
जें जें संसारीं केलें । तें तें व्यर्थचि गेलें ॥१॥
देवावेगळें होतें । तें तें व्यर्थचि जातें ॥२॥
दास म्हणे आपण । सर्वही रामार्पण ॥३॥

१२४४
( राग-अहेरी; ताल-धुमाळी; चाल-मर्जी देवाची० )
वेधु लागो रे छंदु लागो रे । भजन तुझें मन मागो रे ॥ध्रु०॥
वय थोडें रे बहु झोडें रे । संसार सांकडें बहु कोडें रे ॥१॥
तुझ्या गुणें रे काय उणें रे । भजन घडावें पूर्वपुण्यें रे ॥२॥
भक्तिभावें रे उद्धरावें रे । संसाराचें दुःख विसरावें रे ॥३॥

१२२४५
( रागा-जोगी; ताल-दादरा )
दीनदयाळा रघुवीरा आजिं कठिण कां रे । काय करूं जगज्जीवना धरिलें दुरी कां रे ॥ध्रु०॥
मायाजाळ न सोसवे खंती वाटत आहे । तळमळ तळमळ अंतरीं करुणाकर पाहे ॥१॥
चातक सीणत राहिलें गेला मेघ सुखाचा । दास उदास न सावरे जीवनीं मरे कैंचा ॥२॥

१२४६
( राग-सारंग; ताल-दादरा; चाल-सामर्थ्याचा गामा. )
पतितपावन रामा शिवमानसरामा । सुखदायक निजधामा ।
पालय मुनिविश्रामा ॥ध्रु०॥
करुणाकर सुरवरदा । पीयूषसामगुणहरदा । विलसत मणिमकरंदा । जयजय जगदानंदा ॥१॥
दुर्जनदुरितविदारा । दानवबलिसंहारा । शरय़ूपुलिन विहारा । जयजय जगदाधारा ॥२॥
निगमागमसारांशा । कुलभूषण रघुवंशा । जगदोद्भव चलितांशा । कमलोद्भवभवईशा ॥३॥
कलितकलुषनिवारा ।
गुणगणिता अनिवारा । सहजसमाधि उदारा । दासमनोरम सारा ॥४॥

१२४७
( राग-मैरव; ताल-भजनी )
रामा रामा रामा रामा रामा हो । तारीं तारीं तारीं तारीं आम्हां हो ॥१॥
तोडीं तोडीं तोडीं तोडीं भवपाश । अनन्य शरण रामीरामदास ॥२॥

१२४८
( राग-मैरव; ताल-घुमाळी )
रामा रामा रामा रामा रामा अहो जय रामा ॥ध्रु०॥
पतितपावन दीनबंधु । अहो० । भक्तभूषण दयासिंधु ॥अहो० ॥१॥
देवां मंडण देवराया ! अहो०॥
अनाथबंधु कुडावया ॥अहो० ॥२॥
रामदास म्हणे देवा । अहो०। तुझें भजन पूर्व ठेवा । अहो जय रामा ॥३॥

१२४९
( राग-शंकरभरण किंवा सारंग; ताल-दादरा; चाल-दृश्य पाहतां )
जय जय रामा ॥ध्रु०॥
वारिजदळनयाना । मुनिजनमनंरजना । तुजविणें कंठवेना । रे रामा ॥१॥
सुरवरवरदायका । त्नैलोक्यनायका । भवबंधनछेदका । रे रामा ॥२॥
दशरथनृपनंदना । अरिकुळमुळखंडणा । रामदासमंडणा । रे रामा ॥३॥

१२५०
( राग-मैरव; ताल-धुमाळी )
अहो जयरामा हो जय-रामा ॥ध्रु०॥
पतितपावन नाम साजिरें । ब्रिद साच दार्वी आम्हां हो ॥१॥
दीनानाथ अनाथबंधु । तुजविण कोन आम्हां हो ॥२॥
दास म्हणे नाम तारक तुझें । बहु प्रिय तुज्या नामा हो ॥३॥