स्वात्मसुख - मायेचा उपकार

’ स्वात्मसुख ’ या काव्यात, गुरूविषयी भाव असला म्हणजे गुरूची अनन्यभक्ति होते व नंतर केवळ निष्कलंक भावानेंच स्वात्मसुखाची प्राप्ति होते असे प्रतिपादन केले आहे.


माया अवघे ह्नणती कुडी । परी ते मायेची उत्तम खोडी । स्वरुप आच्छादुनी गाढी । वाढवी श्रद्धा ॥३३॥

माया ब्रह्म राखे गुप्तता । यालागीं आवडे समस्तां । मुमुक्षु अति अवस्था । वैराग्यता श्रद्धाळू ॥३४॥

तेंचि ब्रह्म प्रगट असतें । तरी कोणीच त्यातें न पुसते । अवघेचि उपेक्षितें । हेळणा करुनी ॥३५॥

सूर्य परब्रह्म प्रत्यक्ष दिसे । त्यासि उपेक्षिती लोक जैसे । नमस्कारीं श्रद्धा नसे । ब्रह्मासि पैं तैंसे होतें ॥३६॥

अग्नि देवाचें निजमुख । त्यावरी पाय देऊनि घेती शेक । आळशी तेथ थुंकी थुंक । ब्रह्मासिही देख तैसें होतें ॥३७॥

मनकर्णिका ब्रह्मजळ । तेथें करिती मूत्रमळ । एवं प्रत्यक्षासि केवळ । उपेक्षा होतसे ॥३८॥

तैसी परब्रह्माच्या अभक्तीं । अवघ्यां होती अधोगती । हे चुकविली निश्चितीं । माया देवी ॥३९॥

हा मायेचा उपकारु । अवघ्यांहूनी परम थोरु । आम्हीं तव साचारु । मानिला जीवें ॥३४०॥

माता पित्याचा विकल्प धरिती । जे गुरुसी विकल्पिती । ते प्रगटस्वरुपी श्रद्धा धरिती । हें न घडे ॥४१॥

यालागीं मायाचि सज्ञान । ब्रह्म आच्छादुनी जाण । श्रद्धायुक्त जन । अतिशये केलें ॥४२॥

हो कां डोळ्याची वाहुली । कधीं वेगळी नाही जाली । परी ज्याची त्यावरी बिंबली । दिसे जैशी ॥४३॥

कां सागराची लहरी । स्वभावें चपळ सागरीं । तैसे पूर्णाच्या अंगावरी । मिथ्या जीवित्व भासे ॥४४॥

आंबा परिपाकता पावे । तैं परिमळ फळापुढें धावे । तैसे चिन्मात्राचे हेलावे । जीवत्वें दिसती ॥४५॥

जैसा शब्द आणि शब्दार्थ । दोन्ही एकत्वेंचि वर्तत । तैसें जीव चैतन्या आंत । नसोनि असती ॥४६॥

जैशा घृताचिया कणिका । घृतेंसी नव्हेति आणिका । तैसे जीव परब्रह्मीं देखा । कल्पनामात्र ॥४७॥

जो अलिप्तपणें उभा । जो थिल्लरीं बिंबला प्रतिबिंबा । तरी मिथ्या द्वैत शोभा । देखणा तोचि ॥४८॥

जरी बिंब सजीव नसे । तरी प्रतिबिंब कवणा आभासे । यालागीं द्वैतभावें आभासे । अद्वैतप्रभा ॥४९॥

तरी एक अविद्या बहु विद्या । नाना मत मर्यांदा । एकत्वीं विरुद्धा । अर्थातें जनिती ॥३५०॥

हा पूर्वपक्ष गाढा । नकळोनि शास्त्रज्ञमूढा । मानिताती सदृढा । विरुद्धा अर्थातें ॥५१॥

N/A

References : N/A
Last Updated : September 19, 2011

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP