पुष्पम्

{ puṣpam }

The Practical Sanskrit-English Dictionary

पुष्पम् [puṣpam]   [पुष्प् विकाशे-अच्]
   A flower, blossom; पत्रं पुष्पं फलं तोयं यो मे भक्त्या प्रयच्छति [Bg.9.26.]
   The menstrual discharge; as in पुष्पवती q. v.
   A topaz ( पुष्पराग); [Rām.2.94.6.]
   A disease of the eyes ( albugo).
   The car or vehicle of Kubera; see पुष्पक.
    gallantry, politeness (in love language).
    expanding, blooming, blossoming ( said to be m. in this sense).-Comp.
-अग्रम्    pistil.
    अञ्जनम् calx of brass used as a collyrium.
   A white flower- like substance which appears when zinc is mixed with copper and heated for preparing brass.
    zinc oxide ( mar. जस्तफूल).
-अञ्जलिः   a handful of flowers.
-अनुगम्   a powder promoting menstruation.
-अभिषेक = ˚स्नान   q. v.
-अम्बु   the honey of flowers.
-अम्बुजम्   the sap of flowers.
-अवचयः    collecting or gathering flowers.
-अवचायिन् = पुष्पाजीव   q. v.-अस्त्रः an epithet of the god of love.
-आकर a.  a. rich or abounding in flowers; मासो नु पुष्पाकरः [V.1.9.]
-आगमः   the spring.
-आजीवः   a florist, garland- maker.
-आननः   a kind of liquor.
-आपीडः   a chaplet of flowers.-आयुधः,
-इषुः   the god of love; पुष्पायुधं दुराधर्षम् [Mb.1.] 172.17; [Mahimna 23.]
-आसवम्    honey.
-आसारः   a shower of flowers; पुष्पासारैः स्नपयतु भवान् व्योमगङ्गाजलार्द्रैः [Me.45.]
-आस्तरकः, -आस्तरणम्   the art of strewing flowers ( one of the 64 Kalās).
-उद्गमः    appearance of flowers.
-उद्यानम्   a flower- garden.
-उपजीविन्  m. m. a florist, gardener, garland- maker.
-करण्डकम्  N. N. of the garden of Ujjayinī.
-करण्डिनी  N. N. of the city, Ujjayinī.
    कालः ' flower- time', the spring.
   the time of the menses.
-कासीसम्    green (or black) sulphate of iron.- कीटः a large black bee.
-केतनः, -केतुः   the god of love. (-n.)
    calx of flowers.
    vitriol ( used as a collyrium).
-गण्डिका  N. N. of a kind of farce (in which men act as women and women as men); [S. D.]
-गृहम्   a flowerhouse, conservatory.
-घातकः   the bamboo.
    चयः gathering flowers
   a quantity of flowers.
-चापः   the god of love.
-चामरः   a kind of cane.
-जम्   the juice of flowers.
-दः   a tree.
    दन्तः N. of an attendant of Śiva.
  N. N. of the author of the Mahimnastotra.
  N. N. of the elephant presiding over the northwest; शुद्धाक्षमैन्द्रं भल्लाटं पुष्पदन्तं तथैव च [Hariv.]
   the sun and moon ( dual).
-दामन्  n. n. a garland of flowers.
    द्रवः the sap or exudation of flowers.
   an infusion of flowers.
-द्रुमः   a flowering tree.
-धः   the offspring of an outcast Brāhmaṇa; cf. व्रात्यात् तु जायते विप्रात् पापात्मा भूर्जकण्टकः । आवन्त्यवाटधानौ च पुष्पधः शैख एव च ॥ [Ms.1.21.]
-धनुस्, -धन्वन्  m. m. the god of love; द्रुतमेत्य पुष्पधनुषो धनुषः [Śi.9.41;] शतमखमुपतस्थे प्राञ्जलिः पुष्पधन्वा [Ku.2.64.]
-धरः a.  a. bearing flowers.
-धारणः   an epithet of Viṣṇu.
-ध्वजः   the god of love.
-निक्षः   a bee.
-निर्यासः, -निर्यासकः   the sap, nectar, or juice of flowers.
-नेत्रम्   the tube of a flower.
-पत्रिन्  m. m. the god of love.
-पथः, -पदवी   the vulva.
-पुटः   the calyx of a flower.
   (in music) a particular position in dancing.
-पुरम्  N. N. of Pāṭaliputra; प्रासादवातायनसंश्रितानां नेत्रोत्सवं पुष्पपुराङ्गनानाम् [R.6.24.]
-प्रचयः, -प्रचायः   the plucking or gathering of flowers.
-प्रचायिका    gathering of flowers.
-प्रस्तारः   a bed or couch of flowers.
-फलः   the wood- apple tree.- बटुकः a courtier, gallant; (v. l. for पुष्पनाटक),
-बलिः   an offering of flowers.
-बाणः, -वाणः   an epithet of the god of love.
-भद्रः   a kind of pavilion with 62 columns.- भवः the nectar or juice of flowers.
-मञ्जरिका   a blue lotus.
-माला   a garland of flowers.
    मासः the month of Chaitra; मम त्वयं विना वासः पुष्पमासे सुदुःसहः [Rām.4.1.] 41.
   the spring; अजितभुवनस्तथा हि लेभे सिततुरगे विजयं न पुष्पमासः [Ki.1.35.]
-यमकम्   a kind of Yamaka; cf. [Bk.1.14.]
-रजस्  n. n. the pollen.
-रथः   a carriage for travelling or for pleasure (but not for war); मुख्यः पुष्परथो युक्तः किं न गच्छति तेऽग्रतः [Rām.2.26.15.]
-रसः   the nectar or juice of flowers. ˚आह्वयम् honey.
-रागः, -राजः   a topaz.
-रेणुः    pollen; वायुर्विधूनयति चम्पकपुष्पपेणून् Kavirahasya; [R.1.38.]
-पुष्परोचनः   the Nāgakesara tree.
-लावः   a flower- gatherer. (- वी) a female flowergatherer; [Me.26.]
-लिक्षः, -लिह्  m. m. a bee.
-लिपिः   A particular style of writing.
-वर्षः, -वर्षणम्   a shower of flowers; सुरभि सुरविमुक्तं पुष्पवर्षं पपात [R.12.12;] पुष्पवर्षो महानभूत् [Rām.]
-वाटिका, -वाटी  f. f. a flower- garden.- वृक्षः a tree bearing flowers.
-वृष्टिः  f. f. a shower of flowers; परस्परशरव्राताः पुष्पवृष्टिं न सेहिरे [R.12.94.]
-वेणी   a garland of flowers.
-शकटिका, -शकटी   a heavenly voice, voice from heaven. ˚निमित्तज्ञानम् knowledge of the omens which result from heavenly voices ( one of the 64 Kalās).
-शय्या   a flowery bed, a couch of flowers.
-शरः, -शरासनः, -सायकः   the god of love.- समयः the spring.
-सारः, -स्वेदः   the nectar or honey of flowers.
-सारा   the holy basil.
-सिता   a kind of sugar.- स्नानम् a kind of inauguration.
    हासः an epithet of Viṣṇu.
   the blooming of flowers.
-हासा   a woman in her courses.
-हीना   a woman past child- bearing.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  नासिकायां कर्णे वा धार्यमाणः अलङ्कारः।   Ex. भ्रातृजायायाः नासिकायां पुष्पं शोभते।

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kan ನತ್ತು

kas تیٖلی

pan ਫੁੱਲੀ

tam மூக்குத்தி

urd پھولی , پھروری , پھول

 noun  तरुलतादीनां प्रसवः यस्मिन् फलधारणशक्तिः अस्ति।   Ex. उद्याने पुष्पाणि सन्ति।

HOLO MEMBER COLLECTION:

पुष्पाञ्जलिः पुष्पगुच्छम् पुष्पमाला

HYPONYMY:

कोविदारपुष्पम् मुचुकुन्दपुष्पम् राजप्रिया खपुष्पम् अरुणा वनपुष्पम् अगस्तिः रक्तपुष्पः मकरन्दः ताम्रपुष्पी माधविका गुल अब्बासम् गुल अजायबम् गुल अशर्फि पिशुनतापुष्पम् सितपुष्पः नागकेसरः कन्दपुष्पम् उत्पलम् अपराजिता रजनीगन्धा बकुलः त्रिसन्ध्यकुसुमम् शीतसहम् केतकी सूर्यकमलम् वृषकर्णी वैजयन्ती अम्लानः मालती गुग्गुलुः नवमालिका स्तबकपुष्पम् कुन्दः पारिजातः पलाशः चम्पकः स्थलपद्मम् कुन्दम् कलिका मधुकः कमलम् काञ्चनारः पीतपुष्पम्

MERO COMPONENT OBJECT:

पुष्पदलम् अग्निसिखः

ONTOLOGY:

प्राकृतिक वस्तु (Natural Object) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

कुसुमम् सुमनसः सूनम् प्रसवः सुमनः

Wordnet:

asm ফুল

bd बिबार

ben ফুল

guj ફૂલ

hin फूल

kan ಹೂ

kas پوش پھۄلُن

kok फूल

mal പൂവ്

mar फूल

mni ꯂꯩ

ori ଫୁଲ

pan ਫੁੱਲ

tam பூ

tel పూలు

urd پھول , گل

    see : स्त्रीधर्मः, रजः