श्रीकेशवस्वामी - भाग ११

केशवस्वामींनी मनोभावेंकरून आपल्या कार्यातून हिंदू जनतेस त्यांच्या ठिकाणी आपला धर्म, आपला देश, आपली संस्कृती, आपली भाषा इत्यादिकांसंबंधी जागॄत केले.


० पद १९९ वें

उपकाराच्या राशी । जाल्या जी अनंता । उतराई आतां । काय व्हावें ॥१॥

संकटीं रक्षीलें । ब्रीद साच केलें । मज उद्धरीलें । अनाथासी ॥२॥

अनाथाचा नाथ । नाम तुज साजे । मनोरथ माझे । सिद्धी नेले ॥३॥

सीनलो भागलों । संसारीं तापलों । तुज शरण आलों । मायबापा ॥४॥

क्षेम देउनीयां । सुखी केलें मातें । मस्तक अनंतें कुर्वाळीलें ॥५॥

केशव म्हणे माझा । अंगिकारू केला । उदरीं ठाव दिला । जगन्नाथें ॥६॥

० पद २०० वें (जत्या केशवाच्या)

संसार-सांखळी । तोडिली गुरुनाथें । भवबंधाहुनी मातें । सोडवीलें ॥१॥

यासी उतराई । केविं काय आतां । जेणें घरदारीं नांदतां । मुक्त केला ॥२॥

मस्तकीं निजकर । ठेउनी सादर । विश्रांतीचें घर पाववीलें ॥३॥

मुक्तीचें सांकडें । फेडुनी तत्वतां । निज० पदीं आइता ।

ठाव दिल्हा ॥४॥

रंकाचें मी रंक । अनाथ बापुडें । मजलागीं येव्हढें । सुखी केलें ॥५॥

केशव स्वामी थोर । कृपेचा सागर । तेणें पैलपार । पाववीलें ॥६॥

० पद २०१ वें

मारीलें गांजीलें । बहुत वीटंबीलें । देहाचें वर्तलें । आठवेना ॥१॥

याचे पाय आतां । वंदीन मस्तकीं । ब्रम्हानंदे सुखी । सहज होसी ॥२॥

सभाग्य साधुजन । निजबोधीं मग्न । देहत्रयाचें भान । कैंचें त्यांसी ॥३॥

कैंची त्यांसी सीमा । कैंची हे अविद्या । जीव शीव वंध्या । पुत्र झाले ॥४॥

स्वसुखें राहिलें । सर्व विसरलें । वंदितसे पाउलें । समाधी त्याचे ॥५॥

समाधीचें घर । जालें निरंतर । धन्य योगेश्र्वर । तिहीं लोकीं ॥६॥

केशव म्हणे त्याची । सर्वदा संगती । निज० पदीं विश्रांती । आम्हांलागीं ॥७॥

सद्गुरुनाथें ज्ञान। दीपक लाविला । देव तो दाविला । परात्पर ॥१॥

देवाचिये पायीं । सुख झालें केव्हढें । ब्रह्मांड येवढें । हरपलें ॥२॥

नाहीं रूपरेखा । स्वयंभू तो देखा । ऐसीया व्यापकां । नित्य भेटों ॥३॥

देवासी भेटतां । भक्त तो आटला । देविं देवो दाटला । केशव म्हणे ॥४॥

० पद २०३ वें

मंत्रसार मनीं । नित्य आठवुनी । सौंसारापासोनी । मुक्त झालों ॥१॥

गेली गेली माया । अविद्यादि लया । विश्रांतीच्या ठाया । लागीं आलों ॥२॥

स्वानंद-सं० पदा । पावलों सर्वदा । सुख-दुःखाची बाधा । नाहीं मळ ॥३॥

सरले शोक मोहो । नेणें मी संदेहो । जाले चारी देहो । शून्य माझे ॥४॥

केैचें पाप-पुण्य । सहज चैतन्य । जालों धन्य धन्य । आत्मलाभें ॥५॥

माझ्या ठायीं कांही । मी-तूं पण नाहीं । माझा मीच पाही । होउनी आसे ॥६॥

केशव म्हणे माय । सांगों आतां काय । फळलें ऐसे पाय । गुरुरायाचे ॥७॥

० पद २०४ वें

श्रवणीं म्यां हे ऐकिलें येक वो । नयनिं म्यां हें देखिलें येक वो ॥१॥

गुरुवाक्यें वोळखिलें येक वो । एकपणीं नित्य नवें सुख वो ॥२॥

सर्व कर्मीं साधीलें येक वो । आत्मबोध लाधलें येक वो ॥३॥

एकपणेविण तें येक वो । केशवराजीं फावलें देख वो ॥४॥

० पद २०५ वें

आत्माराम हृदयकमळीं । सिद्ध आहे तुजचि जवळी ॥ध्रु॥

त्रिजटा म्हणे वैदेही वेल्हाळे । परतुनि राम पाहे तूं भूबाळे ॥१॥

व्यर्थ शोक करणें काय वो । सर्व भूतीं रामचि आहे वो ॥२॥

सर्वव्यापी सर्वांसी जवळा । राम कोठें नाही वो वेगळा ॥३॥

सर्वगत रामासी जाणोनी । सुखें राहे अशोक सुवनीं ॥४॥

केशवप्रभु यापरी दावितां । सीता-राम लाधली तत्वतां ॥५॥

० पद २०६ वें

संशयनिवृति वस्तूचें दर्शन । पूर्वपुण्यें जालें तो संपूर्ण ॥ध्रु॥

तेणें माझें हरपलें मीपण । सदोदित कोंदलें चैतन्य ॥

सखी ये कैसें नवल वो वीतलें । माझें मन स्वरूपीं गुंतलें ॥१॥

निरामय निर्गुण निष्कळ । निजानंदघन वो निर्मळ ॥

परमधाम साधूचें केवळ । तेथें चित्त राहिलें निश्र्चळ ॥२॥

येकपणेवीण तें येकलें । निजरूप सर्वदा संचलें ।

सद्गुरुकृपें केशवीं फावलें । जन्ममरण-दरिद्र नाशलें ॥३॥

० पद २०७ वें

मानस माझें भुललें आजी वो । पूर्वस्थिती पालटली माझी वो ॥ध्रु॥

दीनानाथें केलीवो झडपनी । आतां कैसकं करूं मी साजनी ॥१॥

देहीं देहभावना न कळे । द्वेताद्वैत संकल्प मावळे ॥२॥

नवल केशवस्वामीची करणी । निर्विकल्प स्थापिलें चरणी ॥३॥

० पद २०८ वें

पाहों जंव गेलीये आपणा । तंव मी वो मुकलें मीपणा ॥ध्रु॥

स्वानुभवें भोगीतां निजखुणा । सहज तेथें राहिली धारणा ॥

आतां काय सांगू वो सखीये । सांगतां मज नये ग बाईये ॥१॥

मनाचें वो मोडलें मनपण । स्मरणेसी नाठवे विस्मरण ॥

सुखाचेंही राहिलें स्फुरण । तेथें सांगे अनुभऊ कवण ॥२॥

आपोआप निमाला विस्मयो । स्थिती तेही पांगली अवलयो ॥

सद्गुरुकृपें केशवीं अवलयो । तेथें कवण सांगे हा परिचयो ॥३॥

० पद २०९ वें

ब्रह्मारण्यीं आमुचें असनें । सहजाचें वल्कलें नेसणें ।

अधिष्ठानीं आम्हांसी बैसणें । सुख-तरु-छायेसी बैसणें ॥ध्रु॥

येकैयेक येकला येकट । निरंजनीं राहिलों निकट ॥

त्यजुनि माया-प्रपंच फलगट । ब्रह्मवन सेवीलें बळकट ॥१॥

दृश्य वार्ता नायकों श्रवणीं । भेदु कैसा न देखों नयनीं ॥

मुक्त झालों सकळांपासुनी । सहजीं सहज क्रीडत येकपणीं ॥२॥

संग आम्हीं सर्वही सांडीला । निराकारीं आश्रमू बांधला ॥

गुरुकृपें केशवीं येकला । येकपणेवीण तो संचला ॥३॥

० पद २१० वें

निजधैर्य नागर धरुनी । मोहकुट सांडीले काढुनी ।

ज्ञान-भक्ती-वैराग्यें तिफणी । अति शुद्ध केली हे मेदिनी ॥ध्रु॥

श्रवणाचें चाडें हें धरिलें । गुरुमुखें निजबीज पेरिलें ॥१॥

सद्भावाचा वरुषला निजघन । परिपूर्ण पीकलें चैतन्य ॥

तेथें सत्त्व सोहंकारा राखण । कर्म-पक्षी हांकी तूं आपण ॥२॥

निजबोधें पिकलें शेत हो । स्वानंदाच्या घुमरी येत हो ॥

अनंताच्या राशी हे होत हो । गुरुकृपें केशवीं घेत हो ॥३॥

० पद २११ वें

जुनाट चोर आला वो बहुकाळा । कर्म-झोंप मोडुनि तत्काळा ॥ध्रु॥

त्रिगुणाचें घर वो फोडीलें । भ्रांति-विरदळ हें चोरीलें ॥१॥

स्वबोधाचें खनीत लाउनी । नेलें भेदधन हें काढुनी ॥२॥

केशव म्हणे सर्वही हरलें । सेखीं मज जीवेंचि मारीलें ॥३॥

० पद २१२ वें

जेथें वाचा कुंठीत सकळा । जेथें मती जालीया पांगुळा ॥ध्रु॥

जेथें क्रीया सर्वही निश्र्चळा । तेथें ठाव कैंचा वो गोकुळा ॥

सुखीय ऐसें देखीलें चोज वो । नये गुज सांगतां मज वो ॥१॥

जेथें शून्य दरशनें होती वो । नेति नेति पातल्या श्रुति वो ॥

साधु बुडी जे ० पदीं देति वो । आम्हांलागीं जाली ते प्राप्ती वो ॥२॥

गुणातीत अद्वय पाटणी । नाहीं देतां काळाची वांटणी ॥

स्वानंदाची स्वानंददाणी । केशवराजीं सर्व ही आटणी ॥३॥

० पद २१३ वें

विज्ञानसागरीचा । चंद्र सद्गुरु रावो ।

सर्वदा सुखरूप । त्याचा अमृत देहो ॥ध्रु॥

यालागीं संग त्याचा । गोड अंतरीं वाटे ।

अंतरीं सांठवीतां । भवदुःख हा आटे ॥१॥

अलक्ष योमवासी । ताप त्रिविध नाशी ।

भावार्थ चकोरासी । करी स्वानंदराशी ॥२॥

पूर्णमे पूर्ण भेटे । अंधःकार तैं फिटे ।

विश्रांति वारीधीसी । अति भरतें दाटे ॥३॥

सर्वदा गोड बहु । ० पदीं मिळवा जीउ ।

जीवाचि शिव होय । जाय कल्पना बहु ॥४॥

उदयो अस्तु नाहीं । यासी सर्वथा पाही ।

सर्वांसी निववीतो । सर्व नेणोनि कांही ॥५॥

अनादि-नित्य-सिद्ध । केशवस्वामी हा शुद्ध ।

उदरीं जन्मतां मी । जालों स्वयंभु बुद्ध ॥६॥

० पद २१४ वें

वाचेरी नाम बोलों । बोल ग्रासुनी डोलों ।

डोलासी विसरूनी । तृप्त होउनी ठेलों ॥ध्रु॥

काय तें गुज सांगों । नये सांगतां कोणा ।

वृत्तिसी ठाव नाहीं । केवीं दाखवूं खुणा ॥१॥

अपार सुख दाटे । तेथें संसार आटे ।

देहचिं देह नाहीं । थोर कौतूक वाटे ॥२॥

यापरि संत-पायीं । बोध फावला पाहीं ।

बोधासि ठाव कैंचा । भेद केशवीं नाहीं ॥३॥

० पद २१५ वें

गुरुरायाचें नामसार सेवीं । चित्त सदगुरु-पादांबुजीं ठेवी ॥ध्रु॥

किती सांगों बा तुम्हांप्रती । माझा रामाचि वोळखा मूर्ती ॥१॥

अहं-ममतेचें बीरडें तोडा । मग सच्चिदानंद राम जोडा ॥२॥

म्हणे केशव निश्र्चळ राहा । राम होउनि राम तुम्ही पहा ॥३॥

० पद २१६ वें (सहज चाली)

