ब्राह्म

{ brāhma }

Puranic Encyclopaedia

BRĀHMA   A kind of marriage. The bride is adorned with all kinds of ornaments and is taken to bridegroom; and given to him as wife. This is called Brāhma marriage. [Mahābhārata, Ādi Parva, Chapter 73, Stanza 8] states that this mode of marriage was allowed to all the four castes of ancient Bhārata.

हिन्दी (hindi) WN

   See : ब्राह्म विवाह

A dictionary, Marathi and English

   brāhma a S Pertaining or relating to Brahmá, or to a Bráhman.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 वि.  
   ब्रह्मदेव किंवा ब्राह्मण यांसंबंधीं ( शस्त्र , तेज , मंत्र इ० ).
   बंगाल्यांतील केशवचंद्रसेन यांनीं स्थापिलेल्या ब्रह्मसमाज नांवाच्या पंथांतील मनुष्य . [ सं . ] ब्राह्म , ह्मी मुहूर्त - पु . चार घटका रात्रीपासून सूर्योदयापूर्वीच्या दोन घटिकापर्यंतचा काल . चिंतीन त्वद्विजय ब्राह्ममुहूर्ती उठोनि संतत मी । - मोभीष्म १ . ९५ . [ सं . ]
०विवाह  पु. वरापासून कांहीं मोबदला न घेतां त्यास सालंकृत कन्यादान करण्याची विवाहपद्धति . [ सं . ] ब्राह्मी संपत्ति स्त्री .
   दैवी संपदा ( वैराग्य , दया , क्षमा , तितिक्षा इ० ).
   विशुद्ध , पवित्र असें कृत्य . [ सं . ] ब्राह्मी स्थिति - स्त्री . ब्रह्माशीं एकरुपता ; ब्रह्मैक्य ; जीवनमुक्तावस्था . [ सं . ]

A Sanskrit English Dictionary

ब्राह्म  mfn.  a mf( ई)n. ( fr. ब्रह्मन्, for which it is also the वृद्धि form in comp.) relating to ब्रह्म or ब्रह्मा, holy, sacred, divine, [AV.] &c. &c.
   relating to sacred knowledge, prescribed by the वेद, scriptural, [Mn. ii, 150 &c.]
तीर्थ  n. sacred to the वेद (with or scil. n. the part of the hand situated at the root of the thumb), ii, 59 &c.
निधि  m. relating or belonging to the Brāhmans or the sacerdotal class peculiar or favourable to or consisting of Brāhmans Brahmanical, [Mn.]; [MBh.] &c. (with m. money bestowed on the sacerdotal class, [Mn. vii, 89])
   belonging to an inhabitant of ब्रह्मा's world, [Jātakam.]
ब्राह्म  m.  m. (with or scil. विवाह) N. of a form of marriage (in which the bride is bestowed on the bridegroom without requiring anything from him), [Mn. iii, 21 &c.]
    N. of a man (son of कृष्ण and father of महेश्वर), [Cat.]
    patr. of नारद, [L.]
   of कवि, [MBh.]
   of Ūrdhva-nābhan and रक्षो-हन्, [RAnukr.]
ब्राह्म  n.  n. sacred study, study of the वेद, [BhP.]
तीर्थ   (with or scil.) See above.
ब्राह्म    b ब्राह्मण &c. See p.741.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

ब्राह्म [brāhma] a.  a. (-ह्मी f.) [ब्रह्मण इदं तेन प्रोक्तं वा अण् टिलोपः]
   Relating to Brahman or the creator, or to the Supreme Spirit; [R.13.6;] [Ms.2.4;] एषा ब्राह्मी स्थितिः पार्थ नैनां प्राप्य विमुह्यति [Bg.2.72.]
   Brahmanical, belonging to Brāhmaṇas; ब्राह्मं रथवरं युक्तमास्थाय सुधृतव्रतः [Rām. 2.5.4;] न विशेषोऽस्ति वर्णानां सर्वं ब्राह्ममिदं जगत् [Mb.12.188.] 1.
   Relating to sacred knowledge or study; ब्राह्मं वेदमधीयाना वेदाङ्गानि च सर्वशः [Mb.1.156.5.]
   Prescribed by the Vedas, Vedic; scriptural; ब्राह्मस्य जन्मनः कर्ता [Ms.2.15.]
   Holy, sacred, divine.
   Presided over by Brahman as a मुहूर्त (see ब्राह्ममुहूर्त), or a missile.
   Fit for a divine state or godhead.
   Belonging to the ब्रह्मलोक; ददर्शाप्सरसं ब्राह्मीं पञ्चचूडामनिन्दिताम् [Mb.13.38.3.]
   ह्यः one of the eight forms of marriage in Hindu law, in which the bride decorated with ornaments is given away to the bridegroom, without requiring any gift or present from him (this is the best of the 8 forms); ब्राह्मो विवाह आहूय दीयते शक्त्यलंकृता [Y.1.58;] [Ms.3.21,27.]
  N. N. of Nārada.
   Quicksilver.
   The duty or prescribed course of conduct of a king; आवृत्तानां गुरुकुलात् विप्राणां पूज्यको भवेत् । नृपाणामक्षयो ह्येष ब्राह्मो धर्मो विधीयते ॥
   ह्मम् The part of the hand under the root of the thumb; अङ्गुष्ठमूलस्य तले ब्राह्मं तीर्थं प्रचक्षते [Ms.2.59.]
   Holy or sacred study.
  N. N. of a Purāṇa.
  N. N. of the constellation Rohiṇī. -Comp.
-अहोरात्रः   a day and night of Brahman (a period of 2 Kalpas of mortals).
-देया   a girl to be married according to the Brāhma form.
-निधिः  m. m. money bestowed on the sacerdotal class.
-मुहूर्तः   a particular period of the day, the early part of the day (रात्रेश्च पश्चिमे यामे मुहूर्तो ब्राह्म उच्यते); cf. ब्राह्मे मुहूर्ते किल तस्य देवी कुमारकल्पं सुषुवे कुमारम् [R.5.36;] ब्राह्मे मुहूर्ते बुध्येत [Ms.4.92.]