रुष्ट सुन्दरीस

( चाल --- वीरा भ्रमरा )

नादीं लावुनि वेडा केलें ज्याला तूं सुन्दरी !
रुष्ट कशी होऊनि बैसशी आतां त्याच्यावरी ॥ध्रु०॥

सकल दैवतें तुच्छ करुनि मी तव भजनीं लागलों,
व्यर्थ का आजवरी भागलों ?

तुझ्या कृपेचा प्रसाद व्हावा म्हणुनी झटलों किती,
असे का त्याला कांहीं मिती ?

कधीं मला तूं उत्तेजनही दिलें ---
स्मरत नसे का ? --- स्मित मजला दाविलें !

अर्थपूर्ण --- वीक्षणेंहि केव्हां श्रम मम केले दुरी !
लहर कां आतां फिरली परी ?

कितीक माल्यें श्रमसाकल्यें गुम्फुनियां तीं भलीं
तुला गे सन्तत मीं वाहिलीं !

आभरणेंही असाधारणें दिधलीं तुजकारणें,
फिटाया दासाचें पारणें !

परि दुर्भग मम कसें उभें राहिलें ?
काय तयानें न्य़ून बरें पाहिलें ?

तेणेंकरुनी रोष असा तव उद्‍भवला अन्तरीं,
मम मना चिन्तावश जो करी !

हाय ! हाय ! हें विफल जिणें तव सहवासावांचुनी,
निघूं कीं निवटूं मनुजांतुनी !

प्रीतिविषय तो जर का परका प्राण्याला जाहला,
तयाचा जन्महेतु खुंटला !

विषण्ण तो मग विषवृक्षाचीं फळें
सुधारसाचीं मानुनि गिळिलचि बळें !

दोष तयाचा काय त्यामधें ?--- वद मधुरे ! सत्वरी ---
करूं ना मीहि अतां त्यापरी ?

तुजवरि पद्यें, हे अनवद्ये ! कितीतरी गाइलीं,
भक्तिविण कोणीं तीं प्रेरिलीं ?

तुजला वाहुनि असे घेतलें; म्हणुनि निदानीं असें
निखालस तुजला मी पुसतसें :---

निष्ठा माझी काय लाविसी कसा ?
कीं मज पिळिसी रुचि चढवाया रसा ?

किंवा तुझिया कुपेस नाहीं पात्रच मी लवभरी ?
सोक्ष कीं मोक्ष बोल लौकरी !

जुलै १८९७