पूर्ण स्वानंदाचें लेणें । मज लेवविलें हो जेणें ॥ध्रु॥

त्याचे विसरावे जरी पाय । तरी मरणचि वाईट काय ॥१॥

पर वस्तुसि दावुनि दृष्टी । केली चिन्मय अवघी सृष्टी ॥२॥

केशव म्हणे तो माझा पिता । करी नामेंची भवसिंधु रिता ॥३॥

० पद २१७ वें

आम्हा तरील म्हणवुनि आलों । तंव समूळींच बुडवीलों ॥ध्रु॥

त्याचें काय करावें आहीं । जीव घेउनि म्हणवितो स्वामी ॥१॥

नाहीं मीपण उपजलें जेथें । केलें क्षेत्रसंन्यासी तेथें ॥२॥

नाहीं मीपण उपजलें जेथें । केलें क्षेत्रसंन्यासी तेथें ॥२॥

येणें नये तया ठायासी नेलें । केशव म्हणे तो ठावचि केलें ॥३॥

० पद २१८ वें

माझें स्वरूप सुखरूप आहे । मजमाजी रिघोनि पाहे ॥ध्रु॥

तूंही सुखरूप बापा होसी । जरी अंतरी बुडी देशी ॥१॥

मी अखिल सुखाचा सिंधु । परिपूर्ण परमानंदू ॥२॥

म्हणे केशव माझ्या ठायीं । मी-तूंपणाचा बुब्दुद नाहीं ॥३॥

० पद २१९ वें

काळदेहासि आला खावों । आम्ही आनंदे नाचों गावों ॥ध्रु॥

आम्ही ऐसें निर्भय झालों । नित्य अक्षय ठायासीं आलों ॥१॥

काळें गिळिला आमुचा देहो । आम्ही काळची बुडविला पाहो ॥२॥

म्हणे केशव आमुच्या ठाईं । देहासगट काळचि नाहीं ॥३॥

० पद २२० वें

निजडोळियांसी डोळा पाहे । स्वयं डोळाचि होउनि राहे ॥ध्रु॥

भवहरण तयाचे पाय । गोड त्याहुनि सांगों काय रे ॥१॥

डोळा होउनि डोळा आटे । त्याच्या स्मरणेंचि डोळा भेटे ॥२॥

डोळा डोळियांत केला गोळा । म्हणे केशव तो माझा डोळा ॥३॥

० पद २२१ वें

नाहीं बोलायासारीखें । ऐसें कळलें ज्याच्या मुखें ॥ध्रु॥

त्याचें मुख डोळां पाहूं । आम्ही सुखचि होउनि राहूं ॥१॥

मूळ सुखाचें तें मुख । त्याचें मुखचि केवळ सुख ॥२॥

म्हणे केशव मुखचंद्रमा । करि अमृतवृष्टी आम्हां ॥३॥

० पद २२२ वें

मायबाप सद्गुरुरावो । त्यांचा मजवरि मोठा स्नेहो ॥ध्रु॥

मज बरवें ठेवुनि पोटीं । क्षणोक्षणा देतो भेटी ॥१॥

मज वल्लभ कोणिच नाहीं । मग तेणेंचि वरलें पाही ॥२॥

ज्याचा जार त्यासिच भार । आम्हा आणिक कैंचा थार ॥३॥

स्वयं घरजांवई झाला । मजसगट पोटा आला ॥४॥

आतां जाणें नाहीं कोठें । माझें भाग्य बहु मोठें ॥५॥

आम्हां फळलें पाहीं । पार विश्रांतीसी नाहीं ॥६॥

म्हणे केशव सांगों काय । अति बरवे याचे पाय ॥७॥

० पद २२३ वें

माहेराचि घेउनि धनी । आले सासुरयां लागुनी ॥ध्रु॥

तंव बापचि भेटों आला । मज विस्मयो मोठा जाला ॥१॥

अवघें सासुरयाचें घर । झालें माझें निजमाहेर ॥२॥

आतां माहेरा कैसें जावें । मज सासुर नाहीं ठावें ॥३॥

ऐसें कौतुक जालें माय । नाहीं मीपण सांगो काय ॥४॥

म्हणे केशव माझ्या ठाईं । द्वैतभावचि उरला नाहीं ॥५॥

० पद २२४ वें

मोहो-मायेचा अंत जाला । बोध-पुत्र पोटा आला ॥ध्रु॥

ऐसें सुतक पडलें पाहीं । कर्म कांहिच उरलें नाहीं ॥१॥

उभयें सुतकें जालों लाठें । आम्ही अक्षय सुतकी मोठे ॥२॥

आमुचें सुतकें सुतक नाशी । म्हणे केशव सुतकराशी ॥३॥

० पद २२५ वें

चारीं घरें जाळुनि गेला । परी आगिंच जडोनि ठेला ॥ध्रु॥

तयासंव चोराच्या मागें । आम्ही लागलों लागवेगें ॥१॥

पायांमागें ठेवुनि पाय । त्याच्या पायांसि पावलों पाहें ॥२॥

चोर नोहे तो चोरांचा रावो । सर्व ग्रासुनि त्यास विसावो ॥३॥

म्हणे केशव मी दुमदुम आलों । पाय धरितांची तद्रूप झालों ॥४॥

० पद २२६ वें

देव ग्रासुनि प्रगट होतो । माझा आनंद मज भेटि देतो ॥ध्रु॥

तें मी कैसें सांगूं काय । माझें सर्वांग गिळिलें आहे ॥१॥

सुखसिंधूच्या उसळती लाटा । आजी प्रळय जाला मोठा ॥२॥

बोले केशव मंगलचरणी । अति दाटलें सारंगपाणी ॥३॥

० पद २२७ वें

नामरूपाचा जेथें भास । नामरूपचि नाही त्यास ॥ध्रु॥

ऐसें जाणे तो निज योगी । माया नाहीं करूनी भोगी ॥१॥

नामरूपाची घडामोडी होतां । आन उत्पन्न पाहे तत्वतां ॥२॥

संत केशव म्हणे कांही । आतां गलबलची नाहीं ॥३॥

० पद २२८ वें

अहं-ब्रह्म-स्फुरण स्फूर्ती । भास जेथें नाहीं निश्र्चिती ॥ध्रु॥

हा मुळींचा अनुभव पाहीं । जाणे त्यासी पय-पान नाहीं गा ॥१॥

द्रष्टा, दृश्य, दर्शनत्रय । स्फूर्तीपोटी भास होय ॥२॥

संत केशव स्फूर्ती मूळी । पूर्ण स्वानंदे करि कल्होळी ॥३॥

० पद २२९ वें

आम्ही परात्पर परदेशी । अलक्ष-पुरीचे निवासी ॥ध्रु॥

नामरूप नाहीं आम्हां । दिसों परी न येवों कामा ॥१॥

सर्व संगिं संगातीत । निर्धूत निज अवधूत ॥२॥

भोगत्यागातित भोग । केशव म्हणे हा आमुचा योग ॥३॥

० पद २३० वें

गुरुरायाच्या पडलों बंदी। आतां सुटीका नाहीं कधीं ॥ध्रु॥

पाईं बोधाची अखंड बेडी । यकदंडी जोडली गाढी ॥१॥

अति दुर्घट बंदीखान पाहीं । येथें पडल्या उघडचि नाहीं ॥२॥

गुरुमुखें केशव बंदी पडिला । कैसा हृदयिंच जाउनि जडला ॥३॥

० पद २३१ वें

पशुपक्षी नाना याती । जग नांदे आत्मस्थिती ॥ध्रु॥

तेथें कैचें चंड गुणागुण । जग ब्रह्मत्वें संपूर्ण ॥१॥

जग स्वइच्छा क्रीडितां । नाहीं भंगली निजात्मता ॥२॥

गुरुकृपें निजदृष्टी । नाहीं केशवा वेगळी सृष्टी ॥३॥

० पद २३२ वें

देहबुद्धी सारुनी मागें । ब्रह्म जालें जें निजांगें ॥ध्रु॥

तया साधन कोठें आहे । तिहीं साधावें तें काय ॥१॥

स्वयं ब्रह्मचि होउनि ठेलें । सर्व ब्रह्मचि देखते जालें ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं पाही । तेथें कांहीच उरले नाहीं ॥३॥

