कारण

हिन्दी (hindi) WN

noun  वह जिसके प्रभाव से या फलस्वरूप कोई काम हो   Ex. इस झगड़े का कारण क्या है ।; धुएँ का निमित्त आग है ।; आप इसी बहाने हमारे घर तो आए ।

HYPONYMY:

घर हेतु आकांक्षा

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

वजह सबब जड़ हेतु निमित्त मूल बहाना कारक अर्थ युक्ति इल्लत भव बाइस ज़रिया जरिया ज़रीया जरीया ज़रिआ जरिआ ज़रीआ जरीआ अपदेश तुक

Wordnet:

asm কাৰণ

bd जोहोन

ben কারণ

guj કારણ

kan ಕಾರಣ

kas وَجہہ

kok कारण

mal കാരണം

mar कारण

mni ꯃꯔꯝ

nep कारण

ori କାରଣ

pan ਕਾਰਨ

tam காரணம்

tel కారణం

urd سبب , وجہ , باعث , جڑ , بنیاد , علت

See : उद्देश्य

कोंकणी (Konkani) WN

noun  जाच्या प्रभावांतल्यान वा परिणामान कसलेंय काम जाता अशें   Ex. ह्या झगड्याचें कारण कितें / धुंवराचें कारण उजो

HYPONYMY:

मूळ

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

निमीत

Wordnet:

asm কাৰণ

bd जोहोन

ben কারণ

guj કારણ

hin कारण

kan ಕಾರಣ

kas وَجہہ

mal കാരണം

mar कारण

mni ꯃꯔꯝ

nep कारण

ori କାରଣ

pan ਕਾਰਨ

tam காரணம்

tel కారణం

urd سبب , وجہ , باعث , جڑ , بنیاد , علت

See : हेत, निमित्त

Aryabhushan School Dictionary

n   A reason. A cause or an efficient. An instrument or a means.
कारणत्व   Causality or causation. Need of. Any festive occasion.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  आधार , उद्देश , निमित्त , प्रयोजन , प्रेरणा , मतलब हेतू ;
ना.  काम , गरज , प्रसंग ;
ना.  बहाणा , सबब ;
ना.  अशाकरता , यामुळे .

मराठी (Marathi) WN

noun  ज्यामुळे कार्य घडून येते ते   Ex. अग्नी हे धुराचे कारण आहे.

HYPONYMY:

घर मूळ

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

निमित्त सबब निमित्य

Wordnet:

asm কাৰণ

bd जोहोन

ben কারণ

guj કારણ

hin कारण

kan ಕಾರಣ

kas وَجہہ

kok कारण

mal കാരണം

mni ꯃꯔꯝ

nep कारण

ori କାରଣ

pan ਕਾਰਨ

tam காரணம்

tel కారణం

urd سبب , وجہ , باعث , جڑ , بنیاد , علت

See : प्रयोजन

महाराष्ट्र शब्दकोश

 न. १ कार्याचें अधिकारणी नियमेंकरुन विद्यमान असुन जें कार्योंप्तादक तें ; निमित्त ; कार्यप्रवर्तक ; प्रमाण ; आधार ; ज्यामुळें एखादी गोष्ट घडते तें ; हीं तीन आहेत - समवायी , असमवायी व निमित्त ( अंतस्थ किंवा अविभाज्य , दुरस्थ किंवा अप्रत्यक्ष , साधनभुत किंवा आकस्मिक ; कारण यांचा प्रथमार्थी कर्तृत्व , हेतु , अपेक्षा , प्रेरणा , उद्देश , आधार इतक्यां अर्थी प्रयोग होतो ). ' तयाही बोधा कारण । जाणता मीचि । ' - ज्ञा १५ . ४३८ . ' ऐसा आहे समाचार । कारण पाहिजे विचार । ' - दा १२ . ६ . २९ . २ प्रयोजन ; हेतु . ३ गरज ; काम ; प्रसंग , ' आज पाऊस पडला नाहीं म्हणुन छत्रीचें कारण लागलें नाही .' ४ मुंज किंवा लग्नासारखा कोणताहि समारंभ . ५ साधन उपकरण ; घटक ; मुलतत्व ; आद्यद्रव्य . ६ ( न्याय ) नियतपूर्व ; दुसर्‍या कोणत्याहि गोष्टीवर अवलंबुन नसणारें . - न्याप ३४ . ७ मसलत . ' हाता चढे धन । ऐसें रचिलें कारण । ' - तुगा १८४० ८ कार्य ' जाऊं दे सावित्री , मज करूं दे कारण । ' - वसा ६७ . ' करुनी कारण स्वामी यश द्यावें । पाईका त्या नांवें खरेपण ' - तुगा ३७९ . ९ इच्छित वस्तु ; सृष्टीचें आद्य तत्त्व . ' तेथ इच्छा आणि बुद्धी घडवी अहंकारेंसीं आधीं । मग तिया लावितां वेधीं । कारणाच्या । ' - ज्ञा १३ . ९६८ . १० साध्य . ' तें परब्रह्मा निर्वाण । जें आत्मविदांचें कारण । ' - ज्ञा १३ . ९३८ . १० साध्य . ' तें परब्रह्मा निर्वाण । जें आत्मविदांचे कारण । ' - ज्ञा . ५ . १४९ . ११ ( वेदांत ) महत्तत्व . अहंकार , व सुक्ष्म पंचभुतें ( आनंदगिरीचें मत ); पंचज्ञानेंद्रियें . त्याचें विषय मन , बुद्धि व अहंकार , ( शांकरमत भगवतगीता १३ . २० .). ( सं . कृ = करणें ) कारणीं लावणें - कामाला , उपयोगाला लावणें . ( देह , द्रव्य , सामर्थ्य , आयुष्य , जन्म इ० )- ' करणीं लावोनि करील सार्थंक । ' - दावि ३९१ .
०त्व  न. कारण असणें ; कारणरुप असणें . ( सं .)
०देह   शरीर - पुन . देहचतुष्टयापैकीं तिसरा देह . याला अविद्येचें किवा अज्ञानाचें अधिष्ठान आहे . ' स्थूल सुक्ष्म देहद्वयातें । आणि विपरीत ज्ञानातें । अज्ञानाचि प्रसवलें म्हणोनि त्यातें । कारण देह म्हणीजे पैं । ' ( सं .)
०परत्वें   कारण पडल्यास ; जरूर लागल्यास . ' कोंडो - भटाबरोबर मात्र ती कारनपरत्वें बोलत होती .' - स्वप . २१४ .
०वादी  पु. ( कायदा ) वादी ; फिर्यादी . ( सं .)

