वाच्य [vācya] a. a. [वच्-कर्मणि ण्यत्]
To be spoken, told or said, to be spoken to or addressed; वाच्यस्त्वया मद्वचनात् स राजा
[R.14.61] 'say to the king in my name'; न वाच्य- मित्थं पुरुषोत्तम त्वया
[Śi.1.31.] To be predicated, attributive.
Expressed (as the meaning of a word); cf. लक्ष्य and व्यङ्ग्य.
Blamable, censurable, reprehensible; अप्रदाता पिता वाच्यो वाच्यश्चानुपयन् पतिः । मृते भर्तरि पुत्रश्च वाच्यो मातुररक्षिता ॥
[Mb.3.293.35;] [Śi.2.34;] एभिर्मुक्तो महीपालः प्राप्नोति खलु वाच्यताम्
[H.3.129;4.17.] च्यम् Blame, censure, reproach; प्रमदामनु संस्थितः शुचा नृपतिः सन्निति वाच्यदर्शनात्
[R.8.72,84;] चिरस्य वाच्यं न गतः प्रजापतिः
[Ś.5.15;] [Śi.3.58.] The expressed meaning, that derived by means of अभिधा q. v.; cf. लक्ष्य and व्यङ्ग्य; अपि तु वाच्यवैचित्र्यप्रतिभासादेव चारुताप्रतीतिः
[K. P.1.] A predicate.
The voice of a verb.
A subject for expounding (प्रतिपाद्य-विषय); पुराणसंख्यासंभूतिमस्य वाच्यप्रयोजने
[Bhag.12.13.3.] -Comp.
-अर्थः expressed meaning.-चित्रम् one of the two kinds of the third or lowest (अधम) division of Kāvya or poetry, in which the charm lies in the expression of a striking or fanciful idea (opp. (शब्दचित्र); see चित्र also.
-लिङ्ग a. a. adjectival.-वज्रम् severe or harsh language.
-वर्जितम् an elliptical expression.
-वाचकभाव the state of the signified and the signifier.