२७९ .
दुर्जनाचा संग होय मना भंग । सज्जनाचा योग सुखकारी ॥१॥
सुखकारी संग संतसज्जनांचा । संताप मनाचा दुरी ठाके ॥२॥
दुरी ठाके दुःख सर्व होय सुख । पाहो जाता शोक आढळेना ॥३॥
आढळेना लोभ तेथे क्षोभ । अलभ्याचा लाभ संतसंगे ॥४॥
संतसंगे सुख रामीरामदासी । देहसंबंधासी उरी नाही ॥५॥
२८० .
दुर्जनसंगति कदां धरुं नये । घडते अपाय बहुविधा ॥१॥
बहुविधा जाले अपाय बहुतां । तेचि सांगो आतां सावकाश ॥२॥
कुसंग हे माया धरितां संगती । गेले अधोगती नेणो किती ॥३॥
चांडाळसंगती होइजे चांडाळ । होय पुण्यशीळ साधुसंगे ॥४॥
बहुविध रत्न फुटोनिया गेले । संगतीने केले रुधिराचे ॥५॥
कुरुंदसंगती झिजला चंदन । कुसंगे जीवन नासतसे ॥६॥
खाराचे संगती नासे मुक्ताफळ । होतसे तत्काळ कळाहीन ॥७॥
लाखेचे संगती सोने होय उणे । दूध हे लवणे नासतसे ॥८॥
दुर्जनसंगती सज्जन ढांसळे । क्रोध हा प्रबळे अकस्मात ॥९॥
दास म्हणे संग त्यागा दुर्जनाचा । धरा सज्जनाचा आदरेसी ॥१०॥
२८१ .
दुर्जना दुर्जना होय समाधान । एकमेकां माने भेटताती ॥१॥
दुदगा चालीला इंद्रावना भेटी । काळकूट पोटी भरोनियां ॥२॥
आगीयाचे भेटी मिरगोड चालीले । एकमेकां आले प्रेम दुणे ॥३॥
आरांटी बोरांटी रिंगणी सराटी । काचकुहिरीभेटी भेटो आल्या ॥४॥
सेंबी सागरगोटी निवडंगी वाघांटी । कांटी आली भेटी दास म्हणे ॥५॥
२८२ .
चांफे नागचांफे त्रिविध मोगरे । कांचन आगरे पार्यातक ॥१॥
पार्यातक कुबा दवणा मांदार । अर्गूद कर्वीर हेमपुष्पे ॥२॥
पुष्पे बहुविधे सांगता विविधे । दास म्हणे साधे दूर्वादळ ॥३॥
२८३ .
जाई जुई शेवंती अंबई मालती । कुसुंबी पुष्पयाती केतुके ते ॥१॥
चाफे पुष्पे नाना बकुळी नवाळी । पाडळी कर्दळी कापुराची ॥२॥
कापुरजननी आणि कुमुदिनी । ब्रह्मकमळिणी शतपत्री ॥३॥
शतपत्री कुसरी जाश्वनी काळोत्री । रुई बेलपत्री गंगावती ॥४॥
गंगावती भावे आवडे देवासी । त्याहुनि तुळसी दास म्हणे ॥५॥
२८४ .
कवठ कलिंगडी अंबे निंबे शेंबे । बोरे साखरनिंबे नारिंगे ते ॥१॥
नारिंगे ते रायआवळे आंवळे । वाटोळे वाटोळे फळभार ॥२॥
फळभार तया अणु नाही शिखा । तैसा नको लेखा दास म्हणे ॥३॥
२८५ .
साधुसंगे साधु भोंदुसंगे भोंदू । वादासंगे वादू होत असे ॥१॥
होत असे भला भल्यांचे संगती । जाय अधोगति दुष्टसंगे ॥२॥
दुष्टसंगे दुष्ट जाला महापापी । होतसे निष्पापी संतसंगे ॥३॥
संग जया जैसा लाभ तया तैसा । होतसे आपैसा अनायासे ॥४॥
अनायासे गती चुके अधोगति । धरितां संगति सज्जनाची ॥५॥
सज्जनाचे कृपा जयालागी होय । तया लागे सोय परत्रीची ॥६॥
परत्रीची सोय भक्तीचा उपाय । चुकती अपाय दास म्हणे ॥७॥
२८६ .
उगवतां तरणी आनंदे नलिनी । घेटुळी पाहुणी न घडे तेथे ॥१॥
देखतां निशापती चकोर तृप्त होती । वायसांचा पंक्ती न घदे तेथे ॥२॥
स्वानंदयुक्त द्रव्ये सोमकांत । गुंडासी सांगत न घडे तेथे ॥३॥
कोकिळेचे गाणे सकळां समाधान । श्रोतृमंदा मान न घडे ॥४॥
रत्नांचे परिक्षणे डोळसांच लाहणे । जात्यंधा पाहणे न घडे तेथे ॥५॥
रामदासी ब्रह्म एक संतासी देख । पाषांडासी तर्क न घडे तेथे ॥६॥
२८७ .
चंदनसंगती चंदनचि होती । होय काळी माती कस्तुरीका ॥१॥
कस्तुरीका होय कस्तुरीच्या योगे । साधूचेनि संगे साधुजन ॥२॥
साधुजन होती संगती धरीतां । मिळणी मिळता गंगा जेंवि ॥३॥
जेवितां अमृत अमर होइजे । अचळ पाविजे साधुसंगे ॥४॥
साधुसंगे देव आपणचि होणे । अद्वैत लक्षणे बाणलीयां ॥५॥
बाणलिया तयां निःसंगाचा संग । होइजे निःसंग आपणचि ॥६॥
आपणचि ध्यानी बैसला आसनी । जनी आणि वनी देव भासे ॥७॥
देव भासे तेणे आपण भुलला । तेणे गुणे जाला देव आंगे ॥८॥
देवाचे संगता देवचि होइजे । चतुर्भुज राजे वैकुंठीचे ॥९॥
वैकुंठीचे राजे ध्याती अहर्निशी । वंदिती साधूसी दास म्हणे ॥१०॥