अध्याय तिसरा - श्लोक ३१ ते ४०

एवं ब्रम्हात्मसंकाशं वर्धयेज्जगदुद्भवम्‍ ॥
प्रथमं तारकं ब्रम्ह द्वितीयं दण्डरुपकम्‍ ॥३१॥
या प्रमाणे हे ब्रम्ह सर्व जगाला उत्पन्न करिते पहिले ब्रम्ह तारक असून दुसरे दंडक आहे ॥३१॥
तृतीयं कुण्डलाकारं चतुर्थमर्धचन्द्रकम्‍ ॥
पंचमं बिन्दुसंकाशं प्रणव: शून्य्ररुपकम्‍ ॥३२॥
तिसरे कुंडलाकार असून चवथे अर्धचंद्रक आहे व पांचवे बिंदुरुप आहे. स्वत: प्रणव तर शून्यरुप आहे ॥३२॥
अव्ययं च्तद्भुतं ब्रम्ह सहजाव्यक्तरुपकम्‍ ॥
अव्यक्तोद्भवमाकाशमाकाशान्मारुतस्तया ॥३३॥
असे हे जे अव्यय, अद्भुत, अच्युत आणि सहजाव्यक्तरुपब्रम्ह त्यापासून आकाश उत्पन्न होऊन, आकाश वातोत्पत्ति होते ॥३३॥
मारुताज्जायते तेजस्तेजसापस्तथैव च ॥
अद्भधश्च जायते पृथ्वी पृथ्व्या विश्वं च जायते ॥३४॥
वायुपासून तेज आणि तेजापासून पाण्याची उत्पत्ती होऊन, पाण्यापासून पृथ्वी व पृथ्वीपासून सर्व भूतमात्रांची उप्तत्ती
होते असे जाणावे ॥३४॥
घिश्वगं ब्रम्ह ज्ञातव्य़ं क्षराक्षरमनामयं ॥
एवं ब्रम्ह जगदधाप्तं न ज्ञातं पशुमानवै: ॥३५॥
याप्रमाणे ते क्षराक्षररूप ब्रम्ह विश्वव्यापी व निरुपद्र्व असून, त्याचे ज्ञान पशुतुल्य मानवांसही होत नाही ॥३५॥
सुज्ञार्त सर्वमाचार्यै: सबाह्याभ्यन्तरोदितम्‍ ॥
द्दश्यनाशे परं ब्रम्ह चाखण्डमव्ययं स्थितम्‍ ॥३६॥
आजपर्यंत होऊन गेलेले व सध्याही जे आचार्यश्रेष्ठांनाच ते सबाह्याभ्यंतर असलेले तत्व- द्दश्याच नाश झाला म्हणजे
अखंड व अव्यय परब्रम्ह अवशिष्ट रहाते, हे पूर्णपणे समजलेले असते ॥३६॥
एवं ते दीक्षिता लोका: सर्वदेहवर्जिता: ॥
दीक्षया ब्रम्हरुपाश्च तत्वज्ञास्ते व्यवस्थिता: ॥३७॥
अशा त्या आचार्यास शरण जाऊन त्याची दीक्षा घेतली असता सर्व संदेहांचा नाश होऊन ते स्वत: ब्रम्हरुप व तत्वज्ञ होतात ॥३७॥

पार्वत्युवाच ।
कथं मात्रा: कथं देव: कथं वर्णा वद प्रभो ॥
पृथकपृथड्मातृकायां के के वर्णा: प्रतिष्ठिता: ॥३८॥
पार्वती म्हणते:- प्रभो, मात्रा कोठे व कशा असतात, देव आणि वर्ण कोठें असतात व निरनिराळ्या मात्रांत
वर्ण कसे आहेत तेअ आतां मला सांगा ॥३८॥
ईश्वर उवाच ।
तारकं मूलभूतं स्याद्काराख्या च मातृका ॥
ब्रम्हा तु दैवतं प्रोक्तं रक्तवर्णविराजितम्‍ ॥३९॥
ईश्वर म्हणतात:- तारक मूलभूत असून त्याची मात्रा अकारात्मक आहे ॥३९॥
पृथग्वर्ण तथा देवि रक्तपीतं सुशोभितम्‍ ॥
त्रयं सार्धं स्वहस्तानां प्रगाणं दहलक्षणम्‍ ॥४०॥
हे देवी, रक्तपीत हा त्याचा स्वतंत्र वर्ण असून, तो फार सुशोभीत आहे व प्रत्येकाच्या हाताने साडेतीन
हात हे प्रत्येकाच्या देहाचे प्रमाण आहे ॥४०॥