० पद २३३ वें

जेथें येणें जाणें नाही । ते आमुची मिरासी पाही ॥ध्रु॥

बरवें निरंजनपूर । तेथें बांधलें आम्हीं घर ॥१॥

नित्य सुखाचा सुकाळ । नाहीं कल्पांतीं दुष्काळ ॥२॥

म्हणे केशव तया गांवी । असे येकुचि गोसावी ॥३॥

० पद २३४ वें

मन स्वरूपीं रमेना । भवदुःख तंवरी शमेना ॥ध्रु॥

विषई बुद्धीचा पसरू । तंव तव स्वरूपीं विसरूं ॥१॥

चित्स्वरूपी विलासे । निजसुख तरीच प्रकाशे ॥२॥

होतां स्वरूपी तन्मय । कैचें केशवीं भवभय ॥३॥

० पद २३५ वें

आम्ही सकळांहुनि प्रांजळ । आम्ही सकळांपरिस खोल ॥ध्रु॥

आम्ही सकळांहुनि दुरी । आम्ही सकळांचे अंतरीं ॥१॥

आम्ही सकळांचे सांघाती । संग नाहीं आम्हांप्रती ॥२॥

आम्ही सकळांचे गोसावी । सकळ नाहीं अमुचे गांवी ॥३॥

केशव म्हणे अमुच्या धामीं । सहजीं सहज आमुचे आम्ही ॥४॥

० पद २३६ वें

सुखदुःखासी ग्रासुनि राहे । सर्व पाहुनि कांही न पाहे ॥ध्रु॥

आम्ही त्याचिया उदरासि आलों । जन्म-मरणावेगळे जालों ॥१॥

बंध-मोक्षाचा विटाळा कांही । ज्यासी स्वप्न्नी जाला नाहीं ॥२॥

केशव म्हणे कौतुक पाहीं । शून्य हरपलें ज्याचिया ठायीं ॥३॥

० पद २३७ वें

कानावाटे मी नयनासी प्यालों । सेखीं सूर्याचा नयन मी झालों ॥ध्रु॥

ऐसें सद्गुरुनाथें केलें । माझें जितांचि जीवपण नेलें ॥१॥

दृष्टिद्वारा मी सृष्टीसी घोटी । दृष्टि हरपे माझिया पोटीं ॥२॥

केशा म्हणे मी जाणोनि भोळा । माझा सर्वांग जाहला डोळा ॥३॥

० पद २३८ वें

तोंडावाटे वोतुनि कानीं । पाजी अक्षय शीतल पाणी ॥ध्रु॥

त्याच्या भेटीची होतां वाणी । ० पदो० पदी पाविजे हाणी ॥१॥

निजबोधाची उघडुनी खाणी । हरीदरुशनीं हरली वाणी ॥२॥

केशा म्हणे तो विशोक पाणी । दीन होऊनी हृदयासी आणी ॥३॥

० पद २३९ वें

माहेरासि धांवुनि गेलें । मायबाप सुखी केलें ॥ध्रु॥

तो मी आनंद सांगुं काय । सांगुं जातां वाचा राहे ॥१॥

आलें सासुरियांच्या घरा । तंव बापचि भेटे खरा ॥२॥

केशा म्हणे दोन्ही ठायीं । एक माहेर जालें पाहीं ॥३॥

० पद २४० वें

माझा कृपाळु सद्गुरु पिता । तेणें हरिली सकळही चिंता ॥ध्रु॥

माहेराची लागली गोडी । मज नाठवे सासुरवाडी ॥१॥

शांति-मातेच्या ० पदराखालें । माझें जन्मचि सार्थक झालें ॥२॥

नित्य भावाच्या चरणीं लोळे । भक्ति-बहिणीसी घेउनि खेळे ॥३॥

दयाशांति विरली बाळा । सभोंवतां यांचा पाळा ॥४॥

क्षणक्षणां सोहळे होती । मायबाप बहु सुख देती ॥५॥

केशा म्हणे याच्या पायीं । म्यां मिरासी केली पाहीं ॥६॥

० पद २४१ वें

देव दावुनि हरिला देहो । केला संपूर्ण मजला देवो ॥ध्रु॥

देव त्याविण आणिक नाहीं । माझ्या जीवीचा अनुभव पाहीं ॥१॥

देव सर्वही केलें तेणें । परी नाथिलें मीपण नेलें ॥२॥

देव होउनी नाहीं जेथें आम्ही । देवराव तो केशव स्वामी ॥३॥

देव २४२ वें

हात ठेउनि शिरावरी । देव भक्तासी येकचि करी ॥ध्रु॥

त्याचें अखंड सेवन करूं । दीनबंधु तो हृदयीं धरूं ॥१॥

ज्याचें दर्शनें मीपण आटे । जाय त्रिपुटी तैं तो भेटे ॥२॥

केशा म्हणे तो माझा बाप । ज्याचा चौघांसी नसे माप ॥३॥

० पद २४३ वें

गुरुरायाची कृपा झाली । तेणें पूर्विल चुकराई गेली ॥ध्रु॥

आम्ही अखंड प्रेमें धालों । ब्रह्म-भुवनींचे राजे झालों ॥१॥

दुःखदायक भव जेथें आटे । तो सुखनिधी अंतरीं दाटे ॥२॥

केशव म्हणे गुरु० पद-वासीं । जालों मंगळमय अविनाशी ॥३॥

० पद २४४ वें

लिंग लिंगासी शरण गेलें । लिंग लिंगिंच सुखरूप ठेलें ॥ध्रु॥

लिंग लिंगाच्या हाता आलें । अववें लिंगासी लिंगाचि जालें ॥१॥

लिंगें लिंगाचा केला संग । लिंगी लिंगचि जालें अभंग ॥२॥

केशव स्वामीचें आलिंगी लिंग । तेथें लिंगचि जालें आलिंग ॥३॥

० पद २४५ वें

लांब लांब करूनी गोष्टी । तुझ्या स्वरूपीं घालूं मीठी ॥ध्रु॥

आम्हां इतुकेंचि पुरे देवा । सेव्य होउनीयां करूं सेवा ॥१॥

सेव्य-सेवक कांहिच नेणे । परी सेवाचि करूं जाणे ॥२॥

केशा म्हणे घेतां गोडी । निजगोडिच झाली उघडी ॥३॥

० पद २४६ वें

चित धांवुनि चरणीं पडे । तंव भाळींच डोळा पडे ॥ध्रु॥

मायबापाचा प्रसाद जाला । अवघा डोळा हाता आला ॥१॥

कानिं डोळा तोंडी डोळा । हातीं पायीं भरला डोळा ॥२॥

केशव स्वामीची आकळ लीळा । तेणें सर्वांग केला डोळा ॥३॥

० पद २४७ वें

वस्त्र मळकें लेवुनि येती । शुद्ध असतां मळके होती ॥ध्रु॥

धिक् धिक् त्यांचे जिणें । जगामाजी लाजिरवाणें ॥१॥

मळकें आंगी जडोनि ठेलें । तेणें आंगचि मळकें केलें ॥२॥

अति निर्मळ केवळ भले । केशो म्हणे मळके झाले ॥३॥

० पद २४८ वें

जड जीव मी पाव जालों । शिव होउनी पूर्ण निवालों ॥ध्रु॥

ऐसें केलें दयाघन देवें । माय-बाप दिन-बांधवें ॥१॥

सुख स्वरूप जालों आजी । विश्र्व हरपलें हें मजमाजी ॥२॥

जगपाळक मी जगकर्ता । म्हणे केशव मीचि अकर्ता ॥३॥

० पद २४९ वें

मन ब्रह्म-परायण जालें । जन सहजचि मिळुनी आले ॥ध्रु॥

आतां काय करावें माय । आम्हा आणिक उरलें काय ॥१॥

जन नाहींपणें हें पाहों । स्वयं पाहणेंचि होउनि राहों ॥२॥

म्हणे केशव यापरि आहों । परी आहेपणा न साहों ॥३॥

० पद २५० वें

मन मारूनि लक्षिती देवो । त्यासी मृगजळ जाला देहो ॥ध्रु॥

त्याचा देहचि केवळ देवो । श्रुति सांगती निःसंदेहो ॥१॥

मीतूंपणाची हरपे सोय । ऐसी प्रतीती अखंड होय ॥२॥

अति निश्र्चळ मंगळ धामीं । सुख-सागर केशव स्वामी ॥३॥

० पद २५१ वें

गाय देउनि घेतला गोऱ्हो । त्याचे पयपानें जालों मी गोरा ॥ध्रु॥

