म्हातारी

घेउनि ह्रदयाशीं  सुतेला, स्थित मी दाराशीं
म्हातारी आली   तरंगत, मुलगीला दिसली;
हात पुढें केले   धराया तिला तिनें अपुले;
तिच्या शिरावरुनी  तधीं ती गिरक्या घे उडुनी;
हंसत वरी करुनी  हात, ती धरुं झटे फिरुनी;
त्या चलनें वरती   उडाली म्हातारी परती;
खिवळत तें बघतां  उडाया पाही मम दुहिता !
दडपण संसूतिचें   निधालें मम चित्तावरचें;
मन्मनही लागे   तरंगूं म्हातारीसंगें !
वारा तों तिजला   लागला दूरच न्यायाल.

चुम्बुनि वत्सेला वदें मी मग म्हातारीला ---

“ थांब, थांब ! जाशी अशी कां ? फिर ये गे मजशीं;

वयस्कता माझी   म्हणुनि जर करिसी इतराजी,
तर माझी सोनी   पाहुनी ये गे परतोनी !
तुजला पाहूं दे   तियेला, खिदळत राहूं दे !
मज वय विसरूं दे,   मुग्ध--मधु--बाल्यीं उतरूं दे !
ते दिन पुष्पांचे,   कोवळया किरणीं खेळाचे !
हे दित--हया !---
हे दिन चिन्तांचे   परंतु लटिकें हंसण्याचे !

हे दिन ......... जाऊं चे ! मला तुज गाणें गाऊं दे.

“ म्हणती म्हातारीं   तुज, कधीं होतिस तरुण परी ?
तव जनि मूति न दिसे,   अजामर रूप तुझें भासे !
कोठुनि तूं येशी,   न वदवे, कोठें तूं जाशी;

स्वैरपणें भ्रमसी, यदृच्छा मूर्तच तूं गमनी !

“ येशी तूं का गे   यक्षिणीकुंजांतुनि ?-- सांगे
कैशा वागुनियां   मिळवितो अक्षय यौवन त्या ?
झिजवित नित्य जिणें   तयांला पडतें का मरणें ?

वद त्यांची रीती ध्यावया आम्ही लागूं ती.

या गन्धर्वाचें   विमानच सूक्ष्मरूप साचें
वद असशी का तूं   तरंगत वातावरणांतून ?
सूक्ष्म देह धरुनी   असति का तुजवरि ते बसुनी ?
दिव्य असें गाणें   गात तें असतिल सौख्यानें,
तें मज पाप्याला   कशाचे ये ऐकायाला !
परि मम वत्सेतें   गमे तें परिसाया मिळतें;

म्हणूनिच उल्हासें अशी ही वेडावूनि हांसे !

“ अज्ञातामधला   मूर्त तूं गमसी ध्वनि मजला
अर्थ तुझा कोण   मला तो देइल सांगोन ?
कळेल जर मज तो,  तर जगीं भरला जो दिसतो ---

मी तो अंधार लोपवूं झटेन साचार !

“ खपुष्प तूं असशी   काय गे--सांगुनि दे मजसी.
तुझे रंग वास   न कळति मर्त्य मनवास;
जर ते कळतील   तर इथें स्वर्गच होईल !

मग तुज धरण्यातें मुलांपरि मोठे झटतिल ते !

“ स्वरूप सत्य तुझें   मुळींही तें मजला नुमजे;
तरी तुझ्या ठायीं  वसतसे अद्‍भुत तें कांहीं;
प्रत्यक्षांतुनि तें   परोक्षीं शीघ्र मला नेतें;
तेथें स्वच्छंदें   विचरतां मोद मनीं कोंदे;

मग गणमात्रांतें जोडणें केशवपुत्रातें,”

२५ जानेवारी १९०१