|
स्त्री. १ शरीरांतील नाडी ; अशुध्द रक्तवाहिनी ; धमनी ; सामान्यतः रक्तवाहिनी ; नस . २ मज्जातंतु ; स्नायु ; मांसदोरक ; आंत्रदोरक . ३ पान , फळ वगैरेंतील रसवाहक तंतुसदृश भाग . ४ लाकडांतील रेषा , लकीर , रेघ , ( यावरून ) फळी , खांब , लांकूड याची कड . [ सं . शिरा ] शिरा घेणें , शिरा किंवा शीर घेणें , शिरा काढणें , शिरा तोडणें , शिरा देणें - शीर तोडून रक्त काढणें . शिरा तानने , ताणणें , ताणून , तानून ओरडणें , तानून बोलणें , तानून भांडणें , तानून भांडणें , तानून रडणें , तानून वाद करणें - इ . - मोठयानें , जोरजोरानें हांका मारणें , बोलणें , भांडणें , तंडणें , ओरडणें शोक करणें , वादविवाद करणें इ० . शिरा तोडणें , शिर तोडणें - घोडा खच्ची करणें . शिरा निघणें - कृश , रोड झाल्यामुळें शरीरावर शिरा स्पष्टपणें दिसूं लागणें . शिरा फुगविणें - रागानें , क्षोभानें शिरा तटतटून उठणें . म्हशीला शीर फुटणें , गाईला शीर फुटणें , घोडीला शीर फुटणें , बायकोला शीर फुटणें - दूध वाहूं लागणें . घोडयाला शीर फुटणें , पोराला शीर फुटणें - जोरानें वाढीस लागणें . शीरवाला - वि . शिरा , रेषा उठून दिसणारा ; खारकेसारखा ( हिरडा वगैरे ). न. डोकें ; मस्तक ; शीर्ष ; शरीराचा खांद्यापासून वरचा भाग ; मुंडकें . [ सं . शिरस् ] म्ह० शीर सलामत तो पगडया पचास - मनुष्य जीवंत राहील तर अनेक गोष्टी मिळवूं शकेल . शीरखंड , शीरटोप वगैरे शिरखंड , शिरटोप इत्यादि शिर खालीं पहा . शीरदळ - रक्तपेशींचें जाळें ; रक्तपेशींचा , शिरांचा समुदाय ; डोकें . शीर मुंडणे - संन्याश घेणे . शीरगणती - स्त्री . खानेसुमारी ; मनुष्यांची मोजदाद .
|