माझी देहबुद्धिकृशता गेली । सिद्धशाश्र्वत पुष्टी आली ॥१॥

क्षीर नव्हे तो आक्षर-सार । तेणें सुखरूप जालों अपार ॥२॥

केशव म्हणे मी पयपानें धालों । स्वयं अमृतसागर जालों ॥३॥

० पद २५२ वें

देहबुद्धिचें उगवुनि कोडें । कान फुंकुनि लाविलें वेडें ॥ध्रु॥

तेणें सर्वही केले वेडे । नाचे स्वानंदाचें कोडें ॥१॥

जीव सगळे घेउनि रक्षी । माझें सगळेपणही भक्षी ॥२॥

सर्व नहोनि सर्व मी आसें । केशव स्वामीनें ठेविलें ऐसें ॥३॥

० पद २५३ वें

ज्ञानमार्गी आवडी लावी । देव देहिंच उघडा दावी ॥ध्रु॥

यासी उत्तीर्ण कैसेनी व्हावें । मायबापांसी म्यां काय द्यावें ॥१॥

आत्म वैभव अर्पुनि मातें । केलें सुखरूप त्रैलोक्यनाथें ॥२॥

म्हणे केशव सांभाळ केला । ठाव अखंड उदरीं दिला ॥३॥

० पद २५४ वें

भेटीकारण वैकुंठनाथ । वाट जयाची पहात ॥ध्रु॥

संत सापडले ते माय । ज्याचे देवासी दुर्लभ पाय ॥१॥

ज्याच्या नामें सर्वही काळ । ब्रह्मसुखाचा सुकाळ ॥२॥

म्हणे केशव भेटी जाली । सर्व सिद्धी हाता आली ॥३॥

० पद २५५ वें

काळ निःशेष ग्रासित जो कीं । दीनवत्सल स्वामी तो कीं ॥ध्रु॥

फळे फळीत याचे पाय । मज आठवती ग माय ॥१॥

हरी अंतरी दाउनि डोळा । करी आनंद वेळोवेळां ॥२॥

म्हणे केशव चित्सुखदाता । आला अक्षय लाभू हाता ॥३॥

० पद २५६ वें

भगवंती लावुनि रती । संसाराची केली शांती ॥ध्रु॥

माय माझी आनंदवती । इची महिमा वानूं किती ॥१॥

बोध आनंदवतीनें केला । भेद अद्वयवतीनें नेला ॥२॥

माय नव्हे ते अक्षय सती । केला केशव चित्सुखपती ॥३॥

० पद २५७ वें

गेली विरोनि मायेचि राती वो । आला हृदयासी बोधगस्भती वो ॥ध्रु॥

नवल-उदय जाला बाई आजी वो । ज्ञानमार्तंड उगवला

सहजीं वो ॥१॥

जाला निर्बिब निजप्रकाश वो । प्रभा कोंदाटली अविनाश वो ॥२॥

उदो-अस्तुवीना उदयो जाला वो । केशव आंगचि दिनकरू

केला वो ॥३॥

० पद २५८ वें (राग-कांबोध)

आकाशीं राहोनी पाताळीं खेळे । बाहेरी आंधळे अंतरी डोळे ॥ध्रु॥

आपले जीवीचें गुज तें सांगों । ऐके तयासी समाधी लागो ॥१॥

नामरूपाविण संचलों पाही । आकारलें परी जन्मलें नाहीं ॥२॥

आहेपणें ते कोठेंचि नाहीं । नाहींपणें तें नांदतें देहीं ॥३॥

क्षरीं अक्षरमय तें साचें । क्षराक्षरातीत स्वरूप त्याचें ॥४॥

कृपा हस्तक ठेवुनि माथा । केशव म्हणे मज भेटलें आतां ॥५॥

० पद २५९ वें (घाटी-रामकळी)

आनंदसागरीं । दिधलीया बुडी । आठवेना गोडी । संसाराची ॥ध्रु॥

ज्याचें सुख तोची । जाणे पै रे भाई । इतर नेणती कांही । प्रेमसुख ॥१॥

जाणोनी नेणणें । नेणोनी जाणणें । आपलीयापणें । आपणची ॥२॥

गुरुकृपाबोधें । निजदशा पावला । सर्वदा राहिला । अढळ० पदीं ॥३॥

केशव म्हणे त्याचीं । लक्षितां पाउलें । जिवत्व निरसीलें । शिवत्वेंसी ॥४॥

० पद २६० वें

अंतरी पालटु जाला नाहीं मना । तंववरी चिद्धना पाविजेना ॥ध्रु॥

पावलीयाची खूण यापरी जाणीजे । सर्वदा होईजे सुखरूप ॥१॥

ब्रह्म सनातन होउनी पावन । सहज जालेपण विसरला ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं अनुभवें पावला । पावतांची झाला तेंची रूप ॥३॥

० पद २६१ वें

आपलीया घरीं आपण राज्य करीं । सर्वथा बाहेरी पाउलें न घाली ॥ध्रु॥

प्रपंचाचा वारा नलगे त्या सुकुमारा । आनंदाचा वोवरा पहुडला असे ॥१॥

आपलें आपण सुख भोगी तोचि योगी । माया-कवच वेगीं फेडुनियां ॥२॥

जागृती-स्वप्न्न-सुषुप्ती-तुरीया-उन्मनी । पंचमुद्रा सारूनी योग निद्रा अखंड ।

घेतु तेथें सहजीं सहज पूर्ण उरलेंसें आपण । हेंही सरलें स्फुरण आपणामाजी ॥४॥

ऐसीया योगभूमिका पावोनी मोक्ष देखा । स्वयंभ स्वसुखा आरूढला ॥५॥

आरूढलीय दशे मीतूंपण नसे । केशवीं समरसें दुजें नवीण ॥६॥

० पद २६२ वें

द्वैतासी रुसोनी अद्वैतीं निजेला । शेखी तेंही गेला विसरोनी ॥ध्रु॥

नवल निद्रा कैसी योगिया बाणली । विश्रांती फावली अखंडीत ॥१॥

जीवदशा ओसरे मीतूंपण नुरे । स्वानंदे पडिभरें निज घेतु ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं यापरी निजेला । निजीं निजरूप ठेला होउनीयां ॥३॥

० पद २६३ वें

जन्मेसी मरण निःशेष भक्षी । निजरूप दृष्टीवीण लक्षी ॥ध्रु॥

देखणा रे तोचि देखणा रे । भुलला आपण आपणा रे ॥१॥

दृश्य नाहीं तें देखिजे कायी । यापरी जें देखियलें पाहीं ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं देखणी सिद्धी । देखणेपणाची राहिली विधी ॥३॥

० पद २६४ वें

नामरूपाची घेउनि बुंथी । नांदती जगीं आत्मप्रतीती ॥ध्रु॥

नाम कैंचे तया रूप कैंचे । निजांनंदघन स्वरूप त्याचें ॥१॥

प्रालब्धकर्में वर्ततां देहीं । देहत्रयाचा हेतुचि नाहीं ॥२॥

गुरुकृपें केशव पावलें साचा । वेंच करुनियां मीपणाचा ॥३॥

० पद २६५ वें

बंधेवीण कैंचा मोक्षासी ठावो । भक्त नाहीं तेथें कैंचा देवो ॥ध्रु॥

जैसें आहे मुळीं तैसाचि आहे । आहे-नाहींपण तेथें न साहे ॥१॥

सांडी मांडी जेथें कांहींच नाहीं । कांही नाही तेथें जाणावें कायी ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं बाणलें ऐसे । ज्यासी बाणे तेणें सांगिजे कैसें ॥३॥

० पद २६६ वें

नाम ना रूप वर्ण ना छाया । संत गेले गा ऐसीया ठायां ॥ध्रु॥

परतोनी संसारा नाहीं ते आले । आपुलें स्वरूप आपण जालें ॥१॥

जातांचि अद्भुत नवलाव केला । विश्र्वाचा मागुची काढुनी नेला ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं पावला याची खूण । ज्यासी कळलें त्यासी पावले आपण ॥३॥

