स्थलम् [sthalam] [स्थल्-अच्]
Firm or dry ground, dry land, terra firma (opp. जल); भो दुरात्मन् (समुद्र) दीयतां टिट्टिभाण्डा- नि नो चेत्स्थलतां त्वां नयामि
[Pt.1;] प्रतस्थे स्थलवर्त्मना
[R.4.6;] so स्थलकमलिनी or स्थलवर्त्मन् q. v.
Shore, strand, beach.
Ground, land, soil (in general).
Place, spot; उवाच वाग्मी दशनप्रभाभिः संवर्धितोरःस्थलतारहारः
[R.5.52.] Field, tract, district.
Station.
A piece of raised ground, mound; ततः स्थलमुपारुह्य पर्वतस्याविदूरतः । ख्यातः पञ्चवटीत्येव नित्यपुष्पितकाननः ॥
[Rām.3.13.22.] A topic, case, subject, the point under discussion; विवाद˚, विचार˚ &c.
A part (as of a book).
A tent. -Comp.
-अन्तरम् another place.
-आरूढ a. a. alighted on the ground.
-अरविन्दम्, -कमलम्, -कमलिनी a land-growing lotus; साभ्रेऽह्नीव स्थलकमलिनीं नप्रबुद्धां नसुप्ताम्
[Me.94;] [Ku. 1.33.] -स्थलकमलः m. m. is also a plant of the lily-family (Gloriosa Superba). It is a red-flowered species traditionally called भूकमल. The plant goes by the name कळलावी in Marathi which seems to have been derived from Sanskrit स्थलकल्लारी. Kālidāsa pointedly refers to the peculiarity that it opens only in response to day-light.-कुमुदः the Karavīra plant.
-चर a. a. land-going, not aquatic.
-च्युत a. a. fallen or removed from a place or position.
-ज a.
Growing or living on dry land;
[Ms.1.44.] accruing from land-transport (taxes).-देवता a local or rural deity.
-पद्मम् a land-lotus; सरोजलक्ष्मीं स्थलपद्महासैः
[Bk.2.3.] -पद्मिनी the shrubHibiscus Mulabilis.
-मार्गः, -वर्त्मन् n. n. a road by land; स्थलवर्त्मना 'by land'; पारसीकांस्ततो जेतुं प्रतस्ये स्थलवर्त्मना
[R.4.6.] -विग्रहः a battle on level ground, a land fight.-शुद्धिः f. purification or clearance of a place from impurity.
-सीमन् f. f. a landmark, boundary.
-स्थ a. a. standing on dry ground.