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

कारणपरत्‍वें
जरूर पडल्‍यास
कारण लागल्‍यास
वेळ पडल्‍यास
जशी परिस्‍थिति येईल त्‍याप्रमाणें, तेवढ्यापुरते. ‘कोंडोभटाबरोबर मात्र ती कारणपरत्‍वे बोलत होती.’-स्‍वप २१४.

नेपाली (Nepali) WN

noun  त्यो जसको प्रभावले या फलस्वरूप कुनै काम हुन्छ   Ex. यो झगडाको कारण क्या हो / धुवाको कारण आगो हो

HYPONYMY:

कारण

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

हेतु निमित्त मूल कारक अर्थ

Wordnet:

asm কাৰণ

bd जोहोन

ben কারণ

guj કારણ

hin कारण

kan ಕಾರಣ

kas وَجہہ

kok कारण

mal കാരണം

mar कारण

mni ꯃꯔꯝ

ori କାରଣ

pan ਕਾਰਨ

tam காரணம்

tel కారణం

urd سبب , وجہ , باعث , جڑ , بنیاد , علت

noun  मूल कारण   Ex. समस्याको कारणमाथि ध्यान दिएर हल खोज

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

हेतु

Wordnet:

kas وجہہ

mal കാരണം

mni ꯃꯔꯝꯗ

urd علت اساسی , سبب اصلی , وجہ حقیقی

See : उद्देश्य

A Sanskrit English Dictionary

कारण  n.  1. n. cause, reason, the cause of anything ( gen., also often loc.), KātyŚr.; [MBh.]; [Mn.] &c.
instrument, means
motive origin, principle
समवायि-क्°   a cause (in phil. i.e. that which is invariably antecedent to some product cf., असमवा-यि-क्°, निमित्त-क्°)

ROOTS:

समवायि क्°

an element, elementary matter, [Yājñ. iii, 148]; [Bhag. xviii, 13]
the origin or plot of a play or poem, [Sāh.]
that on which an opinion or judgement is founded (a sign, mark; a proof; a legal instrument, document), [Mn.]; [MBh.] &c.
an organ of sense, [Ragh. xvi, 22 &c.]
an action, [MBh. xii, 12070]
agency, instrumentality, condition, [Kathās. cxii, 178]
‘the cause of being’, a father, [W.]
‘cause of creation’, a deity, [W.]
the body, [L.]
a kind of musical instrument, [L.]
a sort of song, [L.]
a number of scribes or कायस्थs, [W.]
कारण  n.  2. n. killing, injury, [L.]

Shabda-Sagara

कारण  n.  ( -णं)
1. Cause, motive, origin, principle: in logic, cause is of three kinds; Samavayi inherent or direct; Asamavayi proximate or indirect; and Nimitta instrumental or incidental.
2. Action, agency.
3. Killing, injuring.
4. An organ of sense.
5. An instru- ment or means.
6. An element, elementary matter.
7. A deity, as the remote or proximate cause of creation.
8. A number of scribes. 9. A kind of musical instrument.
10. A sort of song, &c. see करण. 11. The origin of a story (of a play or poem.)
 f.  ( -णा).
1. Pain, agony.
2. Casting into hell.
3. An astronomical period.
E. कृञ् to do or act, in the causal form, and युच् or ल्युट् affix, or करण, and अण् added.

ROOTS:

कृञ् युच् ल्युट् करण अण्