० पद २६७ वें

सद्गुरुकृपा जयासी जाली । तेणेंचि जोडी आपुली केली ॥ध्रु॥

जोडकार तो जाणिजे भला । संपूर्ण आत्मलाभ जोडिला ॥१॥

कर्मकळंतर अवघेंचि खादलें । अक्षय मुद्दल ० पदरीं बांधिलें ॥२॥

आपलें मुदल आपण जाला । केशवीं उदीम फळासी आला ॥३॥

० पद २६८ वें

ठेविला ठावो विसरला पाहीं । पाहों गेलें नाहीं ते ठाईं ॥ध्रु॥

सांपडे निधान कैसेनि त्यातें । विसरे नाडीलें जेथीच्या तेथें ॥१॥

विसरा ऐसें पाप नाहीं देखा । दुऱ्हा वीसरें स्वसुखा ॥२॥

गुरुकृपा होय विसर तैंच जाय । आठवाचें मूळ केशव लाहे ॥३॥

० पद २६९ वें

नाहीं तें सांडोनी आहे तें पाहिजे । पाहणें हरपे तेथेंची राहिजे ॥ध्रु॥

योगियांचे मत जाणिजे ऐसें । आणीकासी गम्य होइल कैसें ॥१॥

जाणे त्याचें वर्म नेणे त्याचें कर्म । निश्र्चयेसी ज्याचा तोची ब्रह्म ॥२॥

ब्रह्मीं ब्रह्मपण हेंही नाहीं जाण । केशव सांगे अनुभवाची खूण ॥३॥

० पद २७० वें

ज्ञानेंवीण जीणें कासया कारणें । त्याहुनी मरणें हेंचि भलें ॥ध्रु॥

ज्ञानेंवीण कीजे तितुकें पाल्हाळ । मोक्ष सर्वकाळ ज्ञानयोगें ॥१॥

कर्म कर्मातीत करुनी ठेवी ज्ञान । दुःखासी अवसान ज्ञानमात्रें ॥२॥

ज्ञानेंचि आटला भवसिंधु एव्हडा । केशवीं रोकडा आत्मलाभू ॥३॥

० पद २७१ वें

आत्मासच्चिदानंद बोलणें हेचि भेद ।

आत्मानात्माचा अनुवाद न सरे तेथें ॥ध्रु॥

म्हणोनियां श्रुती परतल्या नेती नेती ।

तो मी शब्द स्थिती बोलों कैसा ॥

बोलतां नये आतां बोलावें तें काय ।

बोलिजेसें नव्हे माय बोलों मी कैसें ॥१॥

तत्त्वमश्यादि वाक्य जीवेश्र्वरासी घडे ऐक्य ।

हा साधकां स्वबोध मुख्य सिद्धांत नोहे ॥

जीव शीव ० पदें दोन्ही गेलीं जेथें हरपोनी ।

तया निजनिर्वाणी बोलणें कैंचे ॥२॥

दृश्य-द्रष्टा-दर्शन जेथें त्रिपुटी जाली क्षीण ।

तेथें सोऽहं ब्रह्म हें स्फुरण स्फुरे हें कोठें ॥

गुरुकृपें केशवीं प्रमाण नव्हेचि कांही ।

जयालागीं मौन्य पाहीं सहजस्थिती ॥३॥

० पद २७२ वें

आत्मा चैतन्यराशी । अखंड तुजची पाशीं । देहादि इंद्रियांसी । व्यापुनी असे ॥ध्रु॥

तयासी डोळेभरी । कां तूं पाहसी ना । स्थिर राहसी ना । तेथेंचि कां ॥१॥

दुरी ना जवळा । क्षण नव्हे वेगळा । प्रकाशुनी सकळां । सकळातीत ॥२॥

व्याप्य-व्यापकभाव । जयाचें स्वरूपीं वाव । केशव म्हणे देव । तो तूं स्वयं ॥३॥

० पद २७३ वें

कधीं नाही देखिलें । ना कधीं आइकीलें । तें रूप देखीलें । आजी डोळा ॥ध्रु॥

नांव तया नाहीं । रूप तया नाहीं । जैसे आहे पाहीं । संचलें तैसें ॥१॥

मंगळा-मंगळ । सुखची निखळ । साधूचें केवळ । निजहीत ॥२॥

संत केशव म्हणे । जाली तयाची भेटी । दुजेपणवीण मिठी । पडोनि ठेली ॥३॥

० पद २७४ वें

मी ज्ञाता ऐसा अभिमान वसे । तंवरी तें जिडोळां न दिसे ॥ध्रु॥

अभिमान सांडुनी सुखरूप राहीं । ठाईंचा ठाईं तरी निवसील ॥१॥

ज्ञातेपणाचा अभिमान धरितां । जवळीं निज परी न येची हाता ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं निरभिमान स्थिती । देहींच विदेह तेथें कवण मानी मुक्ती ॥३॥

० पद २७५ वें

जयालागीं शीणताती योगी । तें निज अंगी जडलें असे ॥ध्रु॥

निज तें आंगी निज तें आंगी । निज तें आंगी जडलें मना ॥१॥

आंगीच्या आंगी जडलेंसे निज । कर्माकर्मीं निज लागे सहज ॥२॥

सद्गुरुकृपें केशवीं विश्रांती । अखंड जाली निजप्राप्ती ॥३॥

० पद २७६ वें

दिसे तें नीज नीज दिसतें । गुरुकृपें आमुतें दृष्टिवीण ॥ध्रु॥

पाहतां निज नीजें समाधी यावों लाजे । निजीं निज विराजे निजपणें ॥१॥

आकाशावरुते पाताळा खालुते । बुद्धीसी निरूते चोजवेना ॥२॥

गुरुकृपें केशवी निजबोध-प्रतीती । जागृती सुषुप्ती स्वप्न्नीं दिसे ॥३॥

० पद २७७ वें

आत्मप्राप्ती ० पदें गुरुकृपा जाली । तेणें बोधाची गुढी उभारली ॥ध्रु॥

आनंद जाला आनंद जाला । आनंद जाला बोलवेना ॥१॥

लय लक्षेंवीण अनुभव-सोहळा । दृष्टीवीणें नीज देखिलें डोळां ॥२॥

गुरुकृपें केशवी आनंद पुष्टी । परमानंदे कोंदली सृष्टी ॥३॥

० पद २७८ वें

सर्व वोळखीलें चिद तेंची जालें । आनंदाचें लेणें सर्वांगी बाणलें ॥ध्रु॥

सत्तें काय चित् तें काय । आनंदी दोहोंचें बोलणें राहे ॥१॥

सद-चिद-गोडी आनंदी घोटी । आनंद जिराला आनंदापोटीं ॥२॥

यापरी त्रिपदें गिळिलीं आनंदे । गुरुकृपें केशवीं पूर्ण ब्रह्मानंदे ॥३॥

० पद २७९ वें

सद्गुरुकृपेची फळली वाडी । आकाश घातलें आपणाबुडी ॥ध्रु॥

शून्याच्या शेंडा लाविली टाळी । मनाच्या मुळीं राहोनियां ॥१॥

योगेंवीण मुद्रा ध्यानेंवीण लक्ष । आपेआप निज जालें प्रत्यक्ष ॥२॥

सद्गुरुकृपें केशवीं निर्मळा । आपला डोळा आपण जाला ॥३॥

० पद २८० वें

निर्गुणाच्या हातीं दीधलें मातें । जातीकुळ तेथें पारूशलें ॥ध्रु॥

बोलों नये कांही चालू नये । हालों नये ऐसें जालें ग माय ॥१॥

सबाह्य आनंदी पडलीसे गांठी । आतां जीवित्वें संवसाठी होउनी ठेली ॥२॥

निःसंगेसी संग संसारा उजवण । गुरुकृपें केशवीं कायसी बोळवण ॥३॥

० पद २८१ वें

स्वरूप आरीसा पाहतां चांग । स्वरूपींच डोळां देखिलें आंग ॥ध्रु॥

देखिलें ग माय निजरूप डोळां । लय लक्षवीण देखणी कळा ॥१॥

स्वयंभु आरसा प्रकाशें सुरवाड । पाठी ना पोट तया अंत ना वाढ ॥२॥

बिंब-प्रतिबिंबेवीण अखंड आरिसा । गुरुकृपें केशवीं देखनी दशा ॥३॥

० पद २८२ वें

बहु बोलण्याचा आला असे वीट । परी वागेश्र्वरी धीट अनावर ॥ध्रु॥

बोलतांचि नये तेंचि बोलत आहे । ऐसीयासी काय की जे आम्ही ॥१॥

जेथें अनिर्वाच्य सकळ शब्द नुठी । त्याच्या सांगतां गोष्टी पडे मौन्य ॥२॥

न बोलोनि बोलणें बोलतां न बोलणें । हे स्वानुभवीं जाणे म्हणे केशव ॥३॥

० पद २८३ वें

गुरुराजचरण आम्हीं वंदिले आजि पाहीं ।

दुरित सकळ गेलें भव-दुःख पुढें नाहीं ॥ध्रु॥

त्रिताप विरोनि गेले पाउलें पाहतां हो ।

अति शुद्ध-बुद्ध जालों तत्० पदिं राहतां हो ॥१॥

अविकळ निजभावें रंगलों पाद० पद्मीं ।

अविचळ स्थिर तेणें राहिलों आत्मसद्मीं ॥२॥

पदिं पदरुप जालों पावलों सर्व जोडी ।

केशवस्वामी सांगे लाधलों सौख्यकोडी ॥३॥

० पद २८४ वें

मनाच्या मुळीं निजसुख जालें । निधान पाहिलें परलोकिंचें ॥ध्रु॥

पाहिलें निधान जालें समाधान । लागलें निजध्यान स्वरूपाचें ॥१॥

स्वरूपीं निर्धारी जाला साक्षात्कार । इंद्रिय-व्यवहार पारुशला ॥२॥

पारुशला देहभाव भवलाभीं अभाव । केशवीं अनुभव

निजबोधें बा ॥३॥

० पद २८५ वें

विवळलीया दृष्टी काढी मागू । कांही नाहीं तेथें लावि लागू ॥ध्रु॥

मागाडीयाची निर्मळ बुद्धी । आपण बैसला आपणा० पदीं ॥१॥

मीपण हरवीलें तूंपण गिळीलें । गुरुकृपें केशवीं ठिकाणीं लाविलें ॥२॥

० पद २८६ वें

आत्मतीर्थीं स्नान करुनीयां विधी । सोविळें घेतलें निजात्मसिद्धी ॥ध्रु॥

सोविंळा जालों कोण्हासि न शिवों । सबाह्य आघवें शुद्ध केलों बा ॥१॥

देहबुद्धीचें वोविळें फेडिलें वास । स्वरूपें सोविळा जालों सावकाश ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं निजबोधें सोविळा । जगेसी वर्ततां नव्हेचि वोवळा ॥३॥

