Dictionaries | References

स्थानम्

   { sthānam }
Script: Devanagari

स्थानम्

The Practical Sanskrit-English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
स्थानम् [sthānam]   [स्था-ल्युट्]
   The act of standing or remaining, stay, continuance, residence; न किल भवतां देव्याः स्थानं गृहेऽभिमतं ततः [U.3.32.]
   being fixed or stationary.
   A state, condition; स्थानत्रयात्परं प्राप्तं ब्रह्मभूतमविक्रियम् [Bhāg.1.18.26.]
   A place, spot, site, locality; अक्षमालामदत्त्वास्मात्स्थानात्पदात्पदमपि न गन्तव्यम् [K.]
   station, situation, position.
   relation, capacity; पितृस्थाने 'in the place or capacity of a father'; भक्ष्यस्थाने [Pt.2.26.]
   An abode, a house, dwelling-house; स एव (नक्रः) प्रच्युतः स्थानाच्छुनापि परिभूयते [Pt.3.46.]
   (a) A country, region, district. (b) A town, city.
   office, rank, dignity; अमात्यस्थाने नियोजितः.
   object; गुणाः पूजास्थानं गुणिषु न च लिङ्गं न च वयः [U.4.11.]
   An occasion, a matter, subject, cause; पराभ्यूहस्थानाःयपि तनुतराणि स्थगयति [Māl.1.14;] स्थानं जरापरिभवस्य तदेव पुंसाम् Subhāṣ; so कलह˚, कोप˚, विवाद˚ &c.
   A fit or proper place; स्थानेष्वेव नियोज्यन्ते भृत्याश्चाभरणानि च [Pt. 1.72.]
   A fit or worthy object; स्थाने खलु सज्जति दृष्टिः [M.1;] see स्थाने also.
   The place or organ of utterance of any letter; (these are eight: अष्टौ स्थानानि वर्णानामुरः कण्ठः शिरस्तथा । जिह्वामूलं च दन्ताश्च नासिकौष्ठौ च तालु[Śik.13.] )
   A holy place.
   An altar.
   A place in a town, square, court.
   The place or sphere assigned after death to persons according as they perform or neglect their prescribed duties.
   (In politics, war &c.) The firm attitude or bearing of troops, standing firm so as to repel a charge; स्थाने युद्धे च कुशलानभीरुनविकारिणः [Ms.7.19.]
   A halt.
   A stationary condition, a neutral or middle state; स्थानं वृद्धिः क्षयश्चैव त्रिवर्गश्चैव दण्डजः [Mb.12.59.] 31.
   That which constitutes the chief strength or the very existence of a kingdom, a stamina of a kingdom; i.e. army, treasure, town, and territory; [Ms.7.] 56 (where Kull. renders स्थानं by दण्डकोषपुरराष्ट्रात्मकं चतुर्विधम्).
   likeness, resemblance.
   part or division of a work, section, chapter &c.
   The character or part of an actor.
   interval, opportunity, leisure.
   (In music) A note, tone, modulation of the voice; तौ तु गान्धर्वतत्त्वज्ञौ स्थानमूर्च्छनकोविदौ [Rām.1.4.1] (com.- 'यदूर्ध्वं हृदयग्रन्थे कपोलफलकादधः । प्राणसंचारणस्थानं स्थानमित्यभि- धीयते ॥...... इति शाण्डिल्यः).
   A pose, posture (of archers etc.).
   An order of the life (आश्रम); मैत्रेयीति होवाच याज्ञवल्क्य उद्यास्यन्वा अरेऽहमस्मात् स्थानादस्मि [Bṛi. Up.2.] 4.1.
   ground (भूमि); स्थानासनिनो भूमि-पाषाण-सिकता- शर्करा-वालुका-भस्मशायिनः [Mb.12.192.1.]
   sustenance, maintenance; यच्चेदं प्रभवः स्थानं भूतानां संयमो यमः । स्वभावेनैव वर्तन्ते द्वन्द्वसृष्टानि भूरिशः ॥ [Mb.12.238.2] (com. स्थानं पोषणम्).
   A mode or attitude in fighting; अस्त्रयन्त्राणि चित्राणि स्थानानि विविधानि च [Mb.9.57.18.]
   storage (of goods); आगमं निर्गमं स्थानं तथा वृद्धिक्षयावुभौ । विचार्य सर्वपण्यानां कारयेत् क्रयविक्रयौ ॥ [Ms.8.41.]
   A state of perfect tranquillity.
   any organ of sense.
   shape, form, appearance (as of the moon).
   An astronomical mansion.-Comp.
-अधिकारः   the superintendence of a shrine; Inscr.
   अध्यक्षः a local governor.
   the superintendent of a place.
   a watchman, police-officer.-आसनम् n. du. standing and sitting down.
-आसेधः   confinement to a place, imprisonment, arrest; cf. आसेध.-चञ्चला Ocimum Pilosum (mar. तुकुमराई).
-कुटिकासनम्   leaving the house or any abode (स्थावरगृहत्याग); शिरसो मुण्डनाद्वापि न स्थानकुटिकासनात् [Mb.3.2.14.]
-चिन्तकः   a kind of quarter-master.
-च्युत   see स्थानभ्रष्ट.
-टिप्पटिका   the daily account; [Śukra 3.369.]
-दप्ति   (in augury) inauspicious on account of situation.
-पालः   a watchman, sentinel, policeman; [Y.2.173.]
-भूमि  f. f. a dwelling-place, mansion.
-भ्रष्ट a.  a. ejected from an office, displaced, dismissed, out of employ.
   माहात्म्यम् the greatness or glory of any place.
   a kind of divine virtue or uncommon sanctity supposed to be inherent in a sacred spot.
-मृगः  N. N. of certain animals (such as turtle, crocodile &c.).
-योगः   assignment of proper places; द्रव्याणां स्थानयोगांश्च क्रयविक्रयमेव च [Ms.9.332.]
-विभागः   (in alg.) subdivision of a number according to the position of its figures.
-स्थ a.  a. being in one's abode, at home.

स्थानम्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN | Sanskrit  Sanskrit |   | 
 noun  प्रत्याशिनः राजकीयं निर्वाचनं क्षेत्रम्।   Ex. बिहारविधानसभायाः निर्वाचनस्य सर्वेषां स्थानानां निर्णयाः प्राप्ताः।
ONTOLOGY:
place)">स्थान (place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
urdنشست , سیٹ
 noun  मनसि वर्तमानः अमूर्तः अवकाशः।   Ex. मम मनसि भवतः महत्त्वपूर्णं स्थानम् अस्ति।
ONTOLOGY:
मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasجاے
urdمقام , جگہ , علاقہ , ٹھکانہ
 noun  कस्यापि तलस्य भागः।   Ex. तस्य शरीरे नैकेषु स्थानेषु तिलाः सन्ति।
ONTOLOGY:
place)">स्थान (place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
 noun  उन्नतेः मार्गे वर्तमानासु भिन्नासु स्थितिषु प्रत्येका स्थितिः ।   Ex. भारतीयः लानस्य क्रीडकः सोमदेव देववर्मन् 68तमे स्थाने अस्ति
ONTOLOGY:
अवस्था (state)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasہیر , نمبَر
   see : क्षेत्रम्, स्थलम्, तीर्थस्थलम्, वेदिका, स्थलम्, गृहम्, निवासः

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP