नये

A dictionary, Marathi and English

agreeing with the object of the verb if transitive, and with the subject if intransitive. Ex. त्यानें हें काम करतां or करूं नये; त्यानें हे आंबे खाऊं नयेत He should not do this work, eat these mangoes &c. त्या बायका एथें बसूं नयेत. N. B. The plural form is often disregarded and the त omitted. And on the affixes तां & ऊं it may be observed here that they slightly differ; the sentence constructed with the first, prohibiting the act specified rather on account of its disadvantageousness or unprofitableness; and the sentence constructed with the second, prohibiting it rather on the ground of impropriety or wrongness. And further, the root with the affix तां admits indifferently of म्यां or मला, त्वां or तुला, त्यानें or त्याला &c.; whereas the root with the affix ऊं suffers the agent only in the form म्यां, त्वां, त्यानें.

Aryabhushan School Dictionary

ad   A particle mildly expressive of prohibition on account of impro priety or inexpediency.

महाराष्ट्र शब्दकोश

क्रि.  एखाद्या अप्रासंगिक अनिष्ट क्रियेचा सौम्यपणाने निषेध कर्तव्य असतां धातूच्या तां अथवा ऊं प्रत्ययांत रुपापुढे योजावयाचे निषेधार्थी क्रियापद . जसेः - त्याने हे आंबे खाऊं नयेत ; त्या बायका येथे बसू नयेत . पण पुष्कळ वेळां नयेत या बहुवचनी रुपाकडे दुर्लक्ष करण्यांत येते व नये असेच रुप योजिले जाते . नये पूर्वी योजावयाच्या ता व ऊं प्रत्ययांत धातुसाधिताविषयी इतकेच सांगता येईल की त्या दोहोत फारच थोडा फरक आहे व जेथे एखादी क्रिया लाभकारक , फायद्याची नाही म्हणून तिचा निषेध करणे असेल तेथे तां प्रत्ययांत धातुसाधितास म्यां , मला , त्वां , तुला , त्याने , त्याला इ० कर्त्याची अपेक्षा असते , तर ऊं प्रत्ययांतला म्यां , त्वां , त्याने इ० तृतीयांत कर्त्याचीच अपेक्षा असते . [ न + येणे ]