० पद २८७ वें

वेदासी गूढ पडीयलें जेथें । नुगवेचि शास्त्रातें उगवीतां ॥ध्रु॥

तें गूढ उगवी तें गूढ उगवी । तें गूढ उगवी बाईय वो ॥१॥

निजज्ञान कासवटी स्वानुभव दृष्टी । हेचि हातवटी उगवयाची ॥२॥

गुरुकृपें केशवीं तें गूढ उगवीलें । सांगों जातां गूढ अधिकाचे पडिलें ॥३॥

० पद २८८ वें

संतसमागम मज घडला । आनंदघन हरि सांपडला ॥ध्रु॥

म्हणवुनि पावन जालों मी । पूर्ण सुखें निवालों मी ॥१॥

सबाह्य अंतरि हरि पाहे । मीपण ग्रासुनि स्थिर राहे ॥२॥

मती गती परती जाली । म्हणे केशव चविला चवि आली ॥३॥

० पद २८९ वें

नश्र्वर भुवनीं ठेवुनियां । प्रेमरसायण देउनियां ॥ध्रु॥

कारण वारण योगें रे । उद्धरिलें मज वेगें रे ॥१॥

विवर्त परता सारुनियां । सर्वहि शोक निवारुनियां ॥२॥

केशव म्हणे निजदातारा । निज० पदिं देउनि मज थारा ॥३॥

० पद २९० वें

विचार लेणें हें लेववुनी । नांदवी चिन्मय-भुवनीं ॥ध्रु॥

तो म्यां देखियला निजदाता । सद्गुरु जनिता आतां ॥२॥

अपारभय-हर्ता सुखकर्ता । समता वनिता भर्ता ॥२॥

अखंड शोभतसे समाधामीं । तारक केशव स्वामी ॥३॥

० पद २९१ वें

गुणमई जे ठायीं लय पावे । घडिघडि तेथें धांवें ॥ध्रु॥

मन हे पिसाळलें पिसाळलें । हरि० पदिं लंपट झालें ॥१॥

त्यागुनि संगम या करणीचा । देवचि कवळी सांचा ॥२॥

सर्व हरी ऐसें गुज सांगे । प्रेमें नाचूं लागे ॥३॥

समाधि-युत्थानीं हरि भासे । म्हणवुनि खदखद हांसे ॥

केशवस्वामीची निजगोडी । मेल्यापरी न सोडी ॥४॥

० पद २९२ वें

कवळीं कवळीं मी हरि बोले । हरि० पद लक्षुनि डोले ॥ध्रु॥

अपार सुख जालें मज पाहीं । मीपण उरलें नाहीं ॥१॥

सर्वहि कारणी मी हरि ल्यालों । हरिच्या उदरा आलों ॥२॥

केशव सांगे मी हरिसंगें । हरिमय जालों वेगें ॥३॥

० पद २९३ वें

हृदय-सरोजी या हरि भरला । कर्मसमुच्चय सरला ॥ध्रु॥

म्हणवुनि तरलों मी तरलों मी । निमग्न झालों ब्रह्मीं ॥१॥

ममता सांडुनियां मज गेली । माया मैंदीन मेली ॥२॥

केशवस्वामीसी समयोगें । समरस जालों वेगें ॥३॥

० पद २९४ वें

श्रवणिं लेउनियां शिवमुद्रा । आलों चिन्मय भद्रा ॥ध्रु॥

म्हणवुनि श्रम गेला श्रम गेला । आत्मसमागम केला ॥१॥

मदन-प्रयागीं मी स्थिर झालों । आनंद-अवभृत न्हालों ॥२॥

गगन विरालें हें जे ठाईं । जालों तें लवलाही ॥३॥

केशवस्वामी मी भव सरला । केशव मात्राचि उरला ॥४॥

० पद २९५ वें

स्तवितां वैखरि हे स्थिर जाली । तेथेंचि मुरकुंडि घाली ॥ध्रु॥

क्षणभरि नव जाय तंव कोठें । मुनिचें कौतुक मोठें ॥१॥

सुखघन होउनियां सुख भोगी । त्रिभुवन-तारक योगी ॥२॥

केशवस्वामींशीं समरसला । मंगळनिधि कीं भला ॥३॥

० पद २९६ वें

समाधि-युत्थानीं सम होणें । ऐसें जयाचें देणें ॥ध्रु॥

तयासि देइजेसे तव नाहीं । म्हणवुनि उगला राही ॥१॥

अखंड ठेवुनियां सुखधामीं । सबाह्य निववी स्वामी ॥२॥

सर्वहि हरपलें जें ठाईं । ते ० पदीं नांदवी पाही ॥३॥

पुष्कळ बोधुनियां घनबोधा । इंद्रियें केलीं मेधा ॥४॥

मीपण निर्दळितां निजधाता । केशव म्हणे मम धाता ॥५॥

० पद २९७ वें

जाणीवेचें बंड शतखंड केलें रे । परम० पदीं मन निश्र्चळ ठेलें रे ॥ध्रु॥

म्हणवुनियां भव-भय मज नाहीं रे । चिन्मयसागरीं बुडी दीधली पाही रे ॥१॥

नामरूपाचा दुष्काळ झाला रे । कल्पित जीव-शिव-भाव निमाला रे ॥२॥

जैसें आहे सुख तैसेंचि आहे रे । केशव म्हणे हेंही स्फुरण न साहे रे ॥३॥

० पद २९८ वें

गुरुभजनाचें फळ मज जालें रे । परम ० पदाचित सहजचि आलें रे ॥ध्रु॥

अध्यारोपान्वय वादासी नेणे रे । कांही न जाणे तें निजरूप जाणे रे ॥१॥

शमदम-साधनीं शिणविलें नाही रे । चित्सागरामाजी बुडविलें पाही रे ॥२॥

केशवस्वामीची निजभेटी जाली रे । आत्मसुखें सर्व क्रिया निमाली रे ॥३॥

० पद २९९ वें

तत्वता तत्त्व जाणोनि राहे रे । स्वानुभवें तत्त्व अखंड पाहे रे ॥ध्रु॥

त्याहुनि जोडी कांहिच नाहीं । लाभ मुख्य नरदेहीं पाही रे ॥१॥

तत्त्वेंसी नित्य मिळोनि राही रे । विश्र्व हें तत्त्वरूपचि पाही रे ॥२॥

गुरुवाक्य तत्त्व कळलें यथार्थ । केशवराजीं जन्म जालें कृतार्थ रे ॥३॥

० पद ३०० वें

वृत्ति निमाली करणें आतां काय । कन हरपे बोलण न साहे ॥ध्रु॥

जन-वन-वीजन ब्रह्म पाहे । पाहतें पाहणें हेंही तेथें राहे ॥

मुळीं शोधतां न दीसे देहभावो । तेथें विदेही म्हणणें हेंही वावो ॥

कर्माकर्म नुरेचि कांही ठावो । भ्रांति फिटली कैंचा संदेहो रे ॥१॥

