पूर्वभागः - अध्यायः ४८

सूत उवाच ॥
अस्य द्वीपस्य मध्ये तु मेरुर्नाम महागिरिः ॥
नानारत्नमयैः श्रृंगै स्थितः स्थितिमतां वरः ॥१॥

चतुराशीतिसाहस्रमुत्सेधेन प्रकीर्तितः ॥
प्रविष्टः षोडशाधस्ताद्विंस्तृतः षोडशैव तु ॥२॥

शराववत्संस्थितत्वाद्वात्रिंशन्मूर्ध्नि विस्तृतः ॥
विस्तारात्त्रिगुणश्चास्य परिणाहोनुमंडलः ॥३॥

हैमीकृतो महेशस्य शुभांगस्पर्शनेन च ॥
धत्तुरपुष्पसंकाशः सर्वदेवनिकेतनः ॥४॥

क्रीडाभूमिश्च देवानामनेकाश्चर्यसंयुतः ॥
लक्षयोजन आयामस्तस्यैवं तु महागिरेः ॥५॥

ततः षोडशसाहस्रं योजनानि क्षितेरधः ॥
शेषं चोपरि विप्रेन्दा धरायास्तस्य श्रृंगिणः ॥६॥

मूलायामप्रमाणं तु विस्तारान्मूलतो गिरेः ॥
ऊचुर्विस्तारमस्यैव द्विगुणं मूलतो गिरेः ॥७॥

पूर्वतः पद्मरागाभो दक्षिणे हेमसन्निभः ॥
पश्चिमे नलिसंकाश उत्तरे विद्रुमप्रभः ॥८॥

अमरावती पूर्वभागे नानाप्रासादसंकुला ॥
नानादेवगणैः कीर्णा मणिजालसमावृता ॥९॥

गोपुरैर्विविधाकारैर्हेमरत्नविभूषितैः ॥
तोरणैर्हेमचित्रैस्तु मणिक्लृप्तैः पथि स्थितैः ॥१०॥

सँल्लापालापकुशलैः सर्वाभरणभूषितैः ॥
स्तनभारविनम्रैश्च मदघूर्णितलोचनैः ॥११॥

स्त्रीसहस्रैः समाकीर्णा चाप्सरोभिः समंततः ॥
दीर्घिकाभिर्विचित्राभिः फुल्लांभोरुहसंकुलैः ॥१२॥

हेमसोपानसंयुक्तैर्हेमसैकतराशिभिः ॥
नीलोत्पलैश्चोत्पलैश्च हैमैश्चापि सुगंधिभिः ॥१३॥

एवंविधैस्तटाकैश्च नदीभिश्च नदैर्युता ॥
विराजते पुरी शुभ्रा तयासौ पर्वतः शुभः ॥१४॥

तेजस्विनी नामपुरी आग्नेय्यां पावकस्य तु ॥
अमरावतीसमा दिव्या सर्वभोगसमन्विता ॥१५॥

वैवस्वती दक्षिणे तु यमस्य यमिनां वराः ॥
भवनैरावृता दिव्यैर्जांबूनदमयैः शुभैः ॥१६॥

नैर्ऋते कृष्णवर्णा च तथा शुद्धवती शुभा ॥
तादृशी गंधवंती च वायव्यां दिशि शोभना ॥१७॥

महोदया चोत्तरे च एशान्यां तु यशोवती ॥
पर्वतस्य दिगंतेषु शोभते दिवि सर्वदा ॥१८॥

ब्रह्मविष्णुमहेशानां तथान्योषां निकेतनम् ॥
सर्वभोगयुतं पुण्यं दीर्घिकाभिर्नगोत्तमम् ॥१९॥

सिद्धैर्यक्षैस्तु संपूर्णं गंधर्वैर्मुनिपुंगवैः ॥
तथान्यैर्विविधाकारैर्भूतसंघैश्चतुर्विधैः ॥२०॥

गिरेरुपरि विप्रेन्द्राः शुद्धस्फटिकसन्निभम् ॥
सहस्रभौमं विस्तीर्णं विमानं वामनः स्थितम् ॥२१॥

तस्मिन्महाभुजः शर्वः सोमसूर्याग्निलोचनः ॥
सिंहासने मणिमये देव्यास्ते षण्मुखेन च ॥२२॥

हरेस्तदर्धं विस्तीर्णं विमानं तत्र सोपि च ॥
पद्मरागमयं दिव्यं पद्मजस्य च दक्षिणे ॥२३॥

तस्मिन् शक्रस्य विपुलं पुरं रम्यं यमस्य च ॥
सोमस्य वरुणस्याथ निर्ऋतेः पावकस्य च ॥२४॥

वायोश्चैव तु रुद्रस्य शर्वालयसमन्ततः ॥
तेषां तेषां विमानेषु दिव्येषु विविधेषु च ॥२५॥

ईशान्यामीश्वरक्षेत्रे नित्यार्चा च व्यवस्थिता ॥
सिद्धेश्वरैश्च भगवांच्छैलादिः शिष्य संमतः ॥२६॥

सनत्कुमारः सिद्धैस्तु सुखासीनः सुरेश्वरः ॥
सनकश्च सनंदश्च सदृशाश्च सहस्रशः ॥२७॥

योगभूमिः क्वचित्तस्मिन् भोगभूमिः क्वचित्क्वचित् ॥
बालसूर्यप्रतीकाशं विमानं तत्र शोभनम् ॥२८॥

शैलादिनः शुभं चास्ति तस्मिन्नास्ते गणेश्वरः ॥
षण्मुखस्य गणेशस्य गणानां तु सहस्रशः ॥२९॥

सुयशायाः सुनेत्रायाः मातॄणां मदनस्य च ॥
तस्य जंबूनदी नाम मूलमावेष्ट्य संस्थिता ॥३०॥

तस्य दक्षिणपार्श्वे तु जंबूवृक्षः सुशोभनः ॥
अत्युच्छ्रितः सुविस्तीर्णः सर्वकालफलप्रदः ॥३१॥

मेरोः समंताद्विस्तीर्णं शुभं वर्षमिलावृतम् ॥
तत्र जंबूफलाहाराः केचिच्चामृतभोजनाः ॥३२॥

जांबूनदसमप्रख्या नानावर्णाश्च भोगिनः ॥
मेरुपादाश्रितो विप्रा द्वीपोयं मध्यमः शुभः ॥३३॥

नववर्षान्वितश्चैव नदीनदगीरिश्वरैः ॥
नववर्षं तु वक्ष्यामि जंबूद्वीपं यतातथम् ॥३४॥

विस्तारान्मंडलाच्चैव योजनैश्च निबोधत ॥३५॥

इति श्रीलिंगमहापुराणे पूर्वभागेऽष्टचत्वारिंशोध्यायः ॥४८॥