मज पाहतां अवघे नव्हे देहीं । तेथें आपण कां म्हणवी विदेही ॥

देह विदेह भावना ऐसी कांही । तेजस्वी रूपीं पाहतां अणु नाहीं रे ॥२॥

निजस्थितीचा निजनिर्वाहो । तेथें ब्रह्मीं ब्रह्मत्वा अभावो ॥

गुरुकृपें केशवीं पूर्ण भावो । होय तें हा आकळे अभिप्रावो रे ॥३॥

० पद ३०१ वें

आम्ही निजबोधें संन्यास करोनी । नातळों कर्मासी हो ।

पूर्ण ज्ञानाग्निच्या होमों होम दिधला तिन्ही देहासी हो ॥ध्रु॥

ऐसा शुद्धबुद्ध संन्यास सद्गुरुवचनें सावकाश हो ॥१॥

असंभावना विपरीत भावना समूळ जाळिली कल्पना हो ।

स्त्री-पुत्रेंसी क्रीडतां बुद्धी न पवेचि बंधना हो ॥२॥

गुरुकृपें केशव संन्यासी सहजाश्रम नाम त्सासी हो ।

पूर्ण परिपूर्ण लीळा अखंडवास चिदाकाशीं हो ॥३॥

० पद ३०२ वें

डोळ्याचें देखणें पाहतां डोळसपणें । डोळां बसे परी न लसे वो बाई ये ॥ध्रु॥

पाहतां पाहणें संचलें असे । अनुभवें दिसे अखंड वो बाई ये ॥१॥

डोळ्यांचे अंजन डोळ्यांसी लेईलासे । आंगें अंगी दिसे पाहतेपण ॥२॥

निजनीजपणें गिळिलें पाहतेपणें । केशवराजीं पाहणेपणें वो बाइये ॥३॥

० पद ३०३ वें( राग-नाट)

अनंत ब्रह्मांडें जयाच्या पोटीं । तें रूप जाणा देखीयलें ॥२॥

योगियांलागुनी नातुडे चिंतनीं । तें रूप जनीं-वनीं देखीयलें ॥३॥

केशव म्हणे परिपूर्ण त्रिभुवनीं । तें रूप गुरूवचनीं देखीयलें ॥५॥

० पद ३०४ वें

लटिकें रे लटिकें रे अवघें हें लटिकें रे । निजात्मास्थिति पाहतां कांही मुळींच नाहीं हें जालें ॥ध्रु॥

सुख-दुःख, बंध-मोक्ष, पुण्य-पापसकळिक ॥

मिथ्यारूप हे जाणुनियां निजस्वरूपीं राहे निवांत ॥

दृश्या-दृश्य विचारू नसे कांही साचारू ॥

ब्रह्म सनातन प्रमाणविराहेत केशवीं हा निज साक्षात्कारू ॥ लटिकें रे ॥१॥

० पद ३०५ वें (यमक)

ज्ञानाज्ञानातीत रे । ब्रम्ह सदोदीत रे ॥ध्रु॥

सर्वगत आहे बा । बरवें डोळां पाहे बा ॥१॥

दृश्यादृश्य वेगळें । त्रैलोक्यासि सगळें ॥२॥

अंतर्बाहेरीं एकलें । केशवराजीं संचलें ॥३॥

० पद ३०६ वें (जेवण राग-कांबोध)

विवेक वरण निवृत्ती रोटी । स्वानुभव घृत वाढीलें ताटीं ॥ध्रु॥

संतसंगें मी शीकलों जेऊं । अहंसहीत नाठवे सोहुं रे ॥१॥

शांतीक्षीर हे वाढिली बरी । सप्रेम साजिरी साखर वरी रे ॥२॥

विश्रांति धारी अभेद भांडें । मोक्ष निजामृत त्यावरि सांडे रे ॥३॥

अलक्ष वडा बडुत फुडा । समाध फेणीचा स्वाद तो गाढा रे ॥४॥

वैराग्य पापड भजन भाजी । निष्काम लोणचीं सेविलीं आजी रे ॥५॥

स्वबोध भात स्वानंद कढी । जंव जंव जेवी तंव तंव गोडी रे ॥६॥

प्राप्त दध्योदन वाढीलें ठाईं रे । सबाह्य तृप्त जेवितां पाहीं रे ॥७॥

गुरुकृपें केशव जेउनि धाला । ढेंकर देउनि ईश्र्वर जाला रे ॥८॥

० पद ३०७ वें

आंधळें हातीं घेउनी काठी । हिंडे सृष्टी परी न देखे दृष्टीं ॥ध्रु॥

शब्द-ब्रह्म तैसें बोलोनि काय । स्वानुभवरीति वेगळी आहे ॥१॥

वांझ सांगे मुखें गर्भाचे डोहाळे । सुरतीचे सोहळे षंढ मिरवी ॥२॥

गुरुकृपें बोध संपूर्ण लाधला । तें सुख पावला केशवराज ॥३॥

० पद ३०८ वें (रामकळी)

निजनामें आळविलें स्वरूपीं साधन केलें ॥

नाहीं नाहीं चाळविलें दिधलें सुख ॥ध्रु॥

काय तुज वानूं आम्ही निजात्मा माहेरा स्वामी ॥

सर्वदा मंगळधामीं ठेविलें आम्हां ॥१॥

चिदानंदी बोळवण पूर्ण जाली पेठवण ॥

द्वैताद्वैत आठवण म्हणौनि गेलें ॥२॥

हस्तक ठेविला माथां स्व० पदिं नांदतों आतां ॥

ताता तूं स्वानंददाता केशव स्वामी ॥३॥

० पद ३०९ वें

अंतरी दाउनि हरी । तत्० पदीं निश्र्चळ करी ॥

त्याचिया पायांचि सरी । न पवे कोण्ही ॥ध्रु॥

नाथ तो तात तो पाहीं । स्वार्थ तो संदेह नाहीं ॥

नांदतां स्वदेहीं केलें । स्वानंदें तृप्त ॥१॥

संपूर्ण देउनि बोध । संपूर्ण नासला भेद ॥

संपूर्ण सच्चिदानंद । संपूर्ण केला ॥२॥

सम्यकु सद्गुरु राजा । सम्यकु स्वामी तो माझा ॥

सम्यकु अभेद पूजा । केशव करी ॥३॥

० पद ३१० वें

आनंदाचे घरीं मज । ठेवियेलें ग माय ॥

आनंदमय वो केलें । सांगों कैसें काय ॥ध्रु॥

आंनद पिकला पाहीं । आनंद सकळही ठायीं ॥

आनंदावांचुनि कांही । उरलें नाहीं ॥१॥

आनंदाची कुळवाडी । आनंदें दाटली गाढी ॥

आनंदें नांदते पूर्ण । आनंदवाडी ॥२॥

आनंदाचा दातारू । आनंद तो साचारू ॥

केशवीं आनंदें जाला । आनंद नमस्कारू ॥३॥

N/A

References : N/A
Last Updated : October 11